Οι επιχειρήσεις της νησιωτικής Ελλάδας αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τοπικής οικονομίας, στηρίζοντας την ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή. Ωστόσο, η σύγχρονη παγκόσμια οικονομία, που χαρακτηρίζεται από ταχύτατες τεχνολογικές εξελίξεις, ψηφιακό μετασχηματισμό και αλλαγές στις καταναλωτικές τάσεις, δημιουργεί νέες προκλήσεις και ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις αυτές. Σε αυτό το περιβάλλον, η διαρκής επιμόρφωση των μικρομεσαίων επιχειρηματιών της νησιωτικής Ελλάδας δεν είναι απλώς επιθυμητή αλλά απολύτως απαραίτητη. Η έλλειψη προσαρμογής στις διεθνείς εξελίξεις μπορεί να οδηγήσει στη μείωση της ανταγωνιστικότητας, ενώ η επένδυση στη γνώση και τις δεξιότητες μπορεί να εξασφαλίσει βιωσιμότητα, ανάπτυξη και προσφορά υψηλής ποιότητας υπηρεσιών.
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια φάση ταχείας μεταβολής, επηρεάζοντας τις επιχειρήσεις σε όλα τα επίπεδα. Οι καταναλωτές στρέφονται όλο και περισσότερο στις διαδικτυακές αγορές, οι επιχειρήσεις που δεν αξιοποιούν ψηφιακά εργαλεία χάνουν έδαφος , ενώ παράλληλα η στροφή προς βιώσιμες πρακτικές είναι πλέον μονόδρομος. Οι καταναλωτές απαιτούν οικολογικά προϊόντα και υπηρεσίες, ενώ οι κανονισμοί για την περιβαλλοντική συμμόρφωση αυστηροποιούνται. Την ίδια στιγμή η παγκοσμιοποίηση και η ευκολότερη πρόσβαση στις αγορές καθιστούν τον ανταγωνισμό πιο έντονο, ακόμα και για επιχειρήσεις σε απομακρυσμένες περιοχές , αφού τα γεωγραφικά όρια έχουν ξεπεραστεί. Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα , ο τουριστικός κλάδος, που αποτελεί τον βασικό μοχλό ανάπτυξης στις νησιωτικές περιοχές, να μετασχηματίζεται με έμφαση σε εξατομικευμένες εμπειρίες, ψηφιακή προβολή και βιωσιμότητα. Από την πανδημία του COVID-19 μέχρι τις γεωπολιτικές κρίσεις, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλούνται να είναι ευέλικτες και να προσαρμόζονται γρήγορα σε νέες συνθήκες.
Η διαρκής εκπαίδευση και επιμόρφωση των μικρομεσαίων επιχειρηματιών είναι το βασικό εργαλείο για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις παραπάνω προκλήσεις. Οι επιχειρηματίες χρειάζεται να αποκτήσουν γνώσεις για τη δημιουργία και διαχείριση ιστοσελίδων και ηλεκτρονικών καταστημάτων ,την αξιοποίηση μέσων κοινωνικής δικτύωσης για προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών , τη χρήση εργαλείων ανάλυσης δεδομένων για τη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων , την αυτοματοποίηση διαδικασιών, όπως κρατήσεις ή παραγγελίες. Ακόμη και αν δεν μπορούν να αποκτήσουν οι ίδιοι τις παραπάνω γνώσεις , πρέπει να αφουγκραστούν την αναγκαιότητα να τις εντάξουν στα εργαλεία επιχειρηματικότητας των επιχειρήσεων τους.
Η κατανόηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας, της εξοικονόμησης ενέργειας και της βιωσιμότητας μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να συμμορφωθούν με τα νέα πρότυπα και να προσελκύσουν περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένους πελάτες. Οι πελάτες έχουν αφήσει πίσω τους το παραδοσιακό μοντέλο πώλησης και αναζητούν εξατομικευμένες εμπειρίες, είναι ευαίσθητοι με το περιβάλλον και την προστασία του. Οι επιχειρηματίες επιβάλλεται να μάθουν πώς να εντοπίζουν ευκαιρίες και να αναπτύσσουν νέα προϊόντα ή υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς.
Η επιμόρφωση γύρω από τις εξαγωγές, τις εθνικές συνεργασίες και την εξωστρέφεια μπορεί να ενισχύσει την προβολή των νησιωτικών επιχειρήσεων σε διεθνές επίπεδο , ενώ η εκπαίδευση σε τεχνικές διαχείρισης κρίσεων και προσαρμογής σε νέες συνθήκες είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της λειτουργίας σε περιόδους αβεβαιότητας. Παράλληλα η γνώση σύγχρονων πρακτικών διοίκησης, καθώς και τεχνικών για την παροχή εξαιρετικής εξυπηρέτησης πελατών, μπορεί να διαφοροποιήσει τις επιχειρήσεις αυτές και να τις καθιερώσει στην αγορά.
Για να επιτευχθεί η ουσιαστική επιμόρφωση των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, είναι απαραίτητη η υποστήριξη από την Πολιτεία, τους τοπικούς φορείς , και τα επαγγελματικά επιμελητήρια. Η Πολιτεία πρέπει να αναπτύξει στοχευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα για επιχειρηματίες, καλύπτοντας όλες τις παραπάνω θεματικές. Η επιδότηση για τη συμμετοχή σε σεμινάρια και εκπαιδευτικά προγράμματα είναι κρίσιμη, ιδιαίτερα για τις μικρές επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν πόρους για κατάρτιση. Η δημιουργία συνεργασιών μεταξύ πανεπιστημίων, τοπικών φορέων και επιχειρηματικών δικτύων μπορεί να ενισχύσει τη διάχυση της γνώσης. Η Πολιτεία μπορεί να παρέχει τεχνολογική υποστήριξη και εξοπλισμό στις επιχειρήσεις που δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις ψηφιακές αλλαγές. Βέβαια , για να γίνουν όλα τα παραπάνω απαιτείται τόσο πολιτική βούληση όσο και πραγματική δράση και τους εμπορικούς συλλόγους. Τον Δεκέμβριο διεξάγονται εκλογές στο Επιμελητήριο Δωδεκανήσου , οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από ένα Επιμελητήριο μάχιμο και διεκδικητικό.
Για να επιστρέψω στο προηγούμενο θέμα ,πολλά νησιά της Ελλάδας έχουν επωφεληθεί από προγράμματα ψηφιακής κατάρτισης, τα οποία βοήθησαν μικρές επιχειρήσεις να δημιουργήσουν διαδικτυακή παρουσία και να αυξήσουν τις πωλήσεις τους. Σε νησιά όπως η Νάξος και η Αστυπάλαια, οι επιχειρηματίες που εκπαιδεύτηκαν σε πράσινες πρακτικές κατάφεραν να διαφοροποιηθούν, προσελκύοντας οικολογικούς ταξιδιώτες , ενώ επιχειρήσεις σε νησιά του Αιγαίου, με την κατάλληλη εκπαίδευση, έχουν αναπτύξει εξαγωγική δραστηριότητα σε διεθνείς αγορές, προβάλλοντας τοπικά προϊόντα όπως τυριά, ελαιόλαδο και κρασί. Πολύ πρόσφατα , το κρασοτύρι της τοπικής επιχείρησης ΓΙΑΝΝΟΥ , διακρίθηκε και είναι ανάμεσα στα 50 καλύτερα τυριά του κόσμου , ενώ έχουμε πάρα πολλά παρόμοια παραδείγματα αριστείας από επιχειρήσεις του νησιού μας. Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να είναι ο οδηγός για όλες τις υπόλοιπες.
Η επιμόρφωση των μικρομεσαίων επιχειρηματιών της νησιωτικής Ελλάδας δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση για την επιβίωση και την ανάπτυξή τους. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, οι επιχειρηματίες καλούνται να εξελιχθούν, αξιοποιώντας τη γνώση ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Με τη σωστή υποστήριξη από την Πολιτεία και τους τοπικούς φορείς, η επιμόρφωση μπορεί να οδηγήσει σε έναν νέο κύκλο ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις της νησιωτικής Ελλάδας, ενισχύοντας την οικονομία, διατηρώντας την πολιτιστική ταυτότητα και προσφέροντας υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στους επισκέπτες και τους κατοίκους. Στο τέλος της ημέρας , καλούμαστε όλοι να συνειδητοποιήσουμε , ότι ήλιο και θάλασσα μπορούν να προσφέρουν και άλλοι προορισμοί. Αν θέλετε ο επισκέπτης να πληρώσει προστιθέμενες αξίες , δώστε του προστιθέμενες αξίες. Οφείλουμε μέσω της επιμόρφωσης να αναδείξουμε την μοναδικότητα του τόπου μας και να προβάλλουμε τι μας κάνει μοναδικούς , να εξάγουμε και όχι να εισάγουμε κουλτούρες , γεύσεις ή επιχειρηματικά μοντέλα. Δυστυχώς , έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας και ελάχιστο χρόνο για να προετοιμαστούμε.
*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.
*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.