Αρθρογραφία

Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου...

Στην Ελλάδα η επιχειρηματικότητα συχνά θυμίζει μια σχέση εξάρτησης. Από τη μια υπάρχει η ελπίδα, το πάθος, η φιλοδοξία για κάτι καλύτερο. Από την άλλη, υπάρχουν οι πρακτικές του παρελθόντος, οι παθογένειες και οι νοοτροπίες που αρνούνται να φύγουν. Οι επιχειρηματίες δηλώνουν έτοιμοι να προχωρήσουν, να αλλάξουν, να επενδύσουν σε κάτι νέο. Όμως, την κρίσιμη στιγμή , συνήθως (ευτυχώς όχι πάντα) η ιστορία επαναλαμβάνεται.Η ταινία «Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου» (2002) του Νίκου Παναγιωτόπουλου αφηγείται την ιστορία ενός εκδότη που ερωτεύεται μια καλλιτέχνιδα νυχτερινού κέντρου και ξοδεύει πέρα από τις δυνατότητές του για χάρη της. Η σχέση τους σημαδεύεται από ζήλια και ανταγωνισμούς, ενώ η κατάσταση περιπλέκεται όταν ο εκδότης θεωρείται ύποπτος για έναν φόνο, την υπόθεση του οποίου ερευνά ένας αστυνομικός που είναι επίσης ερωτευμένος με την ίδια γυναίκα.Παίζοντας λίγο με τον τίτλο του κειμένου και παρομοιάζοντας την επιχειρηματικότητα ως γένους θηλυκού ,  προσπαθώ να κάνω μια μεταφορά για ένα οικοσύστημα που βλέπει τις ίδιες παλιές συμπεριφορές να καταστρέφουν κάθε προσπάθεια ανανέωσης. Δεν μιλάμε για πρόσωπα, αλλά για νοοτροπίες που στέκονται εμπόδιο στην προσπάθεια εφαρμογής της υγιούς επιχειρηματικότητας.Αν κάποιος χαρτογραφήσει τις συνηθισμένες πρακτικές στον μικρομεσαίο επιχειρηματικό κόσμο της Ελλάδας, θα βρει μπροστά του τα ίδια μοτίβα που κυριαρχούν εδώ και δεκαετίες. Είναι αυτοί οι «αγαπητικοί» που συνοδεύουν κάθε εγχείρημα.Η επιχειρηματικότητα πολλές φορές δεν ξεκινά από την καινοτομία, αλλά από την ανάγκη για «γρήγορο εισόδημα». Ένα μαγαζί σαν του δίπλα , μια καφετέρια, ένα τουριστικό δωμάτιο. Το ζητούμενο δεν είναι πώς θα μεγαλώσει, θα διαφοροποιηθεί ή θα κατακτήσει αγορές, αλλά πώς θα «βολέψει» την οικογένεια, πώς θα εξασφαλίσει τα βασικά , το οποίο σε κοινωνικό επίπεδο φυσικά είναι θεμιτό. Το επιχειρείν όμως έτσι γίνεται μηχανισμός επιβίωσης και όχι δημιουργίας.Αρκετά συχνά αντί για στρατηγική μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, κυριαρχεί η λογική του «να βγάλουμε ό,τι προλάβουμε». Το βλέπουμε στις τουριστικές περιοχές, όπου η σεζόν μετατρέπεται σε αγώνα γρήγορου τζίρου, χωρίς ενδιαφέρον για το πώς θα επιστρέψει ο πελάτης ή πώς θα χτιστεί φήμη ποιότητας. Αυτή η βραχυπρόθεσμη λογική καταδικάζει πολλές επιχειρήσεις σε επανάληψη του ίδιου κύκλου: άνθηση το καλοκαίρι, μαρασμός τον χειμώνα.Επίσης ,η  έννοια του «μαζί» παραμένει δύσκολη στην ελληνική επιχειρηματικότητα. Συνεταιρισμοί, clusters, συμπράξεις ,συχνά αντιμετωπίζονται με καχυποψία , πολλές φορές βέβαια αιτιολογημένα λόγω της κακής εφαρμογής από την προηγούμενη γενιά. Έτσι , ο επιχειρηματίας προτιμά να «παλεύει» μόνος του, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει υψηλότερο κόστος, λιγότερες δυνατότητες και περιορισμένη πρόσβαση σε αγορές.Πολύ σύνηθες το , «να γλιτώσουμε κάτι».Η νοοτροπία του «να γλιτώσουμε κάτι» χαρακτηρίζει δυστυχώς μεγάλο μέρος της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Αντί ο επιχειρηματίας να δει τη δαπάνη ως επένδυση που θα του αποφέρει μεγαλύτερη αξία στο μέλλον, εστιάζει στην άμεση εξοικονόμηση, κάνοντας περικοπές σε ποιότητα, υποδομές ή ανθρώπινο δυναμικό. Το πρόσκαιρο όφελος δίνει την ψευδαίσθηση κερδοφορίας, αλλά μακροπρόθεσμα οδηγεί σε απώλεια ανταγωνιστικότητας, φήμης και ευκαιριών ανάπτυξης.Τέλος , το αγαπημένο μου: Κάθε νέα τεχνολογία, κάθε καινούργιο εργαλείο αντιμετωπίζεται με δισταγμό. «Έτσι το κάναμε πάντα» , «όλα τα ξέρετε εσείς» , δύο φράσεις που συνοψίζουν τον φόβο της ανατροπής. Από την ψηφιακή τιμολόγηση μέχρι το ηλεκτρονικό εμπόριο, η δυσπιστία παραμένει ισχυρή. Για να μην επεκταθώ και κουράσω , σας παραπέμπω σε παλιότερα άρθρα , για όποιον ενδιαφέρεται.Αυτοί λοιπόν οι «αγαπητικοί» δεν είναι απλώς κακές συνήθειες. Είναι τρόπος ζωής, μεγάλο κομμάτι του επιχειρηματικού DNA της χώρας , πράγμα που τους κάνει τόσο δύσκολους να ξεριζωθούν.Για να κατανοήσει βέβαια κανείς γιατί αυτές οι νοοτροπίες παραμένουν ζωντανές, πρέπει να δει το πολιτισμικό τους υπόβαθρο.Η Ελλάδα είναι χώρα μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων. Από το περίπτερο μέχρι το εστιατόριο, οι περισσότερες επιχειρήσεις γεννήθηκαν ως οικογενειακά στηρίγματα. Η λογική ήταν πάντα «να έχουμε κάτι δικό μας». Αυτό το μοντέλο, ενώ έδωσε δουλειά και εισόδημα σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, δημιούργησε και ένα επιχειρηματικό περιβάλλον χωρίς κλίμακα, χωρίς μακροχρόνια στρατηγική, χωρίς κουλτούρα επανεπένδυσης.Η οικογενειακή επιχείρηση λειτουργεί με όρους οικιακής οικονομίας: κέρδη που μοιράζονται άμεσα, απουσία σοβαρής καταγραφής, δυσπιστία προς το εξωτερικό μάνατζμεντ. Έτσι, οι παθογένειες περνούν από γενιά σε γενιά σαν κληρονομιά.Δεν είναι όμως μόνο οι παραδοσιακές νοοτροπίες που κρατούν πίσω τις επιχειρήσεις. Υπάρχουν και οι «νέοι αγαπητικοί» που γεννήθηκαν τα τελευταία χρόνια.Η εμμονή με την επιδότηση: Το επιχειρείν πολλές φορές δεν ξεκινά από την ιδέα, αλλά από την προκήρυξη. «Βγήκε πρόγραμμα ΕΣΠΑ; Ας κάνουμε μια εταιρεία». Συνηθίζω να λέω στους πελάτες μου και τους στεναχωρώ , ότι αυτός ο τρόπος σκέψης είναι λάθος.Το αποτέλεσμα είναι επιχειρήσεις που στήνονται για να απορροφήσουν επιδοτήσεις και καταρρέουν μόλις στερέψει η χρηματοδότηση.Το φαινόμενο start-up χωρίς σχέδιο: Η λέξη «start-up» έγινε σημαία. Όμως πίσω της κρύβονται συχνά πρόχειρες προσπάθειες χωρίς επιχειρηματικό μοντέλο, χωρίς στρατηγική, μόνο με ένα λογότυπο και μια παρουσία στα socialmedia. Ο θόρυβος ξεπερνά την ουσία. Προφανώς υπάρχουν και εξαιρέσεις , για να μην παρεξηγηθώ.Ο φετιχισμός της εικόνας: Η νέα γενιά επιχειρηματιών πολλές φορές επενδύει περισσότερο στην εικόνα παρά στην ουσία. Καλαίσθητες σελίδες στο Instagram, ακριβό branding, εντυπωσιακά εγκαίνια. Όμως πίσω από την εικόνα, τα οικονομικά είναι εύθραυστα. Οι «αγαπητικοί» του σήμερα φοράνε γραβάτα και μιλούν τη γλώσσα του marketing, αλλά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: έλλειψη βάσης.Σε χώρες με παρόμοιο μέγεθος και πληθυσμό με την Ελλάδα, η επιχειρηματική κουλτούρα δείχνει εντυπωσιακές διαφορές: η Πορτογαλία επένδυσε στη συνεργασία και δημιούργησε δίκτυα που στηρίζουν ακόμη και μικρές μονάδες, η Δανία οικοδόμησε κλίμα διαφάνειας και αξιοπιστίας που επέτρεψε την ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση μικρών επιχειρήσεων, ενώ η Ολλανδία καλλιέργησε κουλτούρα διαρκούς βελτίωσης και καινοτομίας, αντί της ακινησίας του «έτσι το κάναμε πάντα».Το κοινό στοιχείο είναι η υπέρβαση του φόβου, της καχυποψίας, της βραχυπρόθεσμης λογικής.Γιατί λοιπόν η ελληνική επιχειρηματικότητα αρνείται να αποχωριστεί τις παθογένειές της;Η ταπεινή μου άποψη είναι ότι είναι βολικές. Η βραχυπρόθεσμη λογική προσφέρει γρήγορα έσοδα. Η αποφυγή καινοτομίας προστατεύει από τον κίνδυνο της αποτυχίας. Η εξάρτηση από επιδοτήσεις μειώνει το ρίσκο.Με άλλα λόγια, οι παθογένειες λειτουργούν σαν ψυχολογική ασφάλεια , όμως, μακροπρόθεσμα είναι θανατηφόρες ,γιατί στερούν την επιχειρηματικότητα από ανθεκτικότητα και βάθος.Αν κάτι χρειαζόμαστε σήμερα, είναι ένα νέο αφήγημα για την επιχειρηματικότητα. Ένα αφήγημα που θα βασίζεται σε άλλους άξονες ,όπως:1. Διαφάνεια. Όχι άλλα τεχνάσματα, η βιωσιμότητα περνά από την καθαρή εικόνα.2. Στρατηγική. Σχέδιο όχι για την επόμενη σεζόν, αλλά για την επόμενη δεκαετία.3. Συνεργασία. Από τον μοναχικό δρόμο στον δρόμο των συμμαχιών.4. Καινοτομία. Όχι ως ρίσκο, αλλά ως αναγκαία προϋπόθεση.5. Εκπαίδευση. Οι επιχειρηματίες οφείλουν να επιμορφώνονται συνεχώς.Αυτό το νέο αφήγημα δεν μπορεί να το χτίσει μόνος του ο επιχειρηματίας. Είναι υπόθεση συλλογική, κοινωνική. Αφορά το κράτος, τα πανεπιστήμια, τις τράπεζες ακόμη και τους καταναλωτές (τόσα με απόδειξη , τόσα χωρίς)Εκφράζοντας όπως πάντα τις προσωπικές μου απόψεις , θεωρώ ότι η ελληνική επιχειρηματικότητα δεν υποφέρει από έλλειψη ταλέντου, ιδεών ή ανθρώπων που θέλουν να δημιουργήσουν. Υποφέρει από την εμμονή να κρατά τις παθογένειές της ζωντανές: τον φόβο, τη βραχυπρόθεσμη λογική, την καχυποψία, την αποσπασματικότητα. Δεν επεκτείνομαι στις κρατικές παθογένειες που είναι μια άλλη τεράστια κουβέντα , έτσι κι αλλιώς με το παρόν άρθρο στόχος μου είναι να καταγράψω τις σκέψεις μου και όχι να αδικήσω τους επιχειρηματίεςΓια πολλά χρόνια και για εμένα το αφήγημα ήταν να εξαλείψω τις παθογένειες στον τρόπο σκέψης των πελατών μου. Μέχρι που συνειδητοποίησα κάτι: Το ερώτημα δεν είναι αν μπορούμε να ξεριζώσουμε τις παθογένειες, αλλά αν θα τολμήσουμε να τις αποχωριστούμε. Γιατί όσο ζούμε με τους «αγαπητικούς», η επιχειρηματικότητα μένει στάσιμη. Και στη σημερινή εποχή, η στασιμότητα ισοδυναμεί με ήττα.Υ.Γ. Αν θέλετε να δείτε την ταινία , σας προειδοποιώ ότι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της είναι ο τίτλος.* Το παραπάνω κείμενο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη. *Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.

Η μεγάλη αντίφαση

Με ένα πακέτο φορολογικών παρεμβάσεων, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης σημαντικές αλλαγές στη φορολογία φυσικών προσώπων. Οι αλλαγές αυτές αφορούν πάνω από 4 εκατομμύρια φορολογουμένους και θα τεθούν σε ισχύ για τα εισοδήματα του 2026, με εκτιμώμενο δημοσιονομικό κόστος 1,2 δις € το 2026 και 1,6 δις € το 2027. Στόχος, σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη, είναι ένα συνεκτικό φορολογικό πλαίσιο που στηρίζει ιδιαίτερα τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους εργαζόμενους.Ο εισαγωγικός συντελεστής 9% διατηρείται για τις πρώτες 10.000€ εισοδήματος, όμως όλοι οι επόμενοι συντελεστές μειώνονται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες. Επιπλέον, προστίθεται ένας νέος ενδιάμεσος συντελεστής 39% για το τμήμα εισοδήματος από 40.000€ έως 60.000€. Ο ανώτατος συντελεστής 44% θα εφαρμόζεται πλέον μόνο για εισοδήματα πάνω από 60.000€ (έναντι 40.000€ που ίσχυε μέχρι σήμερα). Με άλλα λόγια, η κλίμακα διαμορφώνεται ως εξής για φορολογούμενους χωρίς τέκνα άνω των 30 ετών:Έως 10.000€: συντελεστής 9% (αμετάβλητος)10.001€ – 20.000€: συντελεστής 20% (από 22% σήμερα)20.001€ – 30.000€: συντελεστής 26% (από 28%)30.001€ – 40.000€: συντελεστής 34% (από 36%)40.001€ – 60.000€: συντελεστής 39% (νέα κλίμακα, από 44% προηγουμένως)60.001€ και άνω: συντελεστής 44% Η νέα κλίμακα μειώνει τους ενδιάμεσους συντελεστές και εισάγει μια πιο ομαλή φορολόγηση μέχρι τις 60.000€.Ενισχύει (θεωρητικά) τις οικογένειες με τέκνα και τους νέους φορολογούμενους κάτω των 25 ετών, μεταφέροντας πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα εκεί όπου το κόστος ζωής είναι υψηλότερο.Μένει βέβαια ,ανοιχτό το ερώτημα , αν οι νέοι φορολογικοί συντελεστές, με τις μειώσεις για οικογένειες με παιδιά και την ουσιαστική αύξηση του αφορολόγητου για πολύτεκνους, αρκούν για να αναχαιτίσουν την υπογεννητικότητα και να ανακουφίσουν το οξύ δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Μπορούν οι ελαφρύνσεις από μόνες τους να λειτουργήσουν ως πραγματικό κίνητρο για τη δημιουργία ή διεύρυνση οικογένειας ή απαιτείται ένα ευρύτερο πλέγμα πολιτικών στήριξης, από την εργασία μέχρι τη στέγαση και την κοινωνική μέριμνα; Θα φανεί στην πράξη.Την ίδια στιγμή των εξαγγελιών λοιπόν ,γεννιέται μια μεγάλη αντίφαση: κάνοντας την ατομική φορολογία πιο «ήπια», ενδέχεται να αποθαρρύνουμε την έγκαιρη μετάβαση πολλών επαγγελματιών σε πιο οργανωμένες εταιρικές μορφές (π.χ. Ι.Κ.Ε., Α.Ε.). Δεν πρόκειται για μια ασήμαντη λεπτομέρεια, μιλάμε για μια διάσταση κρίσιμη για την παραγωγικότητα, την πρόσβαση σε κεφάλαια και την εξωστρέφεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.Τα τελευταίαχρόνια, η κυβέρνηση έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο την ενίσχυση της μικρής επιχειρηματικότητας και την προώθηση εταιρικών μετασχηματισμών, αναγνωρίζοντας ότι οι πολύ μικρές και ατομικές επιχειρήσεις αποτελούν μεν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, αλλά ταυτόχρονα υστερούν σε εξωστρέφεια και πρόσβαση σε κεφάλαια. Γι’ αυτό θεσπίστηκαν κίνητρα μέσω του ν. 4935/2022 για συγχωνεύσεις και μετατροπές επιχειρήσεων, τα οποία ενισχύθηκαν περαιτέρω με τον ν. 5162/2024, που διεύρυνε το φάσμα των μετασχηματισμών και προσέφερε φορολογικές διευκολύνσεις για συνέργειες και ομαδοποιήσεις. Συχνά τονίζεται η ανάγκη συγκέντρωσης δυνάμεων ώστε να δημιουργηθούν πιο βιώσιμες και ανταγωνιστικές εταιρικές μορφές. Αφενός λοιπόν έχουμε την ανάγκη για συνέργειες , μετασχηματισμούς και οργανωμένες οντότητες που δημοσιεύουν οικονομικές καταστάσεις, αφετέρου με την νέα κλίμακα φόρου εισοδήματος , πείτε μου γιατί ένας επιχειρηματίας να μην σταθμίσει ξανά το ενδεχόμενο να μεταβεί σε άλλη εταιρική μορφή πέραν της ατομικής επιχείρησης.Το κρίσιμο τεχνικό στοιχείο κατά την προσωπική μου άποψη είναι η νέα ενδιάμεση κλίμακα: το τμήμα εισοδήματος 40.000 €–60.000 € , φορολογείται πλέον ηπιότερα από ό,τι στο παρελθόν, ενώ ο υψηλός συντελεστής ενεργοποιείται μετά τις 60.000€.Αποτέλεσμα; Για αρκετούς αυτοαπασχολούμενους ή ατομικές επιχειρήσεις με κέρδη στα 30.000 €–50.000 € ο μέσος φόρος πέφτει τόσο, ώστε η διαφορά με τη φορολόγηση μέσω εταιρείας (π.χ. ΙΚΕμε 22% στα κέρδη και 5% στα μερίσματα αν διανεμηθούν) να στενέψει αισθητά. Αν προστεθεί και το όφελος από τέκνα, το καθεστώς γίνεται ακόμη πιο ελκυστικό.Για να το πούμε απλά: το «κατώφλι» στο οποίο η εταιρική μορφή αρχίζει να είναι ξεκάθαρα πιο συμφέρουσα μετατοπίζεται υψηλότερα. Έτσι, ένας επαγγελματίας που μέχρι χθες σκεφτόταν σοβαρά να προχωρήσει σε αλλαγή εταιρικής μορφής (πχ ΙΚΕ), σήμερα μπορεί να το αναβάλει , τουλάχιστον όσο κινείται κάτω ή γύρω από τις 60.000€.Εδώ γεννιέται λοιπόν η αντίφαση: Η φιλικότερη φορολόγηση φυσικών προσώπων είναι κοινωνικά δίκαιη και δημογραφικά χρήσιμη(θεωρητικά) , όμως μπορεί να δημιουργήσει ανεπιθύμητα αποτελέσματα όπως:- Αναβολή εταιρικών μετασχηματισμών: Αν η ατομική μορφή δεν «πονάει» πια φορολογικά, πολλοί θα μείνουν σε αυτήν περισσότερο ,  ιδίως εφόσον έχουν παιδιά και απολαμβάνουν πρόσθετες ελαφρύνσεις.- Περιορισμός οικονομικής κλίμακας: Η ατομική μορφή σπανίως χτίζει ισχυρή διακυβέρνηση, πρόσβαση σε επενδυτές, οργανωμένα συστήματα, κοινή μετοχική βάση ή πρόγραμμα κινήτρων για εργαζομένους.- Λιγότερη εξωστρέφεια: Συμβάσεις με μεγάλους πελάτες, εξαγωγές, κριτήρια ESG, τραπεζική χρηματοδότηση, ευρωπαϊκά προγράμματα , όλα ευνοούνται όταν υπάρχει εταιρικός μανδύας, ισολογισμός, εταιρικά όργανα.- Αδύναμη επανεπένδυση: Μια ΙΚΕ μπορεί να μη διανείμει κέρδη και να τα συσσωρεύσει φορολογούμενη μόνο με τον εταιρικό συντελεστή, άρα να χρηματοδοτήσει επενδύσεις. Στην ατομική, το κέρδος φορολογείται εξ ολοκλήρου κάθε έτος και η «πειθαρχία» επανεπένδυσης είναι συνήθως χαμηλότερη.Η εστίαση μόνο στο φορολογικό όφελος λοιπόν, μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο αλλού. Στην παραγωγικότητα, στην οργάνωση, στην πρόσβαση σε κεφάλαια. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφέρουμε την έννοια του cobra effect. Το Cobra Effect (φαινόμενο της κόμπρας») είναι ένας όρος που περιγράφει τις ακούσιες αρνητικές συνέπειες μιας πολιτικής ή οικονομικής παρέμβασης, όταν τα κίνητρα που δίνονται οδηγούν τελικά σε αντίθετο αποτέλεσμα από το επιδιωκόμενο.Στην αποικιακή Ινδία, οι Βρετανοί θέλοντας να μειώσουν τον αριθμό των δηλητηριωδών φιδιών κόμπρα, ανακοίνωσαν χρηματική ανταμοιβή για κάθε νεκρό φίδι. Στην αρχή το μέτρο λειτούργησε, αλλά σύντομα οι ντόπιοι άρχισαν να εκτρέφουν φίδια μόνο και μόνο για να τα θανατώνουν και να εισπράττουν την αμοιβή. Όταν οι αρχές το ανακάλυψαν, κατήργησαν το πρόγραμμα και οι εκτροφείς απελευθέρωσαν τα φίδια, με αποτέλεσμα ο αριθμός των φιδιών να αυξηθεί αντί να μειωθεί. Στη δική μας περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος οι νέες, πιο ευνοϊκές φορολογικές κλίμακες να λειτουργήσουν ως «αντικίνητρο» για τη μετάβαση σε πιο οργανωμένες εταιρικές μορφές, αποδυναμώνοντας έτσι την επιχειρηματικότητα και την εξωστρέφεια.Η χώρα χρειάζεται και δικαιότερη φορολογία και πιο ώριμες επιχειρήσεις. Η νέα κλίμακα πετυχαίνει το πρώτο. Για να πετύχουμε και το δεύτερο, θεωρώ ότι πρέπει να μην εγκλωβιστούμε στη βραχυπρόθεσμη άνεση της ατομικής επιχείρησης. Η άποψη μου είναι ότι πρέπει να δούμε τη φορολογία ως μέσο, όχι ως προορισμό. Οι οικογένειες πρέπει να στηριχθούν με κάθε τρόπο , οι επαγγελματίες να έχουν ελκυστική φορολογία και όσοι έχουν φιλοδοξία εξωστρέφειας να κάνουν το επόμενο βήμα , με εταιρικές δομές, πρόσβαση σε κεφάλαια, κανόνες και στόχο την κλίμακα.Αλλιώς, θα χαρούμε τα σωστά φορολογικά μέτρα της ΔΕΘ για λάθος λόγους .Κι αυτό θα ήταν πράγματι η μεγάλη μας αντίφαση.Υ.Γ. Το παραπάνω κείμενο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη. Δεν αποτελεί δεσμευτική φορολογική ή νομική συμβουλή και δεν υποκαθιστά την εξατομικευμένη καθοδήγηση από αρμόδιο επαγγελματία.*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.

Βραχυχρόνιες μισθώσεις: Νέοι κανόνες από 1/10/2025

Από την 1η Οκτωβρίου 2025 τίθενται σε ισχύ οι νέες προδιαγραφές για τα ακίνητα που διατίθενται στην βραχυχρόνια μίσθωση. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της ΑΑΔΕ, η οποία ξεκίνησε να αποστέλλει μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου την 05.09.2025 , οι ιδιοκτήτες ή οι διαχειριστές με ενεργούς Αριθμούς Μητρώου Ακινήτων (ΑΜΑ) οφείλουν να τηρούν συγκεκριμένους κανόνες ασφάλειας, υγιεινής και τεχνικής καταλληλόλητας. Ποιους αφοράΌλους τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές κατοικιών/διαμερισμάτων με ενεργό ΑΜΑ στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης της ΑΑΔΕ άρα αφορά σε ακίνητα που εκμισθώνονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών ή εκτός, εφόσον πρόκειται για βραχυχρόνιες μισθώσεις. Υπενθυμίζουμε ότι από 1.1.2024 και εφεξής, ως βραχυχρόνια μίσθωση ορίζεται η μίσθωση ή υπεκμίσθωση ακινήτου διάρκειας έως και 59 ημερών, εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται επιπλωμένα χωρίς την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας πλην των κλινοσκεπασμάτωνΟι βασικές υποχρεώσεις: τι αλλάζει από 1.10.2025Τα ακίνητα σύμφωνα με τον Ν. 5170/2025 πρέπει σωρευτικά να πληρούν τα εξής κριτήρια:- Να είναι χώροι κύριας χρήσης με φυσικό φωτισμό, επαρκή αερισμό και κλιματισμό.- Να υπάρχει ασφάλιση αστικής ευθύνης που καλύπτει ζημιές ή ατυχήματα που μπορεί να προκληθούν σε τρίτους κατά τη διαμονή.- Να διαθέτουν υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη (ΥΔΗΕ) σε ισχύ- Να διαθέτουν ρελέ διαρροής ή ρελέ αντιηλεκτροπληξιακόστον ηλεκτρικό πίνακα- Να διαθέτουν πυροσβεστήρες σε ισχύ/συντήρηση- Να διαθέτουν ανιχνευτές καπνού- Να διαθέτουν ενδείξεις σήμανσης διαφυγής και βασικές οδηγίες εκκένωσης.- Να διαθέτουν πιστοποιητικό απεντόμωσης–μυοκτονίας- Να διαθέτουν φαρμακείο με βασικά είδη πρώτων βοηθειών- Να διαθέτουν οδηγό με τηλέφωνα πρώτης ανάγκης σε εμφανές σημείο.Οι υποχρεώσεις αυτές απορρέουν από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και την επίσημη ενημέρωση των αρχών προς τους διαχειριστές με ενεργούς ΑΜΑ.Πώς θα γίνονται οι έλεγχοιΕπιτόπιοι έλεγχοι θα διερνεργούνται από υπαλλήλους του Υπουργείου Τουρισμού ή μεικτά κλιμάκια με τη συμμετοχή της ΑΑΔΕ, στο ακίνητο που έχει δηλωθεί στο Μητρώο. Ο φορολογούμενος θα λαμβάνει email τουλάχιστον 10 ημέρες πριν τον έλεγχο, ώστε να έχει έτοιμα τα δικαιολογητικά. Παράλληλα οι ελεγκτές θα φέρουν υπηρεσιακή ταυτότητα και έγγραφη εντολή ελέγχου, με:- αριθμό & ημερομηνία εντολής- ονοματεπώνυμο ελεγκτή- στοιχεία διαχειριστή/ιδιοκτήτη (ονοματεπώνυμο/επωνυμία, διεύθυνση, ΑΦΜ).Αν συμμετέχει και η ΑΑΔΕ, θα εκδίδεται παράλληλα εντολή επιτόπιου φορολογικού ελέγχου.Να σημειωθεί ότι  ο ελεγχόμενος οφείλει να συνεργάζεται και να επιδεικνύει τα έγγραφα/πιστοποιητικά που ζητούνται , διαφορετικά θα βρεθεί αντιμέτωπος με κυρώσεις.Πρόστιμα για μη ΣυμμόρφωσηΣτους διαχειριστές ακινήτων επιβάλλεται από τους ελεγκτές του Υπουργείου Τουρισμού αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, εάν ΔΕΝ:- επιτραπεί η είσοδος στο ελεγχόμενο ακίνητο.- πληρούνται κάποιες από τις προαναφερόμενες προδιαγραφές.- συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις παρ. 6 (άρ. 3 ν. 5170/2025).Αν μέσα σε 1 έτος από την κοινοποίηση του αρχικού προστίμου διαπιστωθεί εκ νέου παράβαση, το πρόστιμο διπλασιάζεται , ενώ σε κάθε επόμενη ίδια παράβαση, επιβάλλεται τετραπλάσιο του αρχικού προστίμου.«Οδικός χάρτης» μέχρι την 1/10/2025Βεβαιωθείτε από τον μηχανικό σας , ότι ο χώρος είναι κύριας χρήσης (όχι βοηθητικός), με επαρκή φωτισμό, αερισμό και λειτουργικό κλιματισμό.Συμβουλευτείτε τον ασφαλιστικό σας σύμβουλο για το κατάλληλο συμβόλαιο.Ανανεώστε ή εκδόστε την υπεύθυνη δήλωση του ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη όπου χρειάζεται, ελέγξτε τα ρελέ διαρροής και τοποθετήστε ή συντηρήστε τους ανιχνευτές καπνού.Προχωρήστε σε συντήρηση των πυροσβεστήρων σας και αναρτήστε οδηγίες εκκένωσης σε εμφανές σημείο, με την κατάλληλη σήμανση διαφυγής.Ανανεώστε το πιστοποιητικό απεντόμωσης–μυοκτονίας ή προχωρήστε σε έκδοση νέου, διασφαλίστε την τήρηση της καθαριότητας και την σωστή διαχείριση απορριμμάτων.Προμηθευτείτε πλήρες φαρμακείο και τηλέφωνα ανάγκης σε ορατό σημείο.Τέλος ,  συγκεντρώστε ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ σε ένα πλήρη ψηφιακό και έντυπο φάκελο , εφόσον σας ζητηθεί.Συχνές ερωτήσεις (FAQ)Τι σημαίνει “χώρος κύριας χρήσης”; Χώρος που προορίζεται κανονιστικά για διαμονή (κατοικία/διαμέρισμα) και όχι βοηθητική χρήση (αποθήκη, πατάρι κ.λπ.). Η κύρια χρήση προκύπτει από την οικοδομική άδεια/πολεοδομική νομοθεσία.Η ασφάλιση αστικής ευθύνης είναι υποχρεωτική; Ναι, η επίσημη ενημέρωση προβλέπει υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης για ζημιές/ατυχήματα τρίτων. Εξετάστε όρια κάλυψης και ειδικές ρήτρες (π.χ. για κοινόχρηστα, κατοικίδια).Τι είναι η ΥΔΗΕ και κάθε πότε ανανεώνεται; Η Υπεύθυνη Δήλωση Ηλεκτρολόγου Εγκαταστάτη πιστοποιεί ότι η εγκατάσταση έχει ελεγχθεί. Τα διαστήματα ελέγχου καθορίζονται από το ισχύον πλαίσιο/μηχανικό. Κρατήστε ημερολόγιο ανανεώσεων.Τι επιδεικνύω την ημέρα του ελέγχου; Ασφαλιστήριο, ΥΔΗΕ, αποδεικτικά συντήρησης πυροσβεστήρων, τεκμηρίωση ανιχνευτών καπνού/σήμανσης διαφυγής, πιστοποιητικό απεντόμωσης–μυοκτονίας, καθώς και ταυτότητα/στοιχεία διαχειριστή. Έχετε έτοιμο φάκελο με όλα τα έγγραφα.Αν δεν μπορώ να παραβρεθώ στην ημερομηνία; Η ειδοποίηση αποστέλλεται τουλάχιστον 10 ημέρες πριν. Αν υπάρχει αντικειμενική αδυναμία, επικοινωνήστε άμεσα για επαναπρογραμματισμό. Υπενθυμίζουμε ότι η μη παροχή πρόσβασης επισύρει πρόστιμο.Σε περιοχές υψηλής ζήτησης όπως το νησί μας , όπου η βραχυχρόνια μίσθωση αποτελεί σημαντικό κομμάτι του τουριστικού προϊόντος, η έγκαιρη συμμόρφωση μειώνει τον λειτουργικό κίνδυνο και ενισχύει την εμπιστοσύνη των επισκεπτών. Πέρα από τα πρόστιμα, οι προδιαγραφές συνδέονται με την ποιότητα της φιλοξενίας, την αποφυγή ατυχημάτων και τις καλύτερες αξιολογήσεις.Οι αλλαγές λοιπόν από 1/10/2025 δεν είναι μόνο τυπικές. Θέτουν ένα σαφές πλαίσιο ασφάλειας, υγιεινής και ευθύνης για όλους όσοι δραστηριοποιούνται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Για τους διαχειριστές με ενεργό ΑΜΑ, η έγκαιρη προετοιμασία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αποφευχθούν αναταράξεις στην περίοδο των ελέγχων και παράλληλα συμβάλει στην αναβάθμιση της εμπειρίας του επισκέπτη.Πηγή: ΑΑΔΕ*Το παρόν αποτελεί δημοσιογραφική απόδοση της επίσημης ενημέρωσης που απεστάλη μέσω ΑΑΔΕ προς διαχειριστές με ενεργούς ΑΜΑ. Δεν υποκαθιστά εξατομικευμένη νομική ή τεχνική συμβουλή.*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.

Από την υπερβολή στην ισορροπία…

Η ελληνική φιλοξενία έχει ταυτιστεί με την αφθονία. Στην Κω, στη Ρόδο, στη Σαντορίνη , τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια συχνά προσπαθούν να εντυπωσιάσουν τον επισκέπτη με γεμάτους μπουφέδες, πλούσιες μερίδες και μεγάλη ποικιλία. Όμως, αυτή η πρακτική έχει ένα τίμημα: τη σπατάλη.Κάθε πιάτο που επιστρέφει μισογεμάτο, κάθε ταψί που περισσεύει, κάθε προϊόν που λήγει στην αποθήκη σημαίνει χαμένα τρόφιμα, χαμένα χρήματα και χαμένος χρόνος. Στην πραγματικότητα, μιλάμε για εκατομμύρια τόνους φαγητού που καταλήγουν κάθε χρόνο στα σκουπίδια. Τα επίσημα στοιχεία δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης:Στην Ελλάδα σπαταλούνται κάθε χρόνο πάνω από 2 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων.Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 191 κιλά ανά κάτοικο ετησίως , η 4η χειρότερη επίδοση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Το 46% της σπατάλης προέρχεται από νοικοκυριά, αλλά ένα 25% αποδίδεται στον κλάδο εστίασης και φιλοξενίας (Horeca).Σε ελληνικά ξενοδοχεία που συμμετείχαν στο πρόγραμμα του WWF, καταγράφηκαν 350 γραμμάρια τροφής που πετιούνται καθημερινά ανά πελάτη.Αν μεταφράσουμε αυτόν τον αριθμόσε ένα ξενοδοχείο 200 δωματίων με 400 πελάτες, η ημερήσια σπατάλη φτάνει τα 140 κιλά φαγητού, δηλαδή πάνω από 4 τόνους τον μήνα.Αν υπολογίσουμε ότι το μέσο κόστος πρώτων υλών είναι περίπου 4–5 € το κιλό, τότε μιλάμε για 16.000–20.000 € χαμένα μέσα σε έναν μόνο μήνα λειτουργίας.Το food cost σημαίνει «κόστος τροφίμων» και αναφέρεται στο συνολικό ποσό των χρημάτων που δαπανάται για την αγορά των υλικών& εργασίας που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ενός συγκεκριμένου φαγητού ή ενός μενού, σύμφωνα με το LinkedIn. Ένα εστιατόριο με food cost στο 28% μπορεί να λειτουργεί με υγεία , αν όμως ανέβει στο 35%–40%, το κέρδος σχεδόν εξαφανίζεται.Η σπατάλη τροφίμων είναι ο βασικός λόγος που το food cost εκτροχιάζεται: Μεγάλες μερίδες που οι πελάτες δεν καταναλώνουν, λανθασμένες παραγγελίες, ακατάλληλη αποθήκευση που οδηγεί σε αλλοιώσεις.Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), ένα εστιατόριο μπορεί να μειώσει το food cost του κατά 2–4 %  μόνο με την εφαρμογή βασικών πρακτικών ελέγχου σπατάλης. Για μια επιχείρηση με τζίρο 500.000 € ετησίως, αυτό σημαίνει 10.000–20.000 € επιπλέον καθαρό κέρδος.Στην Ελλάδα αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια στοχευμένες πρωτοβουλίες Zero Waste στην εστίαση με στόχο τη δραστική μείωση , έως και μηδενισμό , των αποβλήτων τροφίμων και υλικών, μέσω πρόληψης, αναδιανομής και ανακύκλωσης. Αναλυτικότερα:Zero Waste HoReCa: Κοινωνικό πρόγραμμα της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης (χρηματοδότηση Ίδρυμα Coca-Cola) με 2.750 επιχειρήσεις-μέλη πανελλαδικά. Υιοθετεί πρακτικές σε 4 πυλώνες (μείωση/ανακύκλωση, ενέργεια, νερό, βιώσιμες προμήθειες) και προσφέρει δωρεάν ψηφιακά εργαλεία/καθοδήγηση. Τα αποτελέσματα αποτυπώνονται σε διακρίσεις Zero Waste: 165 επιχειρήσεις βραβεύθηκαν το 2024 και 210 στις αρχές 2025, βάσει μετρήσιμων δεικτών (π.χ. μείωση αποβλήτων, βελτίωση ανακύκλωσης) και με χρηματικά έπαθλα. Οι βέλτιστες πρακτικές (κομποστοποίηση, δωρεά αδιάθετου, επαναχρησιμοποιούμενα σκεύη) λειτουργούν ως πρότυπα για την αγορά.ReHORECA (Κρήτη): Από το 2023 συμμετέχουν 25 μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες. Το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης αντικαθιστά τη δημοτική αποκομιδή, με διαλογή στην πηγή και εκτροπή αποβλήτων προς ανακύκλωση/κομποστοποίηση. Πρώτη εφαρμογή «Πληρώνω όσο Πετάω» στον κλάδο: στον Δήμο Χερσονήσου οι συμμετέχοντες πέτυχαν έως –67% στα δημοτικά τέλη καθαριότητας, δημιουργώντας ισχυρό οικονομικό κίνητρο.WWF Hotel Kitchen: Από το 2019 (με την Unilever Food Solutions) πιλοτικά σε ελληνικά ξενοδοχεία. Ο 1ος κύκλος πέτυχε έως –25% σπατάλη σε λίγους μήνες· ο 2ος (2021–2022) σε Κρήτη-Ρόδο-Κω κατέγραψε καθημερινά τα κιλά αποβλήτων ανά σημείο (κουζίνα, μπουφές, πιάτα) και ανέδειξε πρακτικές πρόληψης. Τα ευρήματα (π.χ. ~350 γρ./πελάτη/ημέρα σπατάλη) τροφοδότησαν «αποθετήριο γνώσης». Η Hilton με χρήση τεχνητής νοημοσύνης (Winnow) πέτυχε –30% σπατάλη σε 3 χρόνια, ενώ η Accor με Too Good To Go –15% σε έναν χρόνο.Το Zero Waste λοιπόν, δεν είναι μόνο περιβαλλοντική επιλογή αλλά μια ολοκληρωμένη επιχειρηματική πολιτική με μετρήσιμα οικονομικά οφέλη, καλύτερη συμμόρφωση και ισχυρότερη εταιρική φήμη. Με τον Ν. 4819/2021, οι μεγάλες επιχειρήσεις εστίασης στην Ελλάδα υποχρεούνται να καταγράφουν και να δηλώνουν τα απόβλητα τροφίμων τους. Η χώρα έχει θέσει στόχο να μειώσει κατά 30% τη σπατάλη τροφίμων έως το 2030.Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν, ότι οι επιχειρήσεις που θα κινηθούν έγκαιρα προς την zero waste στρατηγική , όχι μόνο θα βελτιώσουν τα οικονομικά τους, αλλά θα είναι και έτοιμες να συμμορφωθούν με την αυστηρότερη ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία που έρχεται.Οι λύσεις δεν είναι θεωρητικές , υπάρχουν και έχουν συγκεκριμένο αντίκτυπο:Στο πιλοτικό πρόγραμμα WWF, μόνο με τη ζύγιση και καταγραφή των απορριμμάτων, τα ξενοδοχεία μείωσαν τη σπατάλη τους κατά 25% μέσα σε μια σεζόν.Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η μείωση της μερίδας κατά 15% δεν επηρεάζει την ικανοποίηση του πελάτη, αλλά μειώνει τα αποφάγια κατά 20–25% , ενώ οι σταθμοί μαγειρέματος κατά παραγγελία (showcooking) μειώνουν την υπερβάλλουσα παραγωγή κατά 30–40% στους μπουφέδες.Τα υπολείμματα ψωμιού  μπορούν να γίνονται κρουτόν ή φρυγανιά. Σε ξενοδοχεία που το εφάρμοσαν, η σπατάλη ψωμιού μειώθηκε στο μισό , ενώ όταν οι μάγειρες και οι σερβιτόροι εκπαιδευτούν να αναγνωρίζουν τη σπατάλη, μειώνουν αυτόματα το «περισσευούμενο» κατά 10–15%.Όταν ένα εστιατόριο ή ξενοδοχείο βελτιώνει τον προγραμματισμό και την αποθήκευση των τροφίμων, αγοράζει μόνο τις απαραίτητες ποσότητες και αξιοποιεί πλήρως τις πρώτες ύλες. Έτσι αποφεύγει την υπερβάλλουσα παραγωγήκαι το περιττό στοκ που οδηγεί σε απόβλητα. Με την αποτελεσματική διαχείριση αποθεμάτων και την πρόβλεψη των πραγματικών αναγκών, τα απόβλητα μειώνονται και αντίστοιχα μειώνεται το κόστος των προμηθειών για την επιχείρηση. . Ένα ξενοδοχείο 300 κλινών που μειώνει τη σπατάλη κατά 20% μπορεί να εξοικονομήσει 30.000–40.000 € ετησίως σε πρώτες ύλες.Η σωστή διαλογή και ανακύκλωση αποβλήτων τροφίμων μπορεί να περιορίσει δραστικά τα σκουπίδια που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ, μειώνοντας τα τέλη ή κόστη αποκομιδής. Επιχειρήσεις που εφαρμόζουν Zero Waste πρακτικές, όπως η κομποστοποίηση των οργανικών και η ανακύκλωση υλικών συσκευασίας, μειώνουν τον όγκο των σύμμεικτων απορριμμάτων τους.. Συνολικά, οι παραπάνω εξοικονομήσεις ενισχύουν άμεσα τα περιθώρια κέρδους. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Zero Waste HoReCa, η υιοθέτηση πρακτικών μηδενικών αποβλήτων δίνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά το λειτουργικό τους κόστος . Αυτό περιλαμβάνει τόσο το κόστος τροφίμων/πρώτων υλών, όσο και τα κόστη ενέργειας ή νερού μέσω δράσεων εξοικονόμησης. Για παράδειγμα, πολλά βραβευμένα ξενοδοχεία Zero Waste επένδυσαν σε ηλιακά πάνελ, LED φωτισμό και γεωθερμία και πέτυχαν έως 30% μείωση στην καταναλισκόμενη ενέργεια τους , μειώνοντας τους λογαριασμούς ρεύματος και ενισχύοντας την ενεργειακή τους αυτονομία. Τέτοιες κινήσεις, πέρα από το οικολογικό τους όφελος, έχουν άμεση αντανάκλαση στα οικονομικά της επιχείρησης (μικρότερα λειτουργικά έξοδα, μεγαλύτερη αντοχή σε μελλοντικές ανατιμήσεις ενέργειας ή τροφίμων). Συνολικά, για μια μέση ξενοδοχειακή μονάδα, η στρατηγική zero waste μπορεί να σημαίνει 50.000–60.000 € περισσότερα καθαρά κέρδη τον χρόνο.Η στροφή σε βιώσιμες πρακτικές επίσης αποτελεί και επένδυση στη φήμη μιας επιχείρησης. Οι καταναλωτές σήμερα είναι περισσότερο περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι και τείνουν να ανταμείβουν επιχειρήσεις με ισχυρό κοινωνικό/οικολογικό προφίλ. Σύμφωνα με το δίκτυο Zero Waste HoReCa, οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις προσελκύουν ολοένα και περισσότερο το κοινό που ευαισθητοποιείται περιβαλλοντικά, κερδίζοντας συγκριτικό πλεονέκτημα στην αγορά . Ένα εστιατόριο που διαφημίζει ότι δεν πετάει φαγητό και προσφέρει π.χ. έκπτωση για πακέτο στις μερίδες που περισσεύουν ή συνεργάζεται με την τράπεζα τροφίμων, είναι πιθανό να κερδίσει πιστούς πελάτες. Αντίστοιχα, ξενοδοχεία με “πράσινες πιστοποιήσεις” και Zero Waste βραβεύσεις χρησιμοποιούν αυτή τη διάκριση στο μάρκετινγκ τους, προσελκύοντας τουρίστες που αναζητούν βιώσιμες επιλογές διαμονής. Έτσι, οι πολιτικές μηδενικών αποβλήτων ενισχύουν τον κύκλο εργασιών έμμεσα, μέσω της βελτίωσης της εταιρικής εικόνας και της διαφοροποίησης σε μια ανταγωνιστική αγορά. Επιπλέον, η συμμόρφωση με τις νέες περιβαλλοντικές νομοθεσίες από νωρίς απαλλάσσει τις επιχειρήσεις από πιθανά πρόστιμα ή έκτακτες δαπάνες αργότερα, κάτι που συνιστά προληπτικό οικονομικό όφελος.Κλείνοντας , νομίζω ότι είναι αυτονόητο ότι, στα νησιά μας, η σπατάλη κοστίζει διπλά. Όχι μόνο χάνουμε τρόφιμα, αλλά πληρώνουμε και ακριβότερα για να τα προμηθευτούμε. Η εφαρμογή zero waste στρατηγικής εδώ έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία.Στην Κω, για παράδειγμα, οι τουριστικές επιχειρήσεις λειτουργούν 5–6 μήνες τον χρόνο. Σε αυτό το διάστημα πρέπει να μεγιστοποιήσουν την κερδοφορία τους. Μια μείωση food cost κατά 3–4 μονάδες μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια κερδοφόρα και σε μια ζημιογόνα σεζόν.Η εμπειρία των τελευταίων ετών στην Ελλάδα δείχνει ότι η μείωση της σπατάλης τροφίμων στην εστίαση είναι εφικτή και συμφέρουσα πολλαπλώς. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το WWF, πρόκειται για μια κατάσταση «win-win-win»: κερδίζει η επιχείρηση (μειώνοντας κόστη και βελτιώνοντας τις επιδόσεις της), κερδίζει η κοινωνία (μείωση ασύμμετρης σπατάλης τροφής σε μια χώρα με αισθητή επισιτιστική ανασφάλεια ~11,5% ) και κερδίζει και το περιβάλλον (μείωση ρύπων και καλύτερη αξιοποίηση πόρων). Η στρατηγική zero waste δεν είναι λοιπόν μια μόδα. Είναι μια νέα επιχειρηματική πραγματικότητα. Το ζήτημα είναι πόσο γρήγορα θα την οικειοποιηθούμε.Πηγές: ΙΕΛΚΑ (Ινστ. Καταναλωτικών Αγαθών), Eurostat/ΕΛΣΤΑΤ, WWF Ελλάς, ΥΠΕΝ, Greenagenda, Coca‑Cola Ελλάς (Zero Waste HoReCa), Μελέτες πανεπιστημίων/συμβούλων. Τα συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία και αποτελέσματα προέρχονται από τις δημοσιευμένες αναφορές των παραπάνω φορέων*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.

Η Ανατομία μιας πτώσης

Μια πτώση δεν έρχεται ποτέ ξαφνικά , καθώς οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν κλείνουν απότομα. Η κατάρρευση σπάνια είναι αποτέλεσμα ενός και μόνο γεγονότος. Συνήθως προηγείται μια παρατεταμένη φθορά. Η ρευστότητα στερεύει, οι υποχρεώσεις πολλαπλασιάζονται, η αποδοτικότητα μειώνεται και η πίεση συσσωρεύεται αθόρυβα. Εξωτερικά, όλα μπορεί να φαίνονται ότι λειτουργούν. Εσωτερικά όμως, η επιχείρηση χάνει σιγά σιγά τις αντοχές της.Ένα εστιατόριο στη Ζια, ένα ξενοδοχείο στην Καρδάμαινα, ένα συνεργείο στην πόλη της Κω. Οι επιχειρήσεις αυτές μπορεί να μη σχετίζονται μεταξύ τους κι όμως, όλες τους αντιμετωπίζουν την ίδια πρόκληση: πώς ξέρεις αν “βγαίνεις”; Αν αντέχεις; Αν έχεις προοπτική;Αυτό που λείπει σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι μόνο τα κεφάλαια ή η στρατηγική. Είναι, κυρίως, η έγκαιρη διάγνωση. Σε αυτό ακριβώς βοηθά ένα εργαλείο που στην Ελλάδα παραμένει , τουλάχιστον για τους περισσότερους επιχειρηματίες , σχεδόν άγνωστο: ο δείκτης AltmanZ-Score.Ο Z-Score δημιουργήθηκε το 1968 από τον Αμερικανό καθηγητή Edward Altman. Από τότε μέχρι σήμερα έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για την αποτύπωση της οικονομικής κατάστασης χιλιάδων επιχειρήσεων ,  τόσο εισηγμένων στο χρηματιστήριο (αρχικό μοντέλο) όσο και μικρομεσαίων.Ουσιαστικά, συνδυάζει πέντε θεμελιώδη στοιχεία από τα οικονομικά μιας επιχείρησης: τη ρευστότητα, τα αποθεματικά της, την αποδοτικότητα, τη σχέση ιδίων και ξένων κεφαλαίων, και το πόσο αποτελεσματικά αξιοποιεί το ενεργητικό της. Όλα αυτά τα μετατρέπει σε ένασκορ.Η λογική είναι απλή. Αν η επιχείρηση συγκεντρώνει αρκετές θετικές ενδείξεις, τότε το σκορ της είναι υψηλό και θεωρείται σταθερή. Αν όχι, το σκορ υποχωρεί και η πιθανότητα αδυναμίας ή πτώχευσης αυξάνεται. Προφανώς δεν υπάρχει τίποτα το μεταφυσικό , πρόκειται απλά για ένα μοντέλο πρόβλεψης της αποσταθεροποίησης.Ένα συχνό λάθος από τους επιχειρηματίες είναι ότι θεωρούν ότι αυτές οι επιστημονικές προσεγγίσεις και δείκτες αφορούν μόνο πολυεθνικές ή εισηγμένες εταιρείες. Στην πραγματικότητα, η χρησιμότητά τους είναι ακόμη μεγαλύτερη σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες συνήθως λειτουργούν χωρίς ενσωματωμένους μηχανισμούς ελέγχου.Σε μια τουριστική οικονομία όπως της Κω, η εποχικότητα δημιουργεί στρεβλώσεις. Οι περισσότεροι επαγγελματίες αξιολογούν την πορεία τους με βάση το καλοκαίρι. Αν υπήρξε κίνηση, αν υπήρξε τζίρος, θεωρούν ότι το σύστημα λειτουργεί. Αυτό, όμως, δεν είναι (σχεδόν ποτέ) ακριβές. Η επιχείρηση μπορεί να καταγράφει πωλήσεις και να πληρώνει προμηθευτές, αλλά να αδυνατεί να συγκρατήσει κεφάλαιο, να καλύψει υποχρεώσεις που μεταφέρονται και να αντέξει τους δύσκολους χειμερινούς μήνες. Το ρίσκο δεν φαίνεται στον τζίρο , φαίνεται στη σχέση των αριθμών μεταξύ τους.Πώς λειτουργεί λοιπόν στην πράξη το μοντέλο; Για τις μη εισηγμένες εταιρείες , όπως οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις , χρησιμοποιείται η προσαρμοσμένη μορφή του δείκτη, γνωστή ως Z-Score. Ο τύπος του είναι:Z’ = 0,717X1 0,847X2 3,107X3 0,420X4 0,998X5Πίσω από αυτόν τον τύπο, βρίσκονται πέντε κρίσιμα ερωτήματα για κάθε επιχείρηση:• X1: Κεφάλαιο Κίνησης ÷ Σύνολο Ενεργητικού . Έχεις επαρκή ρευστότητα; Μπορείς να καλύψεις τις άμεσες υποχρεώσεις σου χωρίς πίεση;• X2:Κέρδη που έχουν παρακρατηθεί ÷ Σύνολο Ενεργητικού. Συγκρατείς κεφάλαιο μέσα στην επιχείρηση ή κάθε χρόνο ξεκινάς από το μηδέν;• X3:EBIT ÷ Σύνολο Ενεργητικού. Παράγεις πραγματικό, λειτουργικό κέρδος ή καλύπτεις απλώς το κόστος λειτουργίας σου;• X4: Σύνολο Ίδιων Κεφαλαίων ÷ Σύνολο Υποχρεώσεων. Πόσο εξαρτάσαι από τραπεζικό ή εξωτερικό δανεισμό; Έχεις επαρκή ίδια κεφάλαια σε σχέση με τις υποχρεώσεις σου;• X5:Πωλήσεις ÷ Σύνολο Ενεργητικού Πόσο αποτελεσματικά χρησιμοποιείς τα περιουσιακά σου στοιχεία για να δημιουργήσεις έσοδο;Ο δείκτης συνδυάζει όλες τις παραπάνω μεταβλητές και αποτυπώνει έναν αριθμό που αντικατοπτρίζει τη συνολική ανθεκτικότητα της επιχείρησης.Σκορ άνω του 2,9 θεωρείται ένδειξη οικονομικής σταθερότητας και χαμηλής πιθανότητας αφερεγγυότητας.Σκορ μεταξύ 1,8 και 2,9 δείχνει ότι η επιχείρηση βρίσκεται σε μεταβατική ή «γκρίζα» ζώνη , δηλαδή δεν κινδυνεύει άμεσα, αλλά απαιτείται προσοχή.Σκορ κάτω από 1,8 υποδηλώνει αυξημένο χρηματοοικονομικό κίνδυνο, που ενδέχεται να οδηγήσει σε αδυναμία εξυπηρέτησης υποχρεώσεων, αν δεν υπάρξουν παρεμβάσεις.Η σημασία του δείκτη δεν βρίσκεται μόνο στην πρόβλεψη πτώχευσης, αλλά στο ότι συγκεντρώνει σε έναν αριθμό τη συνολική εικόνα της επιχείρησης: τη σταθερότητα, τη δυναμική και τα όριά της.Πάμε να δούμε ένα απλοϊκό παράδειγμα: Έστω μια τουριστική επιχείρηση με σταθερό τζίρο, αλλά χωρίς σαφή εικόνα για τα καθαρά κέρδη της. Οι λογαριασμοί εξυπηρετούνται, το προσωπικό πληρώνεται, αλλά κάθε χρόνο παρατηρείται αύξηση των υποχρεώσεων, χωρίς αντίστοιχη ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων. Οι αποσβέσεις αγνοούνται, η ρευστότητα εξαρτάται από προκαταβολές πελατών, και οι προμηθευτές πληρώνονται με καθυστέρηση. Παράλληλα, η επιχείρηση δεν επενδύει ούτε ανανεώνει τον εξοπλισμό της.Σε μια τέτοια περίπτωση, ο δείκτης Z-Score πιθανότατα θα κατέγραφε χαμηλή επίδοση. Παρότι η επιχείρηση εξακολουθεί να λειτουργεί, η οικονομική της εικόνα υποδεικνύει ότι ένα δυσμενές γεγονός , όπως μια κακή σεζόν ή μια απρόσμενη επιβάρυνση , μπορεί να αρκεί για να τη θέσει σε επισφαλή τροχιά.Ποια είναι τα οφέλη τελικά από την χρήση του μοντέλου αξιολόγησης; Η εφαρμογή του δείκτη δεν προσφέρει μόνο μια «φωτογραφία» της παρούσας κατάστασης. Μπορεί να γίνει εργαλείο παρακολούθησης, σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων. Ενδεικτικά μπορούν να εντοπιστούν τομείς αδυναμίας που δεν είναι εμφανείς από το αποτέλεσμα χρήσης , ενώ το μοντέλο δύναται να παρέχει σαφή μέτρηση μεγέθυνσης ή υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας , σε ετήσια βάση.Ενισχύει την εικόνα της επιχείρησης σε διαπραγματεύσεις με τράπεζες, επενδυτές ή συνεργάτες και βοηθάστον σχεδιασμό στρατηγικών μείωσης χρέους, αύξησης κεφαλαίων, περιορισμού εξόδωνή μετασχηματισμού νομικής μορφής.Και γιατί να το ζητήσει ένας επιχειρηματίας; Η εμπειρία δείχνει πως οι περισσότεροι επιχειρηματίες δεν ζητούν βοήθεια όταν τη χρειάζονται, αλλά όταν είναι ήδη αργά. Το Z-Score προσφέρει κάτι μοναδικό: τη δυνατότητα να δεις τι έρχεται, όχι τι έγινε.Είναι ένα εργαλείο διάγνωσης που μπορεί να γίνει ο καταλύτης για να παρθεί μια απόφαση έγκαιρα.Όταν η επιχείρηση «δείχνει» να λειτουργεί, αλλά ο επιχειρηματίας νιώθει πίεση, αβεβαιότητα, κόπωση, τότε ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να δει τα πράγματα αλλιώς. Όχι με ένστικτα και υποθέσεις, αλλά με μετρήσεις.Αν είστε επιχειρηματίας και δεν μπορείτε να απαντήσετε με σιγουριά στα πέντε παραπάνω ερωτήματα, ζητήστε να δείτε το Z-Score της επιχείρησής σας. Δεν θα κοστίσει τόσο πολύ για να το μάθετε. Μπορεί όμως να κοστίσει πολύ ακριβά αν το αγνοήσετε.Πηγή: Journal of the Academy of Finance «Altman Z-score Models of Predicting Corporate Distress: Evidence from the emerging Sri Lanka Stock Market», L. Samarakoon and T. Hasan, 2003*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.