Στις αρχές του 1922 όταν τα ελληνικά στρατεύματα προήλαυναν ακόμη νικηφόρα στα βάθη της Ανατολής, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας, και απ’ άκρη σ’ άκρη της Ελλάδας ακούονταν οι ιαχές του θριάμβου, ο Δήμαρχος της ιταλοκρατούμενης από το 1912 Κω Αντώνιος Ιωαννίδης θα εκφράσει την έμπρακτη συμβολή των Κώων στην ανακούφιση του μαχόμενου Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία.
Έτσι στις 24 Φεβρουαρίου του 1922 θα σταλούν τρία κιβώτια αναγκαίου υλικού, που θα περιέχουν 176 μάλλινα περιλαίμια, που το καθένα έφερε την επιγραφή ΚΩΣ, 7 φανέλες και τρία ζευγάρια γαντιών, 312 ζευγάρια μάλλινες κάλτσες, επιδέσμους και διάφορα χειρουργικά είδη αντισηψίας. Όλα αυτά συνοδεύτηκαν με ευχές των Κώων για τη νίκη των ελληνικών όπλων σε σχετικό γράμμα του Μητροπολίτη Αγαθάγγελου και του Δημάρχου Αντωνίου Ιωαννίδη προς τον Διοικητή της Στρατιάς της Μικράς Ασίας Αρχιστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα. Η είδηση αυτή βρίσκεται καταχωρισμένη στον Κώδικα ΛΑ΄, σελ. 28 της Ιεράς Μητρόπολης Κω.
Μια μεταγενέστερη επιστολή του Δημάρχου προς τον Αρχιστράτηγο Παπούλα, επιβεβαιώνει την αποστολή δυο κιβωτίων φαρμακευτικών ειδών για τις ανάγκες των στρατιωτικών νοσοκομείων. Τα κιβώτια αυτά έφεραν τους αριθμούς 12057 και 12058 και είχαν φορτωθεί στο ατμόπλοιο «Ελπινίκη» της αγγλικής ατμοπλοΐας DIZ, για τα οποία ο Δήμαρχος σε επιστολή του τόνιζε ότι: «γονυκλινής προ των ενδόξων του πολέμου τραυματιών ο Ελληνικός λαός της Κω προσφέρει, ων έτοιμος εις πάσαν θυσίαν».
Ακολούθησε μια άλλη ακόμη επιστολή με ημερομηνία 31 Μαΐου 1922, με την οποία ο Δήμαρχος Αντώνιος Ιωαννίδης απευθύνεται αυτή τη φορά «προς τους τετιμημένους Ηγέτας της Εθνικής Μικρασιατικής Αμύνης» και ιδιαίτερα προς τον Μιλτιάδη Δ. Σεϊζάνη, διακεκριμένο δημοσιογράφο της Σμύρνης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Μικρασιατικής Άμυνας, στον οποίο κάνει γνωστή την αποστολή δυο ακόμη κιβωτίων με φαρμακευτικά είδη «υπέρ της τελικής κατισχύσεως του Εθνικού Αγώνος και υπέρ της Αμύνης βωμών και εστιών του Μικρασιατικού λαού». Τα κιβώτια αυτά που φορτώθηκαν στο ατμόπλοιο «Μίγγαρι» της αγγλικής ατμοπλοΐας, έφεραν τους αριθμούς 12059 και 12060, συνέχεια δηλαδή των αριθμών των προηγηθέντων, όπως σημειώνουμε πιο πάνω, δύο κιβωτίων. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, να στάλθηκαν από την Κω στη Σμύρνη 4 συνολικά κιβώτια φαρμακευτικού υλικού σε δυο διαδοχικές αποστολές με τα πλοία «Ελπινίκη» και «Μίγγαρι» της ίδιας ατμοπλοϊκής εταιρείας.
Εκτός όμως από τα φάρμακα και τυχόν εφόδια το υπό ιταλική κατοχή νησί της Κω έστειλε στον Μικρασιατικό αγώνα και έμψυχο υλικό, τα παιδιά του, που εθελοντικά πήραν μέρος και συμπολέμησαν ηρωικά με τ’ άλλα Ελληνόπουλα, μερικά μάλιστα από τα οποία πληγώθηκαν ή έπεσαν στα πεδία των μαχών. Η ζώσα ιστορία της Κω διέσωσε λίγα ονόματα, όπως του ΠαντελήΣαμαρά με καταγωγή από τη Χώρα, του Ζαχαρία Σοφοκλή Διακοζαχαρία-Διακογιάννηκαταγόμενου από την Αντιμάχεια, του ΔημήτρηΣ πανούκαι του Κωνσταντίνου Παπαποστόλου, που πήρε, μάλιστα, μέρος σε πολλές μάχες, οι οποίοι κατάγονταν από το Ασφενδιού, του Κωνσταντίνου Καραθωμά, του Κωνσταντίνου Αντ. Παπαγιάννη, του Σκευοφύλακα Β. Κουτσουμπάρη, που έπεσε μαχόμενος εκεί και του Κυριάκου Ν. Μπακαλούμα, ο οποίος πήρε παράσημο ανδρείας μετά από αρκετούς τραυματισμούς, των τεσσάρων αυτών τελευταίων καταγόμενων από το Πυλί.
Αυτή ήταν η συμβολή του νησιού της Κω στη Μικρασιατική εκείνη εκστρατεία, η οποία δυστυχώς είχε ατυχή έκβαση με την οπισθοχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων, τις σφαγές και τις λεηλασίες των Τούρκων που ακολούθησαν και τον ξεριζωμότουλάχιστον 1.200.000 ψυχών από τις πατρογονικές τους εστίες, από εκεί όπου ανθούσε επί αιώνες ο ελληνισμός, δηλαδή από τις περιοχές της Μικράς Ασίας και του Πόντου.
ΒΑΣΙΛΗΣ Σ. ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ