Στις 26 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε ο περίπατος ζωής στην Καρδάμαινα που διοργανώνει καθε χρόνο ο σύλλογος «Άντε γεια στον καρκίνο». Λόγω απουσίας μου εκτός Κω , δυστυχώς, δεν μετείχα φέτος σε αυτή την αξιέπαινη δραστηριότητα του που αθόρυβα και διακριτικά οργανώνει δράσεις για συγκέντρωση χρημάτων για κοινωφελείς σκοπούς (: ενίσχυση της υποδομής του νοσοκομείου,δωρεά ιατρικών συσκευών, οικονομική στήριξη ογκολογικών ασθενών κ.α). Συμμεριζομαι την χαρά των διοργανωτών και των συμμετεχόντων για την μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στον περίπατο αν και το γεγονός δεν αποτελεί εκπληξη με δεδομένη την δραστηριοποίηση του συλλόγου ,που δικαίως έχει κερδίσει την εκτίμηση και τον σεβασμό της τοπικής κοινωνίας.
Αντίστοιχη κινητοποίηση σημειώθηκε στην Αθήνα, στο φετινό Greece Race for the Cure, για τον αγώνα ενάντια στον καρκίνο του μαστού , δίνοντας το μήνυμα πως μπορεί να νικηθεί. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση για κοινωνικό σκοπό στην χώρα μας και πραγματοποιείται από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με καρκίνο μαστού με την εγκριση της οργανωσης Think pink Europe –φέτος συμμετείχαν 31.600 άτομα!(σε αυτό το πλαίσιο και η φωταγώγηση του συγκροτήματος Ορφέα με το χαρακτηριστικό χρώμα , συμβολική συμμετοχή του Δήμου Κω στην κινητοποίηση.
Δυστυχώς ο καρκίνος είναι εδώ και οι ασθενείς καθημερινά αυξάνονται και πληθύνονται. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει ακόμη στην χώρα μας Μητρώο Νεοπλασματικών Νόσων , δεν υπάρχουν έγκυρα επιδημιολογικά στοιχεία για την νόσο και τον ακριβή αριθμό καρκινοπαθών , αν δηλαδή σε καποιες περιοχές της χώρας είναι ιδιαίτερα αυξημένος ο αριθμός ώστε να γίνουν επιστημονικές έρευνες και μελέτες για τους προδιαθεσικούς παράγοντες και τα μέτρα δυνατής πρόληψη. Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός των καρκινοπαθών στην Κω .Ο Δήμος, ο ΙΣΚΩ , η Περιφέρεια κ.α φορείς , θα ήταν χρήσιμο να ζητήσουν την επιστημονική προσέγγιση του θέματος .Πιθανόν, θα ήταν μια χρήσιμη ευκαιρία να αξιοποιηθεί στην πράξη και για ουσιαστικούς λόγους, το μνημόνιο συνεργασιας με το Παν/μιο Θεσσαλίας προκειμένου να διερευνηθεί τυχόν ύπαρξη προδιαθεσικών τοπικών παραγόντων.
Από την εμπειρία μου στα 25 χρόνια που λειτουργεί το Ιατρείο Πόνου θεωρώ ότι ο αριθμός έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Αυτό επιβεβαιώνεται καθημερινά από τον Σεπτέμβριο του 2021, που ανέλαβα εθελοντικά την εκτέλεση χημειοθεραπειών στο νοσοκομειο της Κω, αφού πολλοί καρκινοπαθείς θα έμειναν χωρίς χημειοθεραπεια, μετά την αποχώρηση του Διευθυντή της Παθολογικής κλινικης κ.Μαυροειδή. Οι 2 Παθολόγοι που έχουν έρθει σε αυτό το διάστημα, δικαιολογημένα ίσως δεν συμμετείχαν αφού παρεμεναν στο νοσοκομείο μόνο 3-5 ημέρες. Οι περισσότεροι ασθενείς δηλώνουν ότι παρότι το κρατος πληρώνει τα εισιτήρια μετακίνησης ασθενή και συνοδού στην Αθήνα, εντούτοις η σωματική και ψυχική ταλαιπωρία αυτής της μετακίνησης σε τακτές ημερομηνίες μέσα στον μήνα ή και στην εβδομάδα και για μεγάλο διάστημα, είναι πάνω από τις οριακές δυνάμεις τους.Σε αυτές προστίθενται και οι δυσκολίες που πιθανόν έχει ο/η συνοδός, μέλος της οικογένειας.Γίνεται έτσι προφανές ότι δεν είναι «ελάχιστοι οι ασθενείς που παραμένουν στο νοσοκομείο», όπως από ελλειπή ενημέρωση αναγράφηκε σε τοπική εφημερίδα. Περισσότεροι από 65 καρκινοπαθείς κανουν χημειοθεραπεία ή ανοσοθεραπεία στην παθολογική κλινική, με το ενδεδειγμένο σχήμα και πρόγραμμα του/της Ογκολόγου τους, με τους οποίους υπάρχει στενή επικοινωνία και καθοδήγηση: οι χημειοθεραπείες ενός και μόνου ασθενή, ανάλογα με το σχήμα του, μπορεί να γίνονται 1-3 φορές την εβδομάδα ή ανά 3-4 εβδομάδες κλπ, με επιτρεπτή παρέκκλιση των ημερομηνιών.Χαρακτηριστικα όπως είπε νοσηλεύτρια της κλινικής « υπάρχουν μέρες που νοσηλεύουμε 3 παθολογικά περιστατικά και 11 καρκινοπαθείς»! Από τον τοπικό πληθυσμό καρκινοπαθών 51 ασθενείς μετακινούνται εκτός Κω για θεραπεία που είχαν αρχίσει σε θεραπευτικά κέντρα της Αθήνας ή χρειάζονται ακτινοβολία, που δεν γίνεται στην Δωδεκανησο
Η συνέχιση αυτής της υπηρεσίας στους καρκινοπαθείς από την υπογράφουσα, δεν θα ηταν δυνατή, χωρίς την αμέριστη βοήθεια και συνέπεια του Νοσηλευτικού Προσωπικού της παθολογικής κλινικής , από την Προϊσταμένη μέχρι τον/την βοηθό θαλάμου καθώς και το Προσωπικό του Φαρμακείου και του Εργαστηριακού τομέα (δεν αναφέρω ονόματα, μήπως αδικήσω όσους άθελα παραλείψω).Κατά την εκτίμησή μου ούτε καν αυτή η υποτυπώδης λειτουργία της παθολογικής κλινικής θα ήταν δυνατή χωρίς το Νοσηλευτικό Προσωπικό της κλινικής στις δεδομένες συνθήκες ,χωρίς Παθολόγο. Δημόσια ευχαριστώ προσωπικά και εκφράζοντας τους ασθενείς.
Ο Οκτώβριος είναι μήνας αφιερωμένος στην ενημέρωση και πρόληψη του καρκίνου του μαστού με στόχο να υπενθυμίζει ότι ο καρκίνος είναι εδώ και μας αφορά όλους , ανδρες και γυναίκες. Ενδεικτικά, την δεκαετία 2010-2020 «οι θάνατοι από καρκίνο παγκοσμίως που προκαλούνται απο προβλέψιμους παράγοντες αυξήθηκαν κατά 20%, ιδιαίτερα σε χώρες με χαμηλό εισόδημα». Προφανώς , ο μεγάλος αριθμός βασικών πυλώνων καρκινογένεσης απαιτεί επιστημονική ανάπτυξη και ξεφεύγει από τα όρια αυτού του άρθρου.Οι μελλοντικές πάντως επιστημονικές έρευνες θα συμβάλουν στην κριτική αξιολόγηση και της πανδημίας covid-19 όχι μόνο λόγω των βιολογικών επιπτώσεων της νόσου (ανοσοποιητικό, νευρο-ορμονικό, καρδιαγγειακό σύστημα, μυοσκελετικό σύστημα κλπ) αλλά και λόγω των διαγνωστικών καθυστερήσεων των πρώϊμων μορφών καρκίνου που συνέβησαν στην πανδημία.Το θέμα της ψυχικής υγείας και της επίδρασής της στην καρκινογένεση είναι επίσης ενα μεγάλο ιατροκοινωνικο θέμα.Η οικονομική κατάσταση και η αβεβαιότητα για το μέλλον, το ασταθές πολιτικό περιβάλλον στην Ευρώπη, η πολεμική απειλή κλπ επηρεάζουν αρνητικά τις νευροορμονικές επιδράσεις της ψυχικής υγείας στην καρκινογένεση, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες.
Κρατώ το αισιόδοξο μήνυμα για επίλογο.Ο Π.Ο.Υ. εκτιμά ότι οι μισοί θάνατοι απο καρκίνο μπορούν να προληφθούν διότι προκαλούνται από παράγοντες που τροποποιούνται:κάπνισμα, αλκοόλ, παχυσαρκία, διατροφή, επισφαλείς σεξουαλικές συνήθειες, έκθεση σε επιβλαβή προϊόντα στον εργασιακό χώρο,ο διαβήτης τύπου 2 στρες κλπ. Για την πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου βέβαια , χρειάζεται κρατικός σχεδιασμός και πολιτική δράση με τον αντίστοιχο οικονομικό προϋπολογισμό. Η Επιστήμη προχωρά, η βιοτεχνολογία καλπάζει, οι ερευνητικές μελέτες αυξανονται, οι ασθενείς διεκδικούν τα δικαιώματα τους μεσα απο οργανωμένες συλλογικότητες, η κοινωνία ενημερώνεται, ευαισθητοποιείται, κινητοποιείται. Η Πολιτεία καλείται να συντονίσει τον βηματισμό της για ενα ελπιδοφόρο και απαιτητικό αύριο.
Ελλη Καρανίκα Συντονίστρια Διευθύντρια Αναισθ/κού τμη-Ιατρείου Πόνου ΓΝΚΥΚΩ
