Το 1908, μόλις δυο χρόνια μετά τη πρώτη ομαδική άφιξη Κώων στην Αμερική, άρχισαν να δημιουργούνται οι Κωακοί σύλλογοι. Στην αρχή είχαν τοπικό χαρακτήρα και ήσαν φιλεκπαιδευτικοί με πρωταρχικό σκοπό την οικοδόμηση σχολικών κτιρίων στα χωριά του νησιού. Αργότερα οι Κώοι της Αμερικής ασχολήθηκαν με τα προβλήματα που αφορούσαν ολόκληρο το νησί και την παροικία τους στην Αμερική.
Ιπποκράτης
Την 1η Δεκεμβρίου 1908, οι Αντώνιος Θεοφιλίδης, Κωνσταντίνος Ν. Κωνσταντινίδης, Ευάγγελος Χαρτοφίλης, Κ. Ιερομνήνων, Φ. Θεοφιλίδης και Γ. Αυγουλάς από την Αντιμάχεια της Κω ίδρυσαν στη Νέα Υόρκη τον «Ιπποκράτη». Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο «Ιπποκράτης» συγκέντρωσε 8.000 δολάρια που ισοδυναμούσαν με 1600 χρυσές λίρες, με τα οποία κτίστηκε το Δημοτικό Σχολείο της Αντιμάχειας που δώρισε στη Κοινότητα. Το 1926, αμέσως μετά τον σεισμό που έπληξε την Κω, ο Σύλλογος απέστειλε 1474 δολάρια (295 χρυσές λίρες) προς ανακούφιση των κατοίκων της Αντιμάχειας. Το 1933 ο Σύλλογος αναδιοργανώθηκε και συνέχισε την βοήθεια του προς το σχολείο του χωριού.
Γενέθλιο της Θεοτόκου
Τον ίδιο χρόνο, 1908, που ιδρύθηκε ο «Ιπποκράτης», οι Κ. Α. Παπακωνσταντίνου, Γ. Μ. Καραθανάσης, Σπύρος Μπογιατζής, Ν. Π. Ιερόμνημου και άλλοι Κώοι από τα Καρδάμενα της Κω ίδρυσαν στη Νέα Υόρκη τον σύλλογο το «Γενέθλιο της Θεοτόκου» με σκοπό την ανέγερση Αστικής Σχολής στα Καρδάμενα. Σύμφωνα με τον απολογισμό της 15ης Ιανουαρίου 1918 στο ταμείο του Συλλόγου υπήρχαν 3.602 δολάρια (720 χρυσές λίρες) για το κτίσιμο του Σχολείου. Αλλά μέχρι να τελειώσει το έργο, 1923, ο Σύλλογος διέθεσε περισσότερα από 6.000 δολάρια (1200 χρυσές λίρες). Το 1916, η σύνθεση του ΔΣ είχε ως εξής: πρόεδρος Ιωάννης Σ. Κουρζής, αντιπρόεδρος Νικόλαος Ι. Ιερόμνημου, γραμματέας Γεώργιος Μ. Καραναστάσης, ταμίας Ιωάννης Μηνάς και Κωνσταντίνος Α. Μαύρος, εισπράκτωρ Ηλίας Π. Σκουφεζής, σύμβουλοι Νικόλαος Π. Ιερομνήμου, Κωνσταντίνος Ι. Μπαλής.
Ελπίς
Το 1910 οι Κώοι της Νέας Υόρκης που προέρχονταν από την πρωτεύουσα του νησιού ίδρυσαν τον Κωακό Σύνδεσμο η «Ελπίς» με σκοπό την υποστήριξη της εκπαίδευσης στο νησί. Η «Ελπίς» συνετέλεσε στην προαγωγή της παιδείας στην Κω με την προσθήκη δύο τάξεων στην Αστική Σχολή, που έγινε ο πρόδρομος του Ιπποκράτειου Γυμνασίου της Κω. Εκτός της Νέας Υόρκης ο Σύνδεσμος οργάνωσε παραρτήματα στο Reading PA και Clarksburg WV όπου κατοικούσαν αρκετοί Κώοι.
Η «Ελπίς» αναδιοργανώθηκε το 1932 με σκοπό την αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών του και την υποστήριξη αγαθοεργών έργων που αφορούσαν την Κω και τους απανταχού Κώους. Μόλις οι Κώοι της Αμερικής έμαθαν για τον σεισμό, που το 1933 κατέστρεψε την Κω, η «Ελπίς» διεξήγαγε πανομογενειακό έρανο στην Αμερική. Πρόεδρος της Ερανικής επιτροπής ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Αθηναγόρας με γραμματέα τον Νικόλαο Μανούση. Παρά την οικονομική δυσπραγία που επικρατούσε στην Αμερική, λόγω της οικονομικής κρίσης, η Επιτροπή συγκέντρωσε και απέστειλε στην Κω χιλιάδες δολάρια για την ανακούφιση των θυμάτων και για τις άλλες ανάγκες των κατοίκων του νησιού. Το 1934 ο Νικόλαος Μανούσης εξέδωσε μνημειώδες λεύκωμα αφιερωμένο στα θύματα του σεισμού.
Το 1933, μέσα από την «Ελπίδα» ξεπήδησε ο Γυναικείος Σύλλογος η «Μερόπις» με σκοπό να φέρει σε ευρύτερη επικοινωνία τις Κωακές οικογένειες που έμεναν στην Νέα Υόρκη, να καλλιεργήσει το αίσθημα αλληλεγγύης και να βοηθήσει σε κάθε έργο που ανελάμβανε ο Σύνδεσμος. Η σύνθεση του πρώτου ΔΣ είχε ως εξής: πρόεδρος Τούλα Στρούμπου, αντιπρόεδρος Μαρία Καλανδράκη, γραμματέας Ευφ. Παμπρή, ταμίας Βασιλική Τουλαντά, σύμβουλοι Α. Κεφαλιανού, Αικατερίνη Τουλαντά, Τσουκαλά και Μαρία Μυλωνά.
Αγία Παρασκευή
Συγχρόνως με την «Ελπίδα», ιδρύθηκε στην Νέα Υόρκη ο Κωακός Σύνδεσμος η «Αγία Παρασκευή» με σκοπό την επανέγερση του παλαιού ναού της Αγίας Παρασκευής. Στις 4 Μαρτίου 1916 ο Σύλλογος αναδιοργανώθηκε από τους Ευ. Τσαμπουνιάρη, Εμ. Ζαράφτη, Ευ. Σουρίδη, Εμ. Λουκά, Νικ. Μυλωνά και Αθ. Τσαμπουνιάρη και μέσα σε έξη χρόνια κατόρθωσε να συγκεντρώσει από συνδρομές, δείπνα και δωρεές πάνω από 8.000 δολάρια (1600 χρυσές λίρες), με τα οποία πραγματοποιήθηκε η επανέγερση του ιερού ναού.
Τα Εισόδια της Θεοτόκου
Το 1914 οι Χ. Ιωαννίδης, Σπύρος Μπογιατζής, Ι. Σεβαστόπουλος και άλλοι Κώοι από την Κέφαλο της Κω ίδρυσαν τον σύλλογο τα «Εισόδια της Θεοτόκου». Το 1917 ο Σύλλογος αναδιοργανώθηκε στο Pittsburgh με σκοπό την ανέγερση νέου σχολικού κτηρίου στην Κέφαλο και αφού συγκέντρωσε το ποσό των 7.000 δολαρίων (1400 χρυσές λίρες) και πραγματοποίησε το σκοπό του. Αργότερα οι Κώοι της Νέας Υόρκης από την Κέφαλο, μετά την πραγματοποίηση του σκοπού και διάλυση του Συλλόγου, ίδρυσαν άλλον σύλλογο με την επωνυμία το «Γενέθλιο της Θεοτόκου», που μέχρι σήμερα συνεχίζει την δράση του.
Ομόνοια
Εκτός από τους προαναφερόμενους Κωακούς συλλόγους, ιδρύθηκε και λειτούργησε στο Reading PA ο φιλεκπαιδευτικός σύλλογος Κώων η «Ομόνοια».
Παγκωακός – «Ιπποκράτης»
Στις αρχές του 1945, ορισμένοι Κώοι πήραν την πρωτοβουλία και συνεκάλεσαν σύσκεψη για την ίδρυση Παγκωακού Συλλόγου που θα αντιπροσώπευε όλο το νησί. Στη σύσκεψη της 25ης Μαρτίου, παρευρίσκονταν αντιπρόσωποι από την πόλη της Κω και τα χωριά Αντιμάχεια, Κέφαλο και Καρδάμαινα και αποφασίστηκε η ίδρυση του Παγκωακού Συλλόγου ο «Ιπποκράτης». Αργότερα προσχώρησαν και άλλοι Κώοι προερχόμενοι από τα υπόλοιπα χωριά του νησιού.
Χάρη στην προσπάθεια των εκάστοτε Διοικητικών Συμβουλίων και την υποστήριξη των μελών, ο Σύλλογος κατόρθωσε να επιδείξει αξιόλογη κοινωνική, πατριωτική και φιλανθρωπική δράση. Ο «Ιπποκράτης» απόστειλε δεκάδες χιλιάδες δολάρια στα χωριά και στην πρωτεύουσα της Κω για φιλανθρωπικούς και αγαθοεργούς σκοπούς εκκλησίες, σχολεία, γηροκομείο, ιατρικές περιθάλψεις απόρων ασθενών και άλλα κοινωφελή έργα. Επιπλέον ο Σύλλογος πρόσφερε χιλιάδες δολάρια υπέρ των αδελφών Κυπρίων και υπέρ της εθνικής άμυνας.
Η παρουσία του «Ιπποκράτη» είναι αισθητή μέσα στην Ομογένεια και στην Δωδεκανησιακή οικογένεια. Καθοριστική υπήρξε η συμβολή του Συλλόγου στην επανίδρυση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας το 1970, με πρωτεργάτη τον Δημήτρη Παπακωνσταντίνου, στις εκδηλώσεις και δραστηριότητες της οποίας συμμετέχει ανελλιπώς. Ο «Ιπποκράτης» είναι ένας από τους ομογενειακούς συλλόγους που διαθέτει λέσχη σε ιδιόκτητο κτήριο στην Αστόρια της Νέας Υόρκη. Στο ίδιο κτήριο στεγάζονται αφιλοκερδώς η Δωδεκανησιακή Ομοσπονδία και η Δωδεκανησιακή Νεολαία.
Μεταξύ των άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων ο «Ιπποκράτης» παρουσίασε στο Πολιτιστικό Κέντρο της Αρχιεπισκοπής στην Αστόρια της Νέας Υόρκης την “Ιστορία της Νήσου Κω” του Βασίλη Χατζηβασιλείου, σε Αγγλική μετάφραση, από τον καθηγητή Νίκο Ιτσινέ.
Dodecanese societies in America – 9th Kos
By Manolis Cassotis
In 1908, just two years after the first group’s arrival of Koans in America, Koan societies began to be formed. In the beginning they had a local character and were pro-educational with the primary purpose of building schools in the villages of the island. Later the Koans of America dealt with the problems affecting the whole island and their community in America.
Hippocrates
On December 1, 1908, Anthony Theofilidis, Konstantine N. Konstantinidis, Evangelos Hartofilis, K. Ieromninon, F. Theofilidis and G. Avgoulas from Antimachia founded “Hippocrates” in New York. Within a short period of time, “Hippocrates” collected 8,000 dollars which was equivalent to 1600 British golden pounds, with which the Primary School of Antimachia was built and donated to the Community. In 1926, immediately after the earthquake that hit Kos, the Association sent 1474 dollars (295 gold British pounds) to relieve the residents of Antimachia. In 1933 the Association was reorganized and continued to help the village school.
Birthday of the Virgin Mary
In the same year, 1908, that “Hippocrates” was founded, K. A. Papakonstantinou, G. M. Karathanasis, Spyros Boyatzis, N. P. Hieromnimon and other Koans from Kardamena founded in New York the society “Birthday of the Virgin” with the aim of building a Secondary School in Kardamena. According to the society’s financial report of January 15, 1918, there were 3,602 dollars (720 gold British pounds) in the Association’s treasury for the construction of the School. But by the time the work was finished, 1923, the Association had appropriated more than $6,000 (gold British pounds). In 1916, the composition of the Board of Directors was as follows: President John S. Kourzis, vice-president Nicholas I. Ieromnimon, secretary George M. Karanastasis, treasurers John Minas and Konstantine A. Mavros, assistant treasurer Elias P. Skoufezis, members Nicholas P. Ieromnimon, Konstantine J. Balis.
«Hope»
In 1910 the Koans of New York who came from the island’s capital founded the Association “Hope” with the aim of supporting education on the island. “Hope” contributed to the promotion of education in Kos by adding two classes to the Municipal School, which became the forerunner of the Hippocratic High School of Kos. Outside New York the Association organized chapters in Reading PA and Clarksburg WV where several Koans resided.
“Hope” was reorganized in 1932 with the aim of mutual assistance between its members and the support of charitable projects concerning Kos and the people of Kos everywhere. As soon as the Koans of America learned about the earthquake that destroyed Kos in 1933, “Hope” conducted a Pan-American fundraiser. The fundraising committee was chaired by Archbishop Athenagoras with Nicholas Manousis as secretary. Despite the economic hardship prevailing in America, due to the economic crisis, the Committee collected and sent thousands of dollars to Kos for the relief of the victims and for the other needs of the island’s inhabitants. In 1934, Nicholas Manousis published a monumental album dedicated to the victims of the earthquake.
In 1933, through “Hope” the Women’s Association “Meropis” sprang up with the aim of bringing into wider communication the Koan families who lived in New York, to cultivate the feeling of solidarity and to help in every project undertaken by the Association. “Meropis’” first Board of Directors was as follows: president Toula Stroumbou, vice-president Maria Kalandraki, secretary Euf. Pambri, treasurer Vasiliki Tulanta, members A. Kefalianou, Catherine Tulantas, Tsoukala and Maria Mylona.
Saint Paraskevi (Friday)
At the same time as “Hope”, the “Saint Paraskevi” association was founded in New York with the aim of rebuilding the old church of Saint Paraskevi. On March 4, 1916, the Association was reorganized by Ev. Tsapouniaris, Em. Zaraftis, Ev. Souridis, Em. Luke, Nick. Mylonas and Ath. Tsampuniaris and within six years managed to collect from subscriptions, dinners and donations more than 8,000 dollars (1600 gold British pounds), with which the rebuilding of the church took place.
“The Entrance of the Virgin”
In 1914, Ch. Ioannidis, Spyros Boyatzis, J. Sevastopoulos and other Koans from Kefalos founded the “Entrance of the Virgin” association. In 1917 the Association was reorganized in Pittsburgh for the purpose of erecting a new school building in Kefalos and after collecting the sum of 7,000 dollars (1400 gold British pounds) it accomplished its purpose. Later, the Koans of New York from Kefalos, after the realization of the purpose and the dissolution of the Association, founded another association with the name “The Birth of the Virgin”, which continues its activity to this day.
“Omonoia”
In addition to the above-mentioned Koan Societies, the Koan philanthropic association “Omonoia” was founded and operated in Reading PA.
Pan-Koan – “Hippocrates”
At the beginning of 1945, some Koans took the initiative and convened a meeting to establish a Pan-Koan Association that would represent the entire island. At the meeting of March 25, representatives from the city of Kos and the villages of Antimachia, Kefalos and Kardamena were present, and it was decided to establish the “Hippocrates” Association. Later, other Koans from other villages of the island joined.
Thanks to the efforts of the respective Boards of Directors and the support of the members, the Association managed to demonstrate remarkable social, patriotic and philanthropic action. “Hippocrates” sent tens of thousands of dollars to the villages and the capital of Kos for charitable and philanthropic purposes: churches, schools, nursing homes, medical treatments for needy patients and other public works. In addition, the Association donated thousands of dollars for the Cypriot brothers and for national defense.
The presence of “Hippocrates” is felt in the Dodecanese and the whole Greece community in general. The Association’s contribution to the re-establishment of the Dodecanese Federation in 1970, led by Dimitris Papakonstantinou, was decisive, in whose events and activities it continuously participates. “Hippocrates” is one of the Greek societies that has a clubhouse in a privately owned building in Astoria, New York. The Dodecanese Federation and the Dodecanese Youth are housed in the same building.
Among other cultural events, “Hippocrates” presented at the Cultural Center of the Archdiocese in Astoria, New York the “History of the Island of Kos” by Vassilis Hatzivasileiou, in an English translation, by Professor Nikos Itcines.
anamniseis.net
