Φωτιά έχουν πάρει τα καζάνια στα ζαχαροπλαστεία του νησιού, όπου όπως προστάζει το έθιμο του Αγιου Ανδρέα ετοιμάζουν τους παραδοσιακούς λουκουμάδες.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΙΜΟ
Σύμφωνα με το εθιμο την παραμονή του Αγίου Ανδρέα που γιορτάζει στις 30 Νοεμβρίου, οι κουζίνες στα νοικοκυριά μοσχοβολούσαν. Οι νοικοκυρές τηρούσαν το έθιμο, για να φτιάξουν τους λουκουμάδες, τα γνωστά μας ακούμια. Επειδή ήταν νηστεία των Χριστουγέννων, έπρεπε να είναι νηστίσιμος και ο χυλός. Ανακάτευαν νερό μαγιά, αλεύρι, και λίγο ξύδι, για να γίνουν τραγανοί. Προαιρετικά πρόσθεταν άρωμα βανίλιας ή μαστίχας. Άφηναν το μίγμα να φουσκώσει και σε ένα βαθύ τηγάνι ή σε μια κατσαρόλα, έκαιγαν αγνό ελαιόλαδο.
Έριχναν μέσα τους λουκουμάδες, αφού τους έπαιρναν κουταλιά, κουταλιά, από τον υγρό χυλό. Αυτοί στρογγύλευαν και τηγανίζονταν σιγά, σιγά, ώσπου να ροδίσουν. Όταν τους ανέσυραν από το καυτό λάδι, τους περιέλουζαν με κανέλλα και με γνήσιο ντόπιο μέλι, μαζί με τριμμένο καρύδι ή αμύγδαλο. Την ημέρα της γιορτής του Αγίου Ανδρέα, κερνούσαν με λουκουμάδες όλη τη γειτονιά. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές, για την συνταγή και το σχήμα των λουκουμάδων, όπως οι λαλαγγίτες, ή μελαγγίτες και οι στρογγυλοί, τα γνωστά γυριστρούλια, σαν μικρά, γλυκά κουλουράκια.
Οι λουκουμάδες έχουν τις ρίζες τους, από την Αρχαία Ελλάδα, μέχρι και τον Οθωμανικό ‘λουκμά’. Κερνούσαν δε, λουκουμάδες και τους ανδρειωμένους Ολυμπιονίκες. Η παράδοση θέλει την ημέρα του Αγίου Ανδρέα, να ανδρειώνει, δηλαδή να δυναμώνει το κρύο και να ανδρειώνει και τους γενναίους φύλακες της χώρας μας. Υπήρχε και κάποια δοξασία, που υποστήριζε πως όποια νοικοκυρά δεν κάνει λουκουμάδες, για να τιμήσει την γιορτή του Αγίου Ανδρέα, να της στραβώσει και να της καεί το τηγάνι. Μεταφορικά μεταφραζόμενο, δηλαδή όλα να της πάνε στραβά στη ζωή της. Για αυτό και ο Άγιος Ανδρέας, σε μερικά μέρη της χώρας μας λέγεται και ‘τρυποτηγανίτης.’
ΞΑΝΘΙΠΠΗ ΑΓΡΕΛΛΗ
