Ο «πράσινος» πληθωρισμός στην ακτοπλοΐα που έρχεται λόγω των νέων πιο φιλικών προς το περιβάλλον καυσίμων θα είναι ο μεγάλος πονοκέφαλος το 2024 για το Υπουργείο Ναυτιλίας καθώς ο κλάδος θα βρεθεί αντιμέτωπος με μία μεγάλη αύξηση του λειτουργικού κόστος από το προσεχή Μάιο, με την ένταξη της Μεσογείου στις περιοχές ελεγχόμενων εκπομπών θείου (emissions control areas -ECAs).
Αυτό σημαίνει ότι στη Μεσόγειο Θάλασσα θα επιτρέπεται μόνο η χρήση καυσίμου περιεκτικότητας 0,1% σε θείο, ένα καύσιμο πιο φιλικό προς το περιβάλλον αλλά και 35% τουλάχιστον ακριβότερο από το σημερινό υψηλού θείου, με βάση την τρέχουσα διαφορά τιμής των δυο καυσίμων. Αυτό σημαίνει μία αύξηση στις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων κατά 10-12% τουλάχιστον, σύμφωνα με παράγοντες της ακτοπλοΐας.
Στο 7,4% του παγκοσμίου στόλου τα πλοία με εναλλακτικά καύσιμα – Οι εκτιμήσεις της Intermodal
Νέα επιβάρυνση στην ακτοπλοϊα
«Μιλάμε για μια σίγουρη επιβάρυνση του ακτοπλοϊκού εισιτηρίου, αλλιώς δε θα μπορεί να λειτουργήσει η ακτοπλοΐα» δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) Διονύσης Θεοδωράτος.
Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι οι αυξήσεις στο κόστος καυσίμων δεν αφορά όλα τα πλοία της ακτοπλοΐας. Το νέο καύσιμο μειωμένου θείου δεν υποχρεούνται να χρησιμοποιήσουν όσα συμβατικά πλοία δεν έχουν εγκατεστημένα συστήματα καθαρισμού (scrubbers). Επίσης δεν αλλάζει κάτι στα ταχύπλοα τα οποία ήδη χρησιμοποιούν καύσιμο μειωμένου θείου.
Τα ακριβά καύσιμα και τα ταχύπλοα
Αυτό σημαίνει ότι οκτώ πλοία της Attica Group που έχουν εγκαταστήσει scrubbers και όλα τα ταχύπλοα δεν θα αγοράζουν το νέο ακριβό καύσιμο. Αντιθέτως βέβαια η συντριπτική πλειοψηφία του στόλου θα έρθει αντιμέτωπη με το νέο υψηλότερο κόστος.
Ωστόσο, η νέα πραγματικότητα μπορεί αν δημιουργήσει ευρύτερες ανατιμητικές τάσεις δεν αποκλείεται να «παρασύρουν» και τα ταχύπλοα γεγονός που απαιτεί αυξημένη ετοιμότητα από την πλευρά του Υπουργείου Ναυτιλίας.
Τις προκλήσεις αυτές και τις ανατιμητικές τάσεις που θα δημιουργήσει στο σύνολο του κλάδου η νέα πραγματικότητα καλείται να την διαχειριστεί ο Υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης, αξιοποιώντας το Παρατηρητήριο Τιμών και την Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Το «παγωμένο» κρατικό ναυλολόγιο
Παράλληλα ένα ακόμη πρόβλημα που συνδέεται με το αυξημένο κόστος καυσίμων και καλείται να διαχειρισθεί το Υπουργείο Ναυτιλίας είναι τα μισθώματα των αγόνων γραμμών. Η νέα προκήρυξη που αφορά τις δρομολογιακή περίοδο από τον Νοέμβριο του 2024 μέχρι και το τέλος Οκτωβρίου του 2025 δεν έχει λάβει υπόψη της το αυξημένο λειτουργικό κόστος των πλοίων και τα μισθώματα κινούνται στα ίδια επίπεδα με αυτά των προηγούμενων χρόνων.
Ο λόγος είναι ότι τα κονδύλια προέρχονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το μήνυμα που έχουν λάβει οι ακτοπλοϊκές είναι ότι δεν προβλέπονται περισσότερα κονδύλια. Το Υπουργείο Ναυτιλίας αναγνωρίζει το πρόβλημα αλλά στην πράξη προς το παρόν τουλάχιστον δεν έχει τη δυνατότητα να παρέμβει. Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν μπορεί στη συνέχεια να τροποποιήσει τα μισθώματα γιατί πρόκειται για διεθνείς διαγωνισμούς, οι οποίοι για να αλλάξει το μίσθωμα θα πρέπει να επαναπροκηρυχθούν.
Η μόνη λύση που προβάλει αυτή τη στιγμή είναι η επιβολή επίναυλου καυσίμου κάτι που φαίνεται να εξετάζεται από το Υπουργείο. Πρόβλημα συνιστά για τον ακτοπλοϊκό κλάδο και το κρατικό ναυλολόγιο, το οποίο παραμένει στα ίδια επίπεδα από το 2018.
Ο νέος κανονισμός FuelEU και το εμπόριο ρύπων
Δυο ακόμη προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ακτοπλοΐα και λειτουργούν αυξητικά στον «πράσινο πληθωρισμό» είναι ο νέος κανονισμός FuelEU και το εμπόριο ρύπων. Όσον αφορά τον κανονισμό FuelEU τίθεται σε ισχύ με το καλημέρα του 2025 σε όλη τα πλοία 5.000 gt και άνω και θεσπίζει όρια για την ένταση των αερίων στα πλοία, επιφέροντας ανάλογη αύξηση του κόστους.
O κανονισμός προβλέπει μείωση 2% στην ένταση των αερίων του άνθρακα έως το 2025, 6% έως το 2030, 14,5% έως το 2035, 31% έως το 2040, 62% έως το 2045 και 80% έως το 2050. Αυτό σημαίνει ή την αντικατάσταση ενός μικρού μέρους αρχικά του καυσίμου του στόλου της εταιρείας από εναλλακτικά καύσιμα ή την καταβολή προστίμου. Για το 2025 και τα αμέσως επόμενα χρόνια θεωρείται πολύ δύσκολη αυτή η αντικατάσταση αλλά και εφόσον γίνει, το ερώτημα εάν το καύσιμο που θα χρησιμοποιηθεί θα είναι φθηνότερο από το συμβατικό, δεν έχει απαντηθεί.
Τα δικαιώματα ρύπων
Παράλληλα τρέχει για δεύτερο χρόνο η ένταξη της ναυτιλίας στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων (EU ETS) και μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 θα πρέπει οι εταιρείες, να καταβάλουν τα πρώτα τους δικαιώματα για το 40% των επαληθευμένων εκπομπών τους που αναφέρθηκαν για το 2024. Αυτό στη συνέχεια θα αυξηθεί στο 70% των επαληθευμένων εκπομπών που αναφέρθηκαν για το 2025- 2027 και μετά για το 100% των εκπομπών τους.
Προς το παρόν πάντως και στους δυο κανονισμούς η ευρωπαϊκή και ελληνική ακτοπλοΐα επωφελείται κάποιων εξαιρέσεων καθώς δεν αφορά πλοία που συνδέουν νησιά με πληθυσμό κάτω 200.000 κατοίκους. Στη χώρα μας οι νέοι κανονισμοί ισχύουν άμεσα για τις γραμμές της Κρήτης (Πειραιάς-Ηράκλειο και Πειραιάς-Χανιά) και τις διεθνείς γραμμές της Αδριατικής.
Το τρικ με τα καύσιμα
Για τις γραμμές της Κρήτης δικαιώματα καταβάλλει μέχρι τώρα μόνο η Attica Group καθώς οι Μινωικές Γραμμές η άλλη εταιρεία που δραστηριοποιείται τη γραμμή Πειραιάς-Ηράκλειο δεν καταβάλλει δικαιώματα γιατί στα δρομολόγια της έχει προσθέσει τη Μήλο που έχει πληθυσμό πολύ μικρότερο των 200.000 κατοίκων με αποτέλεσμα με το «τρικ» αυτό να γλυτώνει την αγορά δικαιωμάτων.
Άλλωστε για τον λόγο αυτό η Attica είχε επιβαρύνει το εισιτήριο για την Κρήτη με δυο περίπου ευρώ ανά επιβάτη από το2024, και όπως ανακοίνωσε πρόσφατα το λειτουργικό κόστος του Ομίλου επηρεάσθηκε από την επιβάρυνση για αγορά δικαιωμάτων ρύπων, από ένα πόσο ύψους 14,1 εκατ. ευρώ, στο εννεάμηνο του 2024.
Πηγή: ot.gr
