Η Κως, νησί με την δική του μοναδική φυσική ομορφιά την ξεχωριστή βιοποικιλότητα και σπάνια οικοσυστήματα, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια βαθιά και διαρκώς επιδεινούμενη περιβαλλοντική κρίση, που εμείς απλά και μόνο μπορούμε να την σχολιάσουμε αναμένοντας κάποιες ορθολογικές κινήσεις από την πλευρά της τοπικής πολιτικής ηγεσίας με αφορμή την παγκόσμια μέρα περιβάλλοντος 2025. Από τον Άγιο Φωκά και τα μπάνια στον Λουτρότοπο του νησιού μέχρι τον ‘Άγιο Μάμμα στην Κέφαλο με τους εγκαταλειμμένους υγροβιότοπους του Ψαλιδιού, τις Αλυκές στο Τιγκάκι και την Λίμνη Πυλίου, τις βόρειες και νότιες παράκτιες περιοχές, τον ορεινό όγκο του Δικαίου, το δάσος των κέδρων και την καλδέρα της Κεφάλου, το νησί χάνει χρόνο, γη, νερό και ζωή - στο όνομα μιας ανάπτυξης που δεν γνωρίζει όρια, δεν σέβεται την επιστήμη και σπάνια ακούει την κοινωνία. Αφήνουμε τους πολέμους, την υποκρισία και την κοροιδία περί πράσινης ανάπτυξής των από πάνω και περιοριζόμαστε στα δικά μας.
Το σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα της Κω δεν είναι ένα και μεμονωμένο. Είναι δομικό: αφορά την ανεξέλεγκτη και κακοσχεδιασμένη ανάπτυξη με όρους άγριας ελεύθερης αγοράς, με διαφορετικά λόγια την καπιταλιστική ανάπτυξη που παρακάμπτει τα ζητήματα των περιβαλλοντικών άλλα και κοινωνικών ορίων που ένα νησί 300 τετραγωνικών χιλιομέτρων θέτει με την περιορισμένους φυσικούς και ανθρωπογενείς πόρους στον βαθμό που δεν θέλουμε την μετατροπή μας σε τόπο ολοκληρωτικής τουριστικής μετάλλαξης.
Πρώτα απ’ όλα, η υπερεκμετάλλευση της γης, με έμφαση στις παράκτιες περιοχές, οδηγεί σε απώλεια φυσικών τοπίων, καταστροφή ενδιαιτημάτων άγριας ζωής και τσιμεντοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος. Η «αναβάθμιση» σε τουριστική ή οικιστική ανάπτυξη μέσα στην Natura 2000, μεταφράζεται σε ξενοδοχεία και βίλες μέσα σε οικοτόπους.
Ταυτόχρονα, η αλόγιστη κατανάλωση νερού σε ένα νησί με περιορισμένα υδατικά αποθέματα δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα. Οι γεωτρήσεις συνεχίζονται ανεξέλεγκτα. Τα ξενοδοχεία πλέον εφαρμόζουν την αρχή: κάθε δωμάτιο και πισίνα χωρίς να χρεώνονται την σπατάλη του νερού. Τα 2 φράγματα αδειάζουν γρηγορότερα από όσο γεμίζουν! Ένα τρίτο φράγμα πάει να γίνει εκεί που οι βροχοπτώσεις σπανίζουν. η επεξεργασία λυμάτων παραμένει ελλιπής χωρίς τον δευτεροβάθμιο καθαρισμό, χωρίς το Μαστιχάρι, το Καμάρι, το ΚΕΔ-ΠΡΟΚΕΚΑ (μεταναστών και προσφύγων) εκτός βιολογικών σταθμών. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής -πιο έντονες και ξηρές περίοδοι, αυξημένες πυρκαγιές, μείωση βροχοπτώσεων- επιβαρύνουν την ήδη ευάλωτη κατάσταση.
Η διαχείριση αποβλήτων ελλιπής και προβληματική. Παρά τις ευρωπαϊκές οδηγίες, η ανακύκλωση δεν λειτουργεί. Παράνομες χωματερές, καύση απορριμμάτων, έλλειψη εκπαίδευσης και διάχυτη απουσία εποπτείας, συνθέτουν ένα περιβαλλοντικό σκηνικό τρίτου κόσμου. Η ρύπανση φτάνει μέχρι τη θάλασσα, με τις παραλίες να φιλοξενούν καθημερινά απορρίμματα που προέρχονται από την ανθρώπινη αμέλεια και την ανυπαρξία συστημάτων καθαρισμού.
Η διαχείριση ενέργειας προβληματική: κανένας έλεγχος περιβαλλοντικών ρύπων σε ΔΕΗ, FRAPORT, XYTA, ... Φωτοβολταϊκά σε απόσταση 200μ από την ακτογραμμή σε γη υψηλής παραγωγικότητας!
Το κοινό νήμα πίσω από όλα αυτά; Η έλλειψη πολιτικού σχεδιασμού και η παντελής απουσία οράματος. Η ανάπτυξη στην Κω εξακολουθεί να γίνεται με όρους δεκαετίας ’80: όποιος χτίζει, κερδίζει· όποιος προστατεύει, θεωρείται εμπόδιο. Η οικολογία δεν έχει αναγνωριστεί ως σοβαρή στρατηγική επιλογή. Θεωρείται πολυτέλεια ή «ιδεοληψία».
Τι πρέπει να γίνει;
Πρώτον απαιτείται η τοπική πολιτική αρχήνα αναγνωρίσει το πρόβλημα και να προχωρήσει στην ριζική αναθεώρηση του αναπτυξιακού μοντέλου.
Δεύτερον πρέπει να θεσπιστούν τοπικοί μηχανισμοί ελέγχου και κυρώσεων για όσους παραβιάζουν τη νομοθεσία - είτε επιχειρήσεις, είτε είναι ιδιώτες, είτε δημόσιοι φορείς.
Τρίτον, είναι αναγκαία τοπικής εκπαίδευσης και η ευαισθητοποίησης των πολιτών.
Α! το σημαντικότερο: όλοι εμείς να μιλήσουμε! Η δημόσια πίεση να ενταθεί. Είναι παράξενη η σιωπή μας!
Η Κως πρέπει να οικοδομήσει ένα μέλλον δίκαιο και οικολογικό. Όχι άλλο τσιμέντο πάνω στην αμμουδιά! όχι άλλο νερό στις πισίνες! όχι άλλη σιωπή όταν η φύση φωνάζει! Τι άλλο είναι τα άδεια πηγάδια της περιόδου 1950-70; οι γεωτρήσεις των 200 μέτρων σήμερα; Η μείωση των αλιευμάτων στην θαλασσιά μας;
Η αλήθεια είναι μία: η ανάπτυξη χωρίς όρια μας οδηγεί στην καταστροφή χωρίς επιστροφή.
Ν. Μυλωνάς
