Η εκδήλωση συγκέντρωσε πλήθος κόσμου και τις αρχές. Παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύμης, Τήλου, Χάλκης και Καστελλορίζου κ. Χρυσόστομος, ο δήμαρχος Κω κ. Θεοδόσης Νικηταράς, ο βουλευτής Γιώργος Νικητιάδης, ο αντιπεριφερειάρχης Χαράλαμπος Ναβροζίδης, η Έπαρχος Ντίνα Σβύνου, η περιφερειακή σύμβουλος Ευτυχία Σταθοπούλου, η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Διονυία Τελλή, πλήθος δημοτικών συμβούλων, ο πρώην υπουργός Κοσμάς Σφυρίου, οι πρώην δήμαρχοι Κώστας Καΐσερλης, Μιλτιάαδης Φάκκος, Γιώργος Κυρίτσης, Θοεδόσης Βαρκάς, Στέργος Μπίλλης, Βασίλης Χατζηγιακουμής, Ντίνος Παπανικολάου, π τέως βουλευτής Ηλίας Καματερός , ο πρώην έπαρχος Γιάννης Καμπανής, ο πρώην έπαρχος Μάνος Θεοδωρίδης, ο γενετιστής ακαδημαικός Σταμάτης Αλαχιώτης , η ηθοποιός Γωγώ Μρέμπου και πολλοί άλλοι.
Το εξαιρετικό πάνελ αποτελούνταν από εξέχουσες προσωπικότητες. Πιο συγκεκριμένα για το βιβλίο μίλησαν ο πρώην υπηρεσιακός πρωθυπουργός και επίτιμος Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννης Σαρμάς, ο ακαδημαϊκός και κορυφαίος Έλληνας οικονομολόγος Βασίλης Ράπανος, ο καταξιωμένος συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης και ο ο Μητροπολίτης Κω και Νισύρου κ.κ. Ναθαναήλ.
Τον συντονισμό είχε ο διακεκριμένος δημοσιογράφος Δημήτρης Χόνδρος, που άνοιξε τη βραδιά με αναμνήσεις από την παλιά Κω, δίνοντας αμέσως τον τόνο της συγκίνησης και της νοσταλγίας. Διοργανωτές ήταν το Πολύκεντρο Ν.Θαλασσινού και οι Εκδόσεις Καστανιώτη.
Ο Σεβασμιώτατος κ. Ναθαναήλ αναφέρθηκε στην ιστορία της περιοχής, της Αγίας Παρασκευής, την παρουσία του παπά Γιώργη στην Μητρόπολη και την συμβολή του. Μίλησε για την σχέση του Κώστα Σκανδαλίδη με τον πατέρα του, τον οποίο έχασε στα 16 του χρόνια από ασθένεια, αλλά τον ακολουθεί μέχρι σήμερα. « Είναι ένα ψηφιδωτό το βιβλίο που απεικονίζει τον κοινωνία, τον τόπο, τους ανθρώπους του».
Φυσικά αναφέρθηκε ο δεσπότης στα ήθη και έθιμα που καταγράφονται και την σχέση με την πίστη.
Ο Ιωάννης Σαρμάς επισήμανε ότι δεν πρόκειται για απλή βιογραφία του πατέρα του συγγραφέα, αλλά για ένα έργο βαθιάς ενσυναίσθησης και πολιτισμικής καταγραφής.
«Το βιβλίο αναδύεται μέσα από τον ήχο του βιολιού του πατέρα του. Είναι ο ήχος της Κω πριν την απώλεια του παπά Γιώργη, πριν ο Κωνσταντής γίνει Κώστας», είπε χαρακτηριστικά, αναδεικνύοντας τις αναφορές στη νεανική ζωή του Κώστα Σκανδαλίδη, τις βόλτες με ποδήλατο με τα ιταλικά Bianchi και Legnano της εποχής , τα σουβλάκια του Μωρέ και του Σουρασή, την Καλούα, την Χέβεν, τον κινηματογράφο, τα τοπικά στέκια και την αρμονική συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων στην Κω των περασμένων δεκαετιών.
Ο Βασίλης Ράπανος εστίασε στη δομή του έργου, επαινώντας τη σαφή και μεστή του αφήγηση. «Δεν πρόκειται για αυτοβιογραφία αλλά για αφήγηση με ουδέτερο αφηγητή, μια επιλογή που επιτρέπει στον αναγνώστη να δει όχι μόνο τον συγγραφέα αλλά και μια ολόκληρη εποχή, μια κοινωνία. Πρόκειται για ένα έργο που η Κως δεν είχε ξαναδεί σε τέτοιο βάθος».
Τον θυμάται ο κ. Ράπανος μικρό από μικρό παιδί τον Σκανδαλίδη φανατικό οπαδό του Ολυμπιακού, να κάνει πλάκες και να του κάνουν πλάκες όπως ο Γιώργος Νικητιάδης. « Το βιβλίο δεν είναι μόνο ανάμνηση για τον κόσμο που έφυγε, αλλά αφήγηση ανθρώπων, τόπων, παραδόσεων, αρχών και το πως διαμορφώθηκαν οι άνθρωποι».
Ο Χρήστος Χωμενίδης, με τη γνωστή του προσέγγιση, δήλωσε πως γνώρισε την Κω μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, παρόλο που δεν την είχε επισκεφθεί ποτέ. Εξήρε την ευγένεια, την ακρίβεια και την ποιητική μνήμη του Σκανδαλίδη και τόνισε πως το έργο αποτελεί μια πράξη αγάπης προς τον άνθρωπο, την ιστορία και τον τόπο. «Το να γράφεις είναι ένας τρόπος να αγαπάς τους ανθρώπους», είπε.
Αποκάλυψε ότι ο ιερέας παπά Γιώργος, οδηγήθηκε στον ιερό κλήρο μετά από λαϊκή απαίτηση. Μάλιστα δεν εξομολογούσε γιατί δεν αισθανόταν άξιος να κρίνει κανέναν και έτσι έδινε ευλογία.
« Αυτό το βιβλίο μου δίδαξε ότι το να γράφεις είναι ένας τρόπος να αγαπάς τους ανθρώπους. Το βιβλίο είναι γραμμένο από έναν πολύ καλό άνθρωπο τον Κώστα Σκανδαλίδη. Να παραμείνει έτσι καλός και αγαθός».
Από την πλευρά του, ο πολιτικός και συγγραφέας Κώστας Σκανδαλίδης μίλησε με συγκίνηση για τα παιδικά του χρόνια στην Καρδάμαινα και την πόλη της Κω, για τη σχέση με τον πατέρα του, που τον ακολουθεί ακόμη και σήμερα, αλλά και για την βαθιά του πίστη. Προσέφερε στους παριστάμενους ένα σπάνιο ηχητικό απόσπασμα με το βιολί του πατέρα του, γεμίζοντας μελωδίες και συγκίνηση την αυλή των παιδικών του χρόνων.
«Το βιολί του Παπά-Γιώργη» είναι ένα ψηφιδωτό μνήμης, πίστης, παραδόσεων, καθημερινότητας, συνύπαρξης και πολιτισμού. Δεν είναι απλώς ένα ταξίδι στο παρελθόν, αλλά ένας καθρέφτης μέσα στον οποίο μπορεί να δει κανείς πώς διαμορφώθηκαν οι άνθρωποι και ο τόπος. Όπως ειπώθηκε εύστοχα, είναι ένα βιβλίο που οφείλουν να διαβάσουν και οι νεότεροι, για να γνωρίσουν τη γενιά που διαμόρφωσε την Κω και να εμπνευστούν από τις αξίες της.
Αδιαμφισβήτητα ήταν μια από τις πιο συγκινητικές και ανθρώπινες παρουσιάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στην Κω τα τελευταία χρόνια. Μια βραδιά γεμάτη αναμνήσεις, ήχους, αλήθειες και... το βιολί του Παπά-Γιώργη.
Σάντυ Λαδικού
