Προβληματισμό αλλά και ανησυχία προκάλεσε η εισήγηση του περιφερειάρχη κ. Γιώργου Χατζημάρκου, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου.
Ο ίδιος, μίλησε για το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής, στη βάση των εν εξελίξει πολιτικών διεργασιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής:
«Πρόκειται για μια πάρα πολύ σοβαρή εξέλιξη σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην περίπτωση που τελικά δρομολογηθεί είναι καθοριστική για το δημοσιονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο θα λειτουργήσει –όχι μόνον η χώρα μας- αλλά όλες οι χώρες της Ε.Ε. και ιδιαίτερα όλες οι περιφέρειες της Ευρώπης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τον όρο περιφέρειες εννοείται το σύνολο της αυτοδιοίκησης. Ακολούθως στην Επιτροπή των Περιφερειών (Committee of the Regions) συμμετέχουν όχι μόνον οι 300 περίπου περιφερειακές αρχές της Ευρώπης αλλά και πάνω από 90.000 δήμοι. Εδώ λοιπόν μιλάμε για το ΕΣΠΑ, το οποίο στη χώρα μας, “κακοποιείται” συστηματικά. Ωστόσο βρισκόμαστε κοντά σε μια απόφαση στην Ε.Ε. να μην έχουμε ξανά αυτό το πρόγραμμα (το χρηματοδοτικό εργαλείο ΕΣΠΑ τουλάχιστον όχι με τη μορφή που έχει σήμερα), καθώς αυτά γεννιούνται κάτω από τον τίτλο της πολιτικής απόφασης με τον τίτλο “Πολιτική Συνοχής” και μέσω αυτού υλοποιούνται αναπτυξιακές πολιτικές στις χώρες.
Η συζήτηση για τον πολυετή δημοσιονομικό προγραμματισμό της Ε.Ε. έχει ξεκινήσει ανάμεσα στα κράτη–μέλη, και δυστυχώς οι πρώτες ενδείξεις είναι ανησυχητικές. Κι αυτό γιατί η Ευρωπαίκή Επιτροπή παρουσίασε μία πρόταση πρόσφατα, για ριζική αναμόρφωση του τρόπου με τον οποίο χρημτοδοτούνται οι περιφέρειες (για δήμους και περιφέρειες σε ολόκληρη την Ευρώπη).
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εισάγει έναν νέο μηχανισμό (ο οποίος είναι προς συζήτηση) και ονομάζεται εθνικό και περιφερειακό σχέδιο εταιρικής σχέσης, που στην πράξη αφαιρεί αρμοδιότητες από τις περιφέρειες, συγκεντρώνοντας τη διαχείριση όλων των πόρων σε κεντρικό (εθνικό) επίπεδο. Δηλαδή, καταργεί τα ΠΕΠ (αν κι έχουν άλλο τίτλο σε κάθε χώρα, αλλά έχουν την ίδια φιλοσοφία). Δηλαδή είναι χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία διαχειρίζονται σε τοπικό επίπεδο οι περιφέρειες, συμμετέχοντας με πολύ καθοριστικό τρόπο στον σχεδιασμό και στη διαχείριση των προγραμμάτων.
Αυτό που ξέραμε ως ΕΣΠΑ 2021-2027 δεν θίγεται, αλλά μετά το 2027+2 (έως το 2029) κινδυνεύουμε να μην έχουμε άλλο ΕΣΠΑ υπό αυτή τη μορφή. Βέβαια, δεν θα σταματήσουν οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Τα κράτη–μέλη θα συνεχίσουν να λαμβάνουν χρηματοδοτήσεις, αλλά η διαχείριση θα γίνεται αποκλειστικά από τις κυβερνήσεις των κρατών–μελών.
Συνεπώς, κινδυνεύει η Πολιτική Συνοχής και πάμε στο κεντροποιημένο σύστημα. Είναι μια ανησυχητική εξέλιξη.
Μέσα από αυτή την εξέλιξη, αναδείχθηκαν νέες προκλήσεις όπως π.χ. ο τομέας της Ασφάλειας. Εάν περάσει αυτή η πρόταση η διαχείριση θα αποφασίζεται ΧΩΡΙΣ τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και, φυσικά, των περιφερειών. Αυτό προκάλεσε έντονη αντίδραση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αμφισβητεί το δικαίωμά μας να διαχειριζόμαστε το μέλλον μας, αφού μετατρέπεται σε ένα σύστημα διαχείρισης κονδυλίων χωρίς τη συμμετοχή των περιφερειών. Αυτό δεν αφορά μόνον τη θεσμική μας θέση αλλά και τη δυνατότητα των τοπικών κοινωνιών να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουν σχεδιαστεί σε τοπικό επίπεδο σε α’ και β’ βαθμό.
ΤΡΕΜΩ στη σκέψη να μείνουν τα νησιά μας χωρίς την Πολιτική Συνοχής που είναι οξυγόνο γι’ αυτά. Είναι πάρα πολλά έργα που σε κεντρικό επίπεδο μπορεί να περνούν απαρατήρητα. Η ΠΝΑι συμμετέχει δυναμικά στη μάχη αυτή. Είναι μια πολύ δύσκολη μάχη» κι έκανε λόγο για τη σημασία που έχουν σε αυτή την προσπάθεια οι συμμαχίες.
Όπως ανέφερε, δυσκολεύεται να πιστέψει το ενδεχόμενο να μετατραπεί η Ευρώπη σε μια γραφειοκρατική διαδικασία:
«Η Ευρώπη των περιφερειών είναι η Ευρώπη των πολιτών και των ισχυρών περιφερειών. Είναι πολιτικό μας χρέος να στηρίξουμε ενεργά αυτή τη μάχη που δίδεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο με όλη την τοπική αυτοδιοίκηση της Ευρώπης».
Ο κ. Χατζημάρκος ανέγνωσε τις σκέψεις και απόψεις εκπροσώπων μερικών ευρωπαίων περιφερειαρχών επί του θέματος, εκφράζοντας την ανησυχία του για το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής των χωρών και κυρίως των περιφερειών (Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού).
«Η χώρα μας, και κυρίως το Νότιο Αιγαίο, χρειάζεται την Πολιτική Συνοχής. Όχι για να διαχειριζόμαστε χρήματα –να το ξεκαθαρίσω αυτό. Αλλά για να έχει ρόλο, λόγο και ευθύνη στον σχεδιασμό. Το ΕΣΠΑ δεν είναι λεφτά από τις Βρυξέλλες. Είναι ένα εργαλείο με το οποίο εφαρμόζουμε ευρωπαϊκές αξίες στην πράξη. Αυτό το υπερασπιζόμαστε, διότι χωρίς αυτό η Ευρώπη των περιφερειών θα πάψει να υπάρχει. Αυτό το υπερασπιζόμαστε σύσσωμη η τοπική αυτοδιοίκηση της Ευρώπης (οι δήμοι και οι περιφέρειες). Έχουμε δρόμο μπροστά μας. Έχουμε να δώσουμε μεγάλες μάχες εκεί. Σε κάθε περίπτωση η μάχη στις Βρυξέλλες δίνεται συντεταγμένα» και τόνισε ότι το θέμα είναι εξαιρετικά σημαντικό και καθοριστικό για το μέλλον.
Τοποθετούμενος ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, κ. Νικηφόρος Παπανικόλας, εξέφρασε τον έντονο προβληματισμό του για τις εξελίξεις λέγοντας:
«Θέλουμε τα κράτη της Ε.Ε. να αποκτήσουν μεγαλύτερη συνοχή ή όχι; Το να αποδυναμώνουμε τον ρόλο των περιφερειών προσωπικά με ανησυχεί. Είμαστε όλοι επιφυλακτικοί όταν μιλάμε για τη διαχείριση κονδυλίων από μία κυβέρνηση που δεν θα έχει κάθε φορά αντικειμενικά κριτήρια. Εάν περάσει αυτή η απόφαση θα είναι ένα βαθύτατο πλήγμα, γιατί πάει την Ευρώπη πίσω. Ενώ πηγαίναμε σε μια Ευρώπη με τη λογική της διεύρυνσης, με το να αποδυναμώνουμε τον ρόλο των περιφερειών, κάνουμε ένα βήμα πίσω. Προσωπικά με τρομάζει η ιδέα να ασκείται η διαχείριση τέτοιων κονδυλίων από ένα κυβερνητικό όργανο».
Ο ίδιος, έθεσε τον προβληματισμό για τους τρόπους αντιμετώπισης και ζήτησε να ληφθεί μια απόφαση από το Περιφερειακό Συμβούλιο και, κατ’ επέκταση, να γίνει μια κοινή συνεδρίαση της ΕΝΠΕ με την ΚΕΔΕ για το θέμα και να τεθεί στα αρμόδια υπουργεία.
Κλίμα έντασης με τον κ. Γ. Αγγέλου
Μιλώντας ο πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου, κ. Σπύρος Αποστόλου, εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για την εξέλιξη, απαντώντας στον κ. Γιάννη Αγγέλου της Λαϊκής Συσπείρωσης που τάχθηκε αναφανδόν κατά της Ε.Ε. (και κάθε σύνδεσης με την Ευρώπη) δημιουργώντας κλίμα αντιπαράθεσης. «Αν δεν δέχεστε την έννοια της Ε.Ε. για ποια Πολιτική Συνοχής θα τοποθετηθείτε; Άνθρωποι από όλα τα κόμματα συνεννοούνται στην Ευρώπη για τέτοια θέματα. Δεν θα μας κάνετε “λοβοτομή”», είπε ο περιφερειάρχης κ. Χατζημάρκος, σαφώς ενοχλημένος από την τοποθέτηση του κ. Αγγέλου.
Ο κ. Χατζημάρκος πρόσθεσε ακόμη τα εξής: «Πιστεύω ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (τα κράτη– μέλη)… “γλυκάθηκαν” από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς έδινε αρκετά κίνητρα, πιο ευέλικτες διαδικασίες κ.ά. Είναι μια άποψη που έχουμε στην Επιτροπή στις Βρυξέλλες και καλλιεργήθηκε από κάποιους. Γι’ αυτό και θέλησαν να το επεκτείνουν στο θέμα της Πολιτικής Συνοχής». Ο περιφερειάρχης προέβη σε ενημέρωση για τα χρηματοδοτικά προγράμματα με προτεραιότητες, το στεγαστικό, τη λειψυδρία και θέματα που χρήζουν άμεσης διευθέτησης. Σχετικά με το θέμα της Ασφάλειας, ο κ. Χατζημάρκος εκτίμησε πως με αυτό πρέπει να ασχολείται η κεντρική κυβέρνηση και όχι οι περιφέρειες.
«Σε όλη την Ευρώπη υπάρχουν προβλήματα και καθυστερήσεις στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτό ίσως λειτούργησε ως θρυαλλίδα για τη σχετική απόφαση περί Πολιτικής Συνοχής. Ευτυχώς, η συνεννόηση στις Βρυξέλλες είναι πολύ πιο εύκολη, ανάμεσα στον πρώτο και στον δεύτερο βαθμό…».
Η συζήτηση συνεχίστηκε επί μακρόν καθώς το θέμα είναι πάρα πολύ σοβαρό και κρούεται ο κώδωνας του κινδύνου για το μέλλον των χρηματοδοτήσεων στις περιφέρειες (αλλά και σε όλους τους βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης της Ευρώπης).
Σε κάθε περίπτωση το θέμα θα απασχολήσει επί μακρόν τις περιφέρειες της Ευρώπης εφεξής και οι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα κληθούν να ασχοληθούν σοβαρά και να διεκδικήσουν να μην χαθούν προγράμματα και κονδύλια για τις τοπικές κοινωνίες.
Όπως είπε ο πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου, κ. Σπύρος Αποστόλου, το Σώμα θεωρείται ότι ενημερώθηκε πλήρως και στην επόμενη συνεδρίαση αναμένεται το θέμα να έρθει προς συζήτηση και ψήφιση.
Πηγή:www.dimokratiki.gr
