Ο καθηγητής Rudolf Herzog έφτασε στην οθωμανοκρατούμενη Κω το 1899, αναζητώντας το Ασκληπιείο μέσα από αρχαία κείμενα και ένα μιμίαμβο του 3ου αιώνα π.Χ του Κώου ποιητή Ηρώνδα. Τότε γνώρισε τον Ιάκωβο Ζαρράφτη.
Ο Herzog καρπώθηκε την ανακάλυψη του Ασκληπιείου, όμως αφανής πρωτεργάτης εκ των πρωταγωνιστών της έρευνας του ήταν ο Κώος αρχαιοδίφης όσο και ο σπουδαίος Σκωτσέζος επιγραμματολόγος William Paton, που υπέδειξε τη θέση στον φυσιοδίφη, μετά από την εύρεση μιας επιγραφής στην Παναγιά Ταρσού, λέγοντας του: «Εδώ μου παρέχονται οι βεβαιότερες πιθανότητες της υπάρξεως του Ασκληπιείου».
Το καλοκαίρι του 1902 έφτασε ξανά στην Κω ο Γερμανός αρχαιολόγος συνοδευόμενος από φοιτητές του με σκοπό την ανακάλυψη του αρχαίου μνημείου, αφού προηγουμένως είχε πάρει την πολυπόθητη άδεια από την Υψηλή Πύλη.
Προσέλαβε τον Ζαρράφτη με μισθό ως βοηθό, επειδή γνώριζε τις αρχαιότητες , τα μέρη του νησιού και επειδή καταπιανόταν ιδιωτικά με την τοπική αρχαιολογία.
Τον Οκτώβριο του 1902 μετά από υπόδειξη του Ζαρράφτη αρχίζουν οι δοκιμαστικές ανασκαφές στην Παναγιά Ταρσού, όπου ανακαλύφθηκε η γωνία ενός ναού, τον οποίο χαρακτήρισε εσφαλμένα ως ιδιωτική κατοικία ο Herzog. Τότε διέταξε να σταματήσουν οι ανασκαφές και ζήτησε να συνεχίσουν σε άλλη τοποθεσία παρά τις διαμαρτυρίες και την επιμονή του βοηθού του.
Επιδόθηκε σε νέες έρευνες σε διάφορα σημεία έξω από την πόλη όπως το Κρυονέρι, χωρίς να πετύχει τον στόχο του.
Τότε ο Ζαρράφτης του ζήτησε 10 εργάτες για να συνεχίσει στην αγαπημένη του θέση, στην «Ερωτευμένη» όπως την έλεγε, στην Παναγία Ταρσού την αναζήτηση του ιερού. Μάλιστα για να τον πείσει του πρότεινε ότι άν σε κάποιες ημέρες δεν μπορέσει να το βρει, να πληρώσει τα μισά μεροκάματα τους.
Για να απεμπλακεί από τις πιέσεις και τις προτάσεις του ο καθηγητής αναγκάστηκε να αποδεχτεί το αίτημα του δίνοντας την τελική συγκατάθεση, ελπίζοντας ότι αν αποτύχει θα γλύτωνε για πάντα από τις εμμονές του.
Στην Ερωτευμένη του θέση ο Ζαρράφτης άρχισε τις ανασκαφές μαζί με 10 εργάτες.
Ανοιξε ένα λάκκο και συνέχισε να σκάβει μαζί με τους εργάτες. Την ίδια μέρα έφτασε ο Herzog και αφού επόπτευσε τις εκτελούμενες εργασίες, ειρωνικά απάντησε στον ενοχλητικό βοηθό του: «Ιάκωβε να ο Ασκληπιός πιάσε τα γένια σου». Ο Ιάκωβος εκνευρισμένος δεν του απάντησε και συνέχισε την δουλειά του.
Εν τω μεταξύ ο καθηγητής απομακρύνθηκε μαζί με την συνοδεία του, και πήγε προς τη σκηνή που είχε στηθεί, για το καθιερωμένο μεσημεριανό του.
Δεν πέρασε λίγη ώρα, όταν οι εργάτες του Ζαρράφτη χαρούμενοι βροντοφώναξαν:«Ιάκωβε, μάρμαρο».
Σε λίγο ανακαλύπτουν μια τεράστια μαρμάρινη επιγραφή, μόλις την διάβασε πρόχειρα, τους είπε:«Παιδιά σηκώστε την πλάκα, να την μεταφέρετε στην σκηνή του καθηγητή και να την ρίξετε κάθετα με δύναμη, με προσοχή να μην σπάσει»,όπως και έγινε.Ο καθηγητής όταν την είδε αναπήδησε.
«Διαβάστε την κύριε καθηγητά», του λέει ο Ζαρράφτης περιχαρής. Μόλις διάβασε την επιγραφή, του απαντά:« Ιάκωβε εδώ είναι το Ασκληπιείο, τρέξε στην πόλη και πάρε εργάτες να συνεχίσεις την ανασκαφή. Εγώ φεύγω για το Βουδρούμιο».
Ο Herzog πήγε στην Αλικαρνασσό για να αναγγείλει το μεγάλο γεγονός της ανακάλυψης του Ασκληπιείου, επειδή η Κως δεν διέθετε τηλέγραφο.
Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν όλη τη χρονιά εως το 1904. Εκείνη την περίοδο κιβώτια ολόκληρα από αρχαία ευρήματα μεταφέρθηκαν άλλα στο Βερολίνο και άλλα στην Κων/πολη.
Οι ανασκαφές σταμάτησαν και συνέχισαν μετά από τους Ιταλούς, καθώς και η ανάπλαση του χώρου.Από την δεκαετία του ΄50 καμία ανασκαφή δεν έχει γίνει στον ιερό χώρο.
Ο Ζαρράφτης όπως βέβαια και η προσφορά του Paton αγνοήθηκαν εντελώς από τον Γερμανό αρχαιολόγο.
Ο Ιάκωβος ήταν ο κύριος και εκ τών βασικών πρωταγωνιστών της ανακάλυψης.
Μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει σωστά το τοπωνύμιο Παναγιά Ταρσού, δηλαδή του ιερού Άλσους των κυπαρισσιών του Απόλλωνα, το αρχαίο κείμενο του Στράβωνα, υιοθέτησε το σκεπτικό του Paton και γνώριζε όσο κανένας άλλος τις αρχαίες τοποθεσίες της Κω.
«Εγώ μετά πικρίας αντί συγχαρητηρίων είχον ελέγξεις, ότι έδειξα την θέση» έγραψε αργότερα ο Ιάκωβος Ζαρράφτης.
Ανέμενε συγχαρητήρια τουλάχιστον από τον συνεργάτη του, αλλά αυτό ποτέ δεν έγινε, από ότι φαίνεται ο άπειρος και νέος καθηγητής ποτέ δεν μπόρεσε να χωνέψει αυτό που πραγματικά έγινε.
Ο Ζαράφτης πέθανε πάμφτωχος καταχωσμένος στα ερείπια της παμπάλαιας του κατοικίας στην Οδό Ιπποκράτους, μαζί με την κόρη του κατά τον σεισμό του 1933.
Το Ασκληπιείο της Κω στάματησε να λειτουργεί, μετά από σεισμό πιθανώς το 334 μ.Χ. Μετά από τους σεισμούς του 469 και 554 μ.Χ εγκαταλείφθηκε οριστικά μέχρι να έρθει ξανά στο προσκήνιο μετά από σχεδόν 14 αιώνες. Αυτή ήταν εν ολίγοις η ιστορία της ανακάλυψης του οχυρού του πνεύματος της ιατρικής.
Γεωδίφης[geogeodifhs.blogspot]
