Περιδιαβαίνοντας τις όμορφες γειτονιές της Κω και τους δρόμους, με τις πυκνόφυλλες συστάδες των δέντρων, ταξίδεψα στην εποχή που το νησί μας ήταν ένας επίγειος παράδεισος. Ένας ολάνθιστος κήπος, πνιγμένος στους κόκκινους ιβίσκους, την δεκαετία του 60, με τους Αθηναίους τουρίστες, να κατακλύζουν την ιστορική πόλη και τα παραλιακά ταβερνάκια της. Τότε, που τα παιδιά ξεφάντωναν στις αλάνες και έπαιζαν ξέγνοιαστα στα σοκάκια. Την δεκαετία του 60 και το λαϊκό τραγούδι, βρίσκεται στις δόξες του και ζει την δική του μουσική Άνοιξη.
Οι στίχοι και η μουσική, αληθινό βάλσαμο για την καμένη γη, που άφησε η μεταπολεμική, οικονομική δυσπραγία και η αθρόα μετανάστευση.
Δροσερό χορτάρι ξεφυτρώνει, από τον μουσικό σπόρο, που έριξαν οι θρυλικοί αξέχαστοι στιχουργοί και μουσικοσυνθέτες και ερμήνευσαν μεγάλα ονόματα του Ελληνικού τραγουδιού. Η ελπίδα γιορτάζει, μέσα από το μουσικό πεντάγραμμο, στην καρδία του λαϊκού τραγουδιού, που ακούγεται στα ανάλογα μπουζουξίδικα και στις μουσικό ταβέρνες. Οι λαϊκές νότες, με το λυγμό του μπουζουκιού, γεμάτες λυρισμό και συναίσθημα, ξεπηδούν από τα εισαγόμενα Αμερικανικά τζουκμπόξ, εγκατεστημένα κυρίως στα ανδροκρατούμενα καφενεία. Κάθε δισκάκι είχε χαραγμένο τις λύπες, τις χαρές, τους καημούς και τους έρωτες του λαού. Διασκέδαζαν όλοι γεμάτοι λαϊκό κέφι, με το γλυκό κλάμα του μπουζουκιού.
Η γειτονιά μας την δεκαετία του εξήντα, ξεχώριζε και ξανάνιωνε. Όμορφες μονοκατοικίες, που σήμερα τις κατάπιαν οι πολυκατοικίες, με φιλόξενες αυλές, δημιούργησαν την νέα συνοικία του Αγίου Παύλου, που για στολίδι και κορώνα της, έχει τον ομώνυμο νεόδμητο, Ιερό Ναό του Αγίου Παύλου. Στις ανθισμένες αυλές των νοικοκυρεμένων σπιτιών, μοσχοβολούσε το γιασεμί και το αγιόκλημα, ενώ τα πολύχρωμα γεράνια, χρωμάτιζαν τα παρτέρια και ο δυόσμος με τον βασιλικό στις γλάστρες, μεθούσαν τους περαστικούς με το άρωμά τους. Ατέλειωτες οι καλοκαιρινές αποσπερίδες, με πρωταγωνιστές τους φίλους και τους γείτονες.
Οδός Αβέρωφ, Θεμιστοκλέους, Κανάρη Μπουμπουλίνας, οι πρώτοι ήσυχοι δρόμοι, καθένας και με ένα Σινεμά όπως το Άστρο, το Ρεξ, το Σπλέντιτ, συγκέντρωναν Χειμώνα Καλοκαίρι τους εραστές της μεγάλης οθόνης. Την ησυχία των δρόμων, διέκοπταν τα μαγικά λαϊκά τραγούδια, που ξεπηδούσαν από το μουσικό καροτσάκι του αξέχαστου Μπάμπη ΚαραμπεσΊνη.
Η λαϊκή μουσική, ήταν ανακατεμένη με πονεμένα λόγια καρδίας, με περίσσιο λυρισμό, που όμως διασκέδαζαν το φιλόμουσο κοινό. Έβγαιναν από τις καγκελόπορτες των καλά φροντισμένων σπιτιών τους, οι κυρίες και ακουμπούσαν το ‘χαρτζιλίκι’, τους στα θρυλικά λαϊκά δισκάκια τα 45αρια.
Φυσικά, δεν έλειπαν και οι ανάλογες παραγγελίες. Όσα δεν έβρισκαν στο μουσικό καροτσάκι του αξέχαστου Μπάμπη, τα αναζητούσαν στην Χαντάκα, στην οδό Ιπποκράτους. Εκεί είχαν στήσει ένα μικρό μουσικό κατάστημα δίσκων, η αείμνηστη δημοτική αοιδός μας, η Άννα Σαρρή Καραμπεσίνη, με τον σύζυγο της τον Μπάμπη.
Έτσι η μοναδική αξέχαστη Άννα, μαζί με την αδελφή της Έφη, εκτός από τα υπέροχα δημοτικά τραγούδια, που μας χάρισαν και ακούγονταν σε όλη την Ελλάδα, μέχρι και την ξενιτειά, διέδωσαν και προωθούσαν τις λαϊκές, μουσικές δημιουργίες της εποχής του 60. Δισκάδικα άνοιξαν έπειτα, ο Γιάννης ο Ρήνος, επί της 25 Μαρτίου και Κολοκοτρώνη γωνία και ο αξέχαστος Χαραλάμπης (ο Λάμπης) ο Πίττας, επί της οδού Κανάρη. Θυμάμαι και ξαναζωντανεύω στη μνήμη μου τον αρχοντικό Μπάμπη Καραμπεσίνη.
Πάντα καλοντυμένος και περιποιημένος ως βέρος Αθηναίος, ξεκινούσε από το ταπεινό σπιτάκι του, στην οδό Αβέρωφ κάθε πρωί. (Έμενε απέναντι στο δικό μας σπίτι). Φορτωμένος με τα θρυλικά, λαϊκά δισκάκια και ένα μεγάλο γραμμόφωνο πικάπ, όργωνε όλη μέρα τα φιλήσυχα δρομάκια της πόλης μας και επέστρεφε το απόγευμα.
Συνήθως τα δισκάκια με τα διαχρονικά λαϊκά τραγούδια, τα έπαιρναν οι κυρίες που είχαν γραμμόφωνο, πικάπ. Αυτό συνήθως τους το είχαν στείλει οι ξενιτεμένοι τους από το εξωτερικό, όπως την Αμερική, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Ευρώπη κλπ.
Όσο για τους θαμώνες, των κυρίως ανδροκρατούμενων καφενείων και της μουσικής ταβέρνας, αυτοί απολάμβαναν το δικό τους λαϊκό τραγούδι που επέλεγαν.
Έριχναν μισό φράγκο ή αργότερα μια δραχμή στην υποδοχή του τζουκμπόξ, διάλεγαν το 45 αρι της αρεσκείας τους και το μπουζούκι άρχιζε το λιγωτικό, νταλκαδιάρικο κλάμα του. Όλη αυτή η μουσική, λαϊκή ανθοδέσμη και όλοι αυτοί οι μουσικόφιλοι, του λαϊκού τραγουδιού, μαζεύονταν τα βράδια και απολάμβαναν δια ζώσης τα αγαπημένα τους τραγούδια, σε διάφορα μουσικοχορευτικά κέντρα διασκέδασης, με καλεσμένες τις τότε τραγουδιστικές φίρμες εποχής, να τους διασκεδάζουν.
Ένα μπουκέτο από χορευτές και ξενύχτηδες, μαζεύονταν στα Αδέλφια των αδελφών Κασσάμπαλη, στα Αστέρια στο Πλατάνι.
Στη Λάμπη, στο Αιγαίο στα Κρητικά, στου Καμπούρη, στου Τουμπαζή, στα Μπουκάλια του Κέλλη και του Τσάμπαλα. Στο Ψαλίδι, στου Βρούβα, στο Ελένη του Τουλαντά, στο Παρθενών του Τσιμισίρη, στου Παρασκευά, μέχρι τελευταία, στη Φαντασία του Τράκα και στο Απόπλους του Καϊσερλη. (Έχουμε ήδη κάνει για αυτά ειδικό αφιέρωμα.)
Οι κάτοικοι της Κω και οι Αθηναίοι τουρίστες, πέρα από τα μπαράκια και τις ντισκοτέκ, για την διασκέδαση της νεολαίας, ξενυχτούσαν μέχρι πρωίας στα μπουζούκια του νησιού. Αξέχαστες νύχτες χορού διασκέδασης, με ξεχωριστά τραγούδια ερωτικά, πονεμένα, γεμάτα με τον καημό της αγάπης και της ξενιτιάς. Σε αυτά τα ξενυχτάδικα διασκεδάσαμε, χορέψαμε όλους τους χορούς από δημοτικούς και λικνιστά τσιφτετέλια, μέχρι λεβέντικα ζεϊμπέκικα.
Ξεχώριζαν, ‘ό, τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο’, ‘οι συννεφιές και οι ακεφιές’, ‘το παλιόπαιδο’ ‘ανεβαίνω σκαλοπάτια ανεβαίνω ανηφοριές’, ‘νύχτωσε χωρίς φεγγάρι,’ για χαμένες αγάπες. Τα τραγούδια της πικρής ξενιτειάς, όπως ‘δεν σου χρεωστάω τίποτα, με κτύπησαν αλύπητα ζωή οι κεραυνοί σου’ και ‘ένα πιάτο στο τραπέζι, μια καρέκλα αδειανή’ και δεκάδες άλλα τραγούδια, που οι στίχοι τους ζωγράφιζαν τις πίκρες στον καμβά της ζωής και η μουσική τους χρωμάτιζε, την κοπιώδη, σκληρή καθημερινότητα.
Εικόνες και πίνακες, βγαλμένες από ικανοτάτους, ταλαντούχους στιχουργούς, μουσικοσυνθέτες και μεγάλους αξέχαστους ερμηνευτές.
Με αυτά τα θρυλικά 45 διασκεδάσαμε, τότε που ο οργανωμένος τουρισμός βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα. Σήμερα όλοι αναρωτιόμαστε, πως έσβησε η γεμάτη μπουζούκια πλούσια εποχή, της άλλοτε ξενύχτισσας και πανέμορφης καταπράσινης Κω. Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμη και τα υπαίθρια παραδοσιακά πανηγύρια, με τους ντόπιους, αυτοδίδακτους, μουσικούς καλλιτέχνες και τραγουδιστές και διασκεδάζει ο κόσμος.
Ξανθίππη Αγρέλλη
