Πώς αναγνωρίζουμε την Αναπτυξιακή Διαταραχή του Συντονισμού (DCD) και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας μέσα από στοχευμένα προγράμματα άσκησης;
Πολλοί γονείς παρατηρούν ότι το παιδί τους πέφτει συχνά, αποφεύγει τα αθλήματα ή δυσκολεύεται σε απλές καθημερινές κινήσεις, όπως να κουμπώσει το παλτό του ή να δέσει τα κορδόνια του. Συνήθως, αυτό χαρακτηρίζεται ως «ατσουμπαλιά» ή «τεμπελιά». Όμως, πίσω από αυτή τη συμπεριφορά μπορεί να κρύβεται μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που ονομάζεται Αναπτυξιακή Διαταραχή του Συντονισμού ή Κινητική Αδεξιότητα (Developmental Coordination Disorder – DCD).
Σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσουμε
Η κινητική αδεξιότητα δεν σχετίζεται με νοητική καθυστέρηση ή έλλειψη προσπάθειας. Αντιθέτως, τα παιδιά με DCD συχνά προσπαθούν πολύ περισσότερο από άλλα παιδιά για να εκτελέσουν απλές κινήσεις. Ακολουθούν βασικά συμπτώματα που μπορεί να παρατηρήσει ένας γονιός:
Αδρή κινητικότητα
· Πτώσεις χωρίς προφανή λόγο
· Δυσκολία σε σκάλες ή εμπόδια
· Αποφυγή αθλητικών δραστηριοτήτων (ποδόσφαιρο, κυνηγητό)
· Τρέξιμο ή άλματα χωρίς καλό συντονισμό
Λεπτή κινητικότητα
· Δυσκολία στο γράψιμο, χρήση ψαλιδιού ή ζωγραφική
· Προβλήματα στο ντύσιμο (κουμπιά, φερμουάρ)
· Ανορθόδοξο κράτημα μολυβιού
Κινητικός σχεδιασμός
· Καθυστέρηση στην έναρξη δραστηριοτήτων
· Δυσκολία στην ακολουθία κινήσεων
· Μπλοκάρισμα σε δραστηριότητες με πολλά βήματα
🧍♂️ Αντίληψη σώματος – συντονισμός
· Δυσκολία στον υπολογισμό δύναμης ή απόστασης
· Συγκρούσεις με αντικείμενα ή άλλα παιδιά
· Υπερευαισθησία σε ήχους ή αγγίγματα
Συναισθηματικά – κοινωνικά σημάδια
· Χαμηλή αυτοεκτίμηση («Δεν είμαι καλός»)
· Αποφυγή κοινωνικών δραστηριοτήτων
· Θυμός ή απογοήτευση μετά από αποτυχία
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται από ειδικούς, όπως παιδίατρο, εργοθεραπευτή και αναπτυξιολόγο, με τη χρήση εξειδικευμένων εργαλείων (όπως το Movement ABC-2). Η συμβολή των γονιών και των εκπαιδευτικών, μέσα από παρατηρήσεις της καθημερινότητας, είναι πολύτιμη.
️ Η αξία των προσαρμοσμένων προγραμμάτων άσκησης
Η καλή είδηση είναι ότι τα παιδιά με κινητική αδεξιότητα μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά μέσα από εξατομικευμένες παρεμβάσεις. Ένα στοχευμένο, παιδοκεντρικό πρόγραμμα άσκησης μπορεί να βοηθήσει σε:
· Βελτίωση συντονισμού και ισορροπίας
· Ανάπτυξη λεπτών και αδρών κινητικών δεξιοτήτων
· Μάθηση στρατηγικών για κινητικό σχεδιασμό
· Ενίσχυση αυτοεκτίμησης και κοινωνικής συμμετοχής
Ποιοι το εφαρμόζουν:
· Εργοθεραπευτές
· Φυσικοθεραπευτές
· Ειδικοί φυσικής αγωγής με εξειδίκευση στις αναπτυξιακές διαταραχές
Τα προγράμματα περιλαμβάνουν:
· Δραστηριότητες παιχνιδιού με στόχο την κινητική βελτίωση
· Χρήση βοηθημάτων ή κινητικών μοτίβων
· Ενθάρρυνση και συστηματική θετική ενίσχυση
Ο ρόλος των γονέων και του σχολείου
Η επιτυχία της παρέμβασης βασίζεται σε ένα υποστηρικτικό και ενθαρρυντικό περιβάλλον. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να:
· Προσαρμόζουν δραστηριότητες για να αποφύγουν αποτυχίες
· Ενισχύουν κάθε μικρή πρόοδο
· Επιδιώκουν συνεργασία με ειδικούς
· Καλλιεργούν υπομονή και αποδοχή
Συμπέρασμα
Η κινητική αδεξιότητα δεν είναι ελάττωμα, αλλά μια διαταραχή που χρειάζεται αναγνώριση και υποστήριξη. Αντί να χαρακτηρίζουμε τα παιδιά ως «ατσούμπαλα» ή «τεμπέλικα», ας τα δούμε με κατανόηση και φροντίδα. Με τη σωστή καθοδήγηση, μπορούν να ξεπεράσουν δυσκολίες και να αναδείξουν τις ικανότητές τους.
Βιβλιογραφία
· American Psychiatric Association. (2013). DSM-5.
· Blank et al. (2012). Developmental Medicine & Child Neurology.
· Zwicker & Missiuna (2012). Paediatrics & Child Health.
· Wilson et al. (2013). Developmental Medicine & Child Neurology.
