Τελευταία πολλά ακούγονται, σχετικά με την τουριστική κίνηση των παλιών, καλών πελατών από τις χώρες του Βορά, που προτιμούσαν τα νησιά μας. Οι Σκανδιναβοί περιηγητές μειώθηκαν πολύ, κατά τα τελευταία χρόνια.
Οι Σουηδοί, οι Νορβηγοί, ήταν οι πρώτοι τουρίστες, που πλημύριζαν την Κω και ακολουθούσαν, οι Φιλανδοί και οι Δανοί.
Η χρυσή εποχή του Βορινού τουρισμού, που άνθισε τις δεκαετίες -80 και -90 με τις απευθείας πτήσεις των τσάρτερ, έχει παρέλθει.
Αναζητούμε τους λόγους, που όλοι θα ψάξουν.
Τα τελευταία χρόνια, το κλίμα στην Βορινή Σκανδιναβία, είναι πιο ήπιο και τα καλοκαίρια πιο ζεστά. Πολλοί έχουν στραφεί στον εσωτερικό τουρισμό, απολαμβάνοντας τις δίκες τους ακτές, τις λίμνες, τα ποτάμια και τα γραφικά φιόρντ.
Το Σαββατοκύριακο, κυκλοφορούν αμέτρητα τροχόσπιτα, που κατασκηνώνουν σε ειδικούς χώρους, καλά οργανωμένους ή καταλήγουν σε εξοχικά, μικρά σπίτια. Με τον ίδιο τρόπο, του ‘κάμπινγκ,’ οι Σκανδιναβοί κάνουν και τις διακοπές τους. Επίσης η μόδα του μαυρίσματος, ξεθώριασε και πολλοί αρκούνται στο τεχνικό μαύρισμα, με υπεριώδη ακτινοβολία. Αλλά και η ευαισθησία τους για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, τους πέρασε το μήνυμα, πως οι συχνές μετακινήσεις με αεροπλάνα στο εξωτερικό, πλήττουν πολύ την ατμόσφαιρα του πλανήτη, επιβαρύνοντας το ήδη επιβαρυμένο οικολογικό σύστημα και επιταχύνοντας δραματικά την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο η Σκανδιναβία, εξελίχτηκε, σε ένα πολύ δυνατό τουριστικό προορισμό, με περιηγητές από όλο τον κόσμο.
Θέλησα να διαπιστώσω, όλους αυτούς τους λόγους, με μια περιοδεία μου και στις τέσσερεις χώρες του Βορρά, κάνοντας τον γύρο της Σκανδιναβίας. Άφησα το Μεσογειακό, ζεστό καλοκαίρι και βρέθηκα στον ψυχρό Βορά, με τον άστατο καιρό. Πλήρωσα ένα από τα πολυάριθμα οργανωμένα ταξίδια και ακολούθησα, το ανάλογο γκρουπ. Γέμισα την βαλίτσα μου, με τα απαραίτητα και με πολύ καλή διάθεση. Μόνο που στην πτήση Όσλο- Στοκχόλμης, την έχασα μαζί με άλλων αποσκευές, που καθημερινά χάνονται στα πολυσύχναστα Αεροδρόμια.
Με την ελπίδα να την βρω ξανά, συνέχισα το ταξίδι μου. Με το Ελληνικό ηλιόλουστο πρωινό, να με συνοδεύει, κοιτάζω από το φινιστρίνι του αεροπλάνου, τα σκόρπια βαμβακερά, λευκά σύννεφα, μέχρι την Κοπεγχάγη. Νησίδες από μικρά κενά, μου επιτρέπουν να διακρίνω την ποικίλη μορφολογία, του Δανέζικου εδάφους. Καθώς το τεράστιο σιδερένιο, ιπτάμενο πουλί, προσγειώνεται, ξεχωρίζω καταπράσινα κομμάτια επίπεδης γης, διακοσμημένα με λίμνες και ποταμάκια να τα διασχίζουν. Όμορφος που είναι ο κόσμος από ψηλά, μέχρι που πατήσαμε στην φιλόξενη χώρα της ‘Βασιλικής μας συμπεθέρας’, την Δανία. Η Κοπεγχάγη χωμένη κυριολεκτικά στο πράσινο, μας καλοδέχεται με τα πολυάριθμα ανθισμένα παρτέρια της, τους κήπους και την απόλυτη τάξη και καθαριότητά της.
Ήπια η κυκλοφορία στους ευρύχωρους δρόμους και ποδηλατοδρόμους, που κατακλύζονται από αμέτρητα ποδήλατα. Οι κατάφυτοι οι δρόμοι, με τις χαρακτηριστικές αειθαλείς σημύδες, μας οδηγούν σε πομπώδη κτήρια Κυβερνητικά, Παλάτια Βασιλικά, Δημαρχιακά μέγαρα και Γοτθικού ρυθμού Εκκλησίες, των Προτεσταντών Λουθηριανών, με γυναίκες Ιερείς, μέχρι και Επισκόπους. Γευθήκαμε ξεχωριστή, λιτή Δανέζικη κουζίνα, με πολύ ψάρι, παστά και ποικιλία από σαλάμια, καθώς και πρωινό, με ντόπια τυροπιτάκια και σοκολατένια γλυκά, μαζί με ένα ιδιαίτερο είδος από ψωμί. Η Κοπεγχάγη έχει παντρέψει αρμονικά, τα παλιά με τα καινούργια κτήρια, τα όποια είδαμε στην περιήγησή μας, με το τουριστικό πλοιάριο, μέσα στα κανάλια της. Αμέτρητα αγροτόσπιτα και χωράφια, με παραγωγή σιταριού και πατάτας, καθώς και γεωργοκτηνοτροφικά προϊόντα, βρίσκονται πλουσιοπάροχα στην Δανέζικη επίπεδη εξοχή.
Η Δανία κατάφερε να ζεσταίνεται, με την ανακύκλωση των σκουπιδιών και να έχει εξασφαλίσει το μεγαλύτερο μέρος της σε ηλεκτρική ενέργεια, από εκατοντάδες ανεμογεννήτριες, φυτεμένες σε στεριά και σε θάλασσα. Επίσης ανακυκλώνει, το νερό και το κάνει πόσιμο. Χρησιμοποιεί και λίγα φωτοβολτα’ι’κά, που ακολουθούν τον άστατο καιρό. Αυτόν που συναντήσαμε, με πότε ψιλόβροχο, πότε συννεφιά, πότε με ωχρό, αναιμικό ήλιο. Αφήσαμε την ωραία Δανική πρωτεύουσα, με την μικρή μπρούτζινη Γοργόνα να μας αποχαιρετά, στην προκυμαία, ξεχωριστό παραμυθένιο, τοπόσημο της Δανίας. Πήραμε τα ενθύμια μας, σε συνηθισμένα μαγνητάκια κλπ σουβενίρ και περάσαμε στα σύνορα της Νορβηγίας.
Στη Σκανδιναβία, είναι όλα πολύ ακριβά. Το μαγνητάκι 5,5 ευρώ στην Ελλάδα ενάμισι ευρώ και το εμφιαλωμένο νερό, μέχρι και 9 ευρώ το μικρό μπουκαλάκι, στην Ελλάδα ένα ευρώ. Οι μπλούζες ενθύμιο, κοστίζουν από 18-25 ευρώ, ενώ στην Ελλάδα έχουν από 5- 8 ευρώ. Άλλες οι αμοιβές, στην Σκανδιναβία, υψηλοί μισθοί και συντάξεις, ανάλογες και οι τιμές των αγαθών. Εντυπωσιακές οι υπαίθριες αγορές ψαριών, καθώς φρούτων και λαχανικών, που έχουν από όλα του κόσμου τα καλά, με πολλά μήλα, από τις μηλιές που εκεί ευδοκιμούν, καθώς και άφθονες φράουλες, που τις καλλιεργούν.
Η Νορβηγία αντίθετα από την επίπεδη Δανία, απλώνεται σε απόκρημνους ορεινούς όγκους, που τους χαρακώνουν αμέτρητοι καταρράκτες και παγετώνες, αφού Ιούλιος μήνας και τα χιόνια, ήταν ακόμη εκεί, στις κορυφές των πανύψηλων βουνών. Ατέλειωτα πυκνά δάση, που καταλήγουν σε στενά γραφικά φιόρντ. Χρειαστήκαμε να περάσουμε από 228 τούνελ, που τρυπούσαν τα πετρώδη βουνά και 2 υποθαλάσσια τούνελ, που μας πέρασαν 280-292 μέτρα κάτω από την επιφάνια της θάλασσας, για να φτάσουμε και να γνωρίσουμε τις πόλεις και την πρωτεύουσα της όμορφης Νορβηγίας, το φιλόξενο Όσλο.
Με φεριμπόουτ- πλοιάριο, επιβατικό και οχηματαγωγό περάσαμε τα σύνορα της Δανίας, για να βρεθούμε στις απέναντι βραχώδεις ακτές της Νορβηγίας. Το Μπέργκεν, πολύβουο λιμάνι και πρώην πρωτεύουσα της χώρας, με τα πολλά ψαράδικα καΐκια, τα πολύχρωμα παραδοσιακά σπίτια, δίπλα σε πολυκατοικίες και σε πανύψηλα ξενοδοχεία. Όμορφες γωνιές, ανθισμένες σε παρτέρια και πεντακάθαρα λιθόστρωτα δρομάκια, με τα περιστέρια, να ζητούν επίμονα λίγα ψίχουλα ή μπισκότα. Η Νορβηγία είναι πλούσια χώρα πετραιλα’ι’κή, με εξαγωγές πετρελαίου και υψηλό δείκτη οικονομικής άνεσης των κατοίκων της.
Προχωρήσαμε με το τραίνο, ασφυκτικά γεμάτο με Ασιάτες και με Ινδούς τουρίστες, για να θαυμάσουμε τους τεραστίους καταρράκτες, που πέφτουν από τις κορυφές, των απόκρημνων Νορβηγικών βουνών και τις πηγές που βγαίνουν, από την καρδιά των βράχων. Επιβιβαστήκαμε όλοι, σε ένα πλοίο, που μας πέρασε σε πολλά γραφικά φιόρντ. Διανυκτερεύσαμε σε ένα ξενοδοχείο, με αρχοντικό παραδοσιακό χρώμα.
Η έκπληξη ήταν οι Ελληνίδες εργαζόμενες εκεί. Στην Σκανδιναβία, συναντήσαμε Έλληνες σε Πανεπιστήμια, σε εστιατόρια, σε ξενοδοχεία και σε καταστήματα. Υπάρχει μεγάλη μετανάστευση, τόση που κατακλύζονται οι δρόμοι από Ινδούς, Αφρικανούς, Πακιστανούς, Ιρακινούς, Τούρκους, Αφγανούς και Έλληνες πολλούς. Οι περισσότεροι, έχουν καταστήματα και εστιατόρια ή οδηγούν ταξί και μέσα μαζικής συγκοινωνίας. Ατέλειωτες γέφυρες, ενώνουν τα διάφορα μέρη της Νορβηγίας, μέχρι την πρωτεύουσα Όσλο.
Μια πρωτεύουσα Ευρωπαϊκή, με μηδενική κίνηση τροχοφόρων στο κέντρο της, πέραν του τραμ των λεωφορείων και λιγοστών ταξί. Μια ήσυχη πόλη, με μεγάλους ευρύχωρους δρόμους και ποδηλατοδρόμους, με πολυάριθμα πάρκα, γεμάτα με αγάλματα, μπρούτζινα ή πέτρινα. Πανύψηλα εντυπωσιακά κτήρια, όπου στεγάζονται οι Κυβερνητικές Υπηρεσίες, τα Θέατρα, τα Μουσεία και τα Παλάτια, συνθέτουν μια σύγχρονη μεγαλούπολη, που συγκατοικούν αρχιτεκτονικά, το παλιό με το μοντέρνο.
Ο καιρός όπως συνήθως άστατος, πότε με ψιλόβροχο, πότε με συννεφιά και πότε με ασθενή ηλιοφάνεια. Οι λεύκες νύχτες του Καλοκαιριού, σε αντίθεση με τις μακρές σκοτεινές νύχτες του Χειμώνα, πρόδιδαν την παρουσία του ήλιου, μέχρι και τα μεσάνυχτα. Όσο και αν θέλαμε να βασιλέψει ο ήλιος, πεισματικά παρέμενε ως τα μεσάνυχτα, χαρίζοντας ένα γλυκό λυκόφως. Έδυσε για μια δυο ώρες και πάλι φώτισε την Ανατολή της επόμενης ημέρας. Στα ποικίλα εστιατόρια μπορείς να γευτείς νόστιμη ψαρόσουπα και από τάρανδο, μέχρι φάλαινα. Αλλά και από Ιταλική πίτσα, μέχρι Ελληνικό σουβλάκι. Βολτάροντας με ποδήλατα στους ήσυχους δρόμους, είδαμε τους εργάτες του Δήμου να καθαρίζουν, αλλά και να φροντίζουν να κρεμάνε στους δρόμους τις πολύχρωμες σημαίες των ΛΟΑΤΚΙ. Αυτές οι σημαίες βρίσκονταν παντού, στα ξενοδοχεία, στα μαγαζιά, στα σουβενίρ, στους δρόμους. Ήταν περισσότερες και από τις σημαίες, της Νορβηγίας. Σε ερώτησή μας, μας απάντησαν ότι οι χώρες, των περήφανων Σκανδιναβών πολεμιστών, των θρυλικών Βίκινγκς, στηρίζουν την κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ.
Αφήνοντας το ήσυχο και αρχοντικό Όσλο, πετάξαμε ως την Στοκχόλμη, την Βενετία του Βορά, την οποία είχα επισκεφτεί παλιότερα. Καθισμένη αναπαυτικά σε πολλά νησιά, ξεχωρίζει για την μοναδική αρχιτεκτονική της, στην χρυσή Όπερα, στα Παλάτια, στις Γοτθικές Εκκλησίες, στο Δημαρχιακό Μέγαρο. Πολλά υπόγεια τούνελ και άλλα τόσα γεφύρια, ενώνουν την πολύβουη Στοκχόλμη. Με ένα πλοιάριο, θαυμάσαμε την ξεχωριστή ακτογραμμή της, ενώ επισκεφτήκαμε άλλο ένα παλιό πλοίο, της εποχής των Βίκινγκς. Το Βάασα, που ανασύρθηκε από το βυθό, αποτελεί ζωντανό Μουσείο, της ναυτικής ζωής των Σουηδών, πριν από εξακόσια περίπου χρόνια.
Ο καιρός ασυνήθιστα ψυχρός, με ένα βοριά, να χαστουκίζει ανελέητα τους επισκέπτες. Αποχαιρετίσαμε την πανέμορφη Στοκχόλμη, αφού περάσαμε πρώτα από τη ξακουστή πόλη Ουψάλα, με τον παλιό Καθεδρικό Ναό, τα φημισμένα Πανεπιστήμια και το μοναδικό Σεισμολογικό Ινστιτούτο της. Με ένα μεγάλο Κρουαζιερόπλοιο, διασχίσαμε την Βαλτική θάλασσα, θαυμάζοντας τα μικρά χωριουδάκια στα παράλιά της. Πολύχρωμα ξύλινα, παραδοσιακά σπίτια, βρίσκονταν στην υπέροχη ακτογραμμή. Μέχρι που μετά από ένα ολονύχτιο ταξίδι με τον ήλιο να μην δύει, φτάσαμε στην πρωτεύουσα της Φινλανδίας. Καταιγιστική βροχή, μας περίμενε στο Ελσίνκι, εκεί στην μεγάλη πόλη της Βαλτικής θάλασσας.
Πολλά τα εντυπωσιακά πομπώδη κτήρια, τα αγάλματα και τα πάρκα, καθώς και οι Ρωσικές Εκκλησιές, με τους ολόχρυσου τρούλους, απομεινάρια της άλλοτε Ρωσικής κυριαρχίας. Στο παραδοσιακό χωριό Πόρβου, δίπλα σε ένα ποτάμι, γευτήκαμε τις καλύτερες σοκολάτες. Η Φιλανδία μια χώρα ευτυχισμένων ανθρώπων, όπως και η Δανία, αποτελεί μωσαϊκό διαφόρων φυλών, μεταναστών, θρησκειών και γλωσσών.
Ο τρόπος της ζωής των κατοίκων είναι ήρεμος, με μηδενική εγκληματικότητα. Οι Σκανδιναβοί, έχουν έφεση στη σάουνα, στο σκι με πολλές πίστες και στο κάμπινγκ. Το κόστος ζωής είναι πολύ υψηλό, ανάλογα με τους υψηλούς μισθούς, τις συντάξεις και τις αμοιβές τους, τριπλάσιες από τις δικές μας. Υπάρχει πλήρης ασφάλιση και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς και δωρεάν Παιδεία, σε όλες τις βαθμίδες. Στηρίζουν τις οικογένειες, με ειδικά επιδόματα για τα παιδιά.
Η πολιτική για τους Σκανδιναβούς είναι από αδιάφορη, μέχρι και ανύπαρκτη. Σε όλη την Σκανδιναβία ένα συνηθισμένο γεύμα με δυο πιάτα (εγώ και ο σύζυγός μου), το πληρώναμε 60- 100 ευρώ. Ένα σύντομο κολατσιό, με τοστ ή με σάντουιτς, στοιχίζει από 20 έως 40 ευρώ. (Κρατήσαμε όλες τις αποδείξεις). Όσο για τα ενδύματα και τα παπούτσια, μερικά ήταν φτηνά σε προσφορές εκπτώσεων ή στα εμπορικά καλάθια.
Οι Σκανδιναβοί, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους είναι άθρησκοι, πλην των μεταναστών, στην πλειοψηφία τους Μουσουλμάνοι . Έχουν αφαιρέσει τους Σταυρούς, από τα καμπαναριά και τους τρούλους των Εκκλησιών και έβαλαν τα κοκόρια, για να μην προκαλούν τους αλλόθρησκους σε βανδαλισμούς. Πολλές Εκκλησίες, τις μετέτρεψαν σε μπαρ και σε καφετέριες. Κράτησαν τις μεγάλες τις Καθεδρικές, εισπράττοντας είσοδο ως μουσειακούς χώρους, από πέντε έως και 18 ευρώ. Εκκλησίες υπάρχουν ακόμη, αλλά μόνο στα κοιμητήρια. Η κοινωνία των Σκανδιναβών, είναι ελεύθερη χωρίς δεσμεύσεις, με ελεύθερη συμβίωση, με γάμους κυρίως πολιτικούς, με διαζύγια και λοιπές συνήθειες. Τ
α παιδιά αναγνωρίζονται με απλή υπογραφή, έστω και μέσω του ηλεκτρονικού διαδικτύου. Σε όλη την Σκανδιναβία, υπάρχει απουσία ζητιάνων και αστέγων, πλην μουσικών του δρόμου. Αλλά και αδέσποτων ζώων, σκύλων ή γάτων, αφού όλα συνοδεύονται με ταυτότητες στα διάφορα πάρκα. Η Σκανδιναβία είναι πλούσια σε ωραίες εικόνες, σε θερινές, μακρές λευκές νύχτες και σε ένα ήπιο τρόπο ζωής. Επιστρέψαμε στην πολυθόρυβη και ζεστή, ιστορική Αθήνα, φορτωμένοι με ωραίες εντυπώσεις, εμπειρίες και με νέες γνωριμίες, με τους καινούργιους συνταξιδιώτες μας.
Γιατί στο κάθε ταξίδι, μπορεί να ξοδεύεις πολλά, επιστρέφεις όμως πλουσιότερος.
Ξανθίππη Αγρέλλη
