Μια μεγάλη εορταστική περίοδος περνάει, χαρίζοντας νόημα και χρώμα, στον μουντό Χειμωνιάτικο καιρό. Με την υπέρλαμπρο Εορτή της Γεννήσεως του Χριστού, ξεκινάει το Δωδεκαήμερο των Αγίων Εορτών, της Ορθόδοξου Εκκλησίας μας. Το απόγευμα, τελείται ο Εσπερινός της παραμονής των Χριστουγέννων, ενώ τα παιδιά έχουν ξεκινήσει από νωρίς και λένε τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα. Την Γιορτινή ημέρα, στις 25 Δεκεμβρίου, από νωρίς το πρωί, πλήθος πιστών συρρέουν στους Ιερούς Ναούς, για να τιμήσουν την Γέννηση του Σωτήρα Χριστού.
Μετά από σαράντα ημέρες, της ανάλογης νηστείας των Χριστουγέννων, ακολουθεί ένα εορταστικό πλούσιο τραπέζι, που συνήθως συγκεντρώνει όλη την οικογένεια, όπου εκεί ανταλλάσσονται ευχές και δώρα, δίπλα στο στολισμένο Χριστουγεννιάτικο δένδρο. Φυσικά ο καλοψημένος κόκορας, και η βραστή κότα, έχουν την πρώτη θέση στο νησιώτικο τραπέζι.
Επίσης πρωταγωνιστούν τα παραδοσιακά γλυκίσματα, όπως ο μπακλαβάς, οι κουραμπιέδες και τα φοινίκια ή μελομακάρονα, που έχουν φροντίσει να φτιάξουν οι νοικοκυρές μαζί με το Χριστόψωμο.
Στις 27/12 η Εκκλησία μας τιμάει την μνήμη του Πρωτομάρτυρα Στεφάνου, ενός Αγίου που οι πιστοί τον έχουν ως προστάτη των στεφάνων. Γι αυτό και οι περισσότεροι Θρησκευτικοί γάμοι, τελούνται εκείνη την ημέρα.
Ο τελευταίος μήνας ο Δεκέμβριος, φεύγει παίρνοντας μαζί του όλη την παλιά Χρονιά. Η Πρώτη του Ιανουαρίου, είναι φορτωμένη με την έλευση του Νέου Έτους, αλλά και με ξεχωριστές Γιορτές. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι παιδικές φωνές αναγγέλλουν από σπίτι σε σπίτι, πως έρχεται ο Καινούργιος Χρόνος, με τα ανάλογα Κάλαντα.
Την Πρωτοχρονιά, η Εκκλησία μας γιορτάζει την Περιτομή του Χριστού, που έγινε τότε σύμφωνα με το Εβραϊκό έθιμο. Επίσης γιορτάζουμε την μνήμη του Αγίου Βασιλείου, του Μεγάλου Ιεράρχη. Ο Μέγας Βασίλειος, αφιέρωσε όλη τη ζωή και το έργο του, στην φιλανθρωπία και στην αγάπη προς όλους και κυρίως προς τους φτωχούς. Έφτιαχνε μικρά πιττάκια, τα γνωστά βασιλοπιτάκια και τα μοίραζε στους πτωχούς, κρύβοντας μέσα χρυσά νομίσματα. Για αυτό θεωρείται ο Άγιος των δώρων και είναι υπαρκτό πρόσωπο, που καμιά σχέση δεν έχει με την εμφάνιση και την παρουσία, όπως τον θέλουν στον Δυτικό κόσμο.
Την Πρωτοχρονιά, οι Εκκλησίες πλημμυρίζουν από πιστούς, που παρακολουθούν την μεγάλη Θεία Λειτουργία, που έγραψε ο Μέγας Βασίλειος, αλλά και την Δοξολογία, για τον ερχομό του Νέου Έτους.
Σε πολλά μέρη όπως και στο νησί μας, είθισται ο Δήμαρχος να δέχεται στο Δημαρχείο, ευχές από τον Δεσπότη, τις πολιτικές, στρατιωτικές αρχές, καθώς και από τους πολίτες. Στα σπίτια στρώνονται τα πλούσια οικογενειακά τραπέζια, όπου απλώνονται το βραστό κοτόπουλο και η γαλοπούλα, το ψητό χοιρινό και το κατσικάκι, που τα συνοδεύουν με κατακόκκινο κρασί. Ακολουθούν τα παραδοσιακά γλυκά, όπως οι ζαχαρωμένοι κουραμπιέδες και τα μελωμένα μελομακάρονα.
Πρωταγωνίστρια όλων, η Βασιλόπιτα με τον νοικοκύρη του σπιτιού να την κόβει, ενώ αυτός που θα βρει το κρυμμένο νόμισμα, θεωρείται ο τυχερός τη Νέας Χρονιάς. Ακολουθεί η ανταλλαγή δώρων και η μπουλιστρίνα, δηλ ο μποναμάς ή αλλιώς το φιλοδώρημα στα παιδιά από τον νοικοκύρη. Είθισται η νοικοκυρά, να σκορπζει λίγα νομίσματα, μαζί με αμύγδαλα και καρύδια και να κάνει το έθιμο του ‘κλου’. Τα παιδιά τα μαζεύουν και τις εύχονται, να κλωσούν οι κότες της και να γεννούν πολλά αυγά. Επίσης ο νοικοκύρης θα κάνει το έθιμο, για το καλό ποδαρικό. Θα βγει από το σπίτι, κρατώντας ένα Εικόνισμα και θα κάνει ένα γύρο. Θα μπει στο σπίτι με το δεξί, σπάζοντας ένα ρόδι στην είσοδο, για αφθονία και θα ευχηθεί Καλή Χρονιά.
Το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων, περιλαμβάνει πολλά έθιμα, αμέτρητες δοξασίες και ξεχωριστές προκαταλήψεις, που χαρακτηρίζουν κάθε τόπο στη χώρα μας. Στις 5 Ιανουαρίου και πάλιν τα παιδιά γυρίζουν σε ομάδες, για να πούνε από σπίτι σε σπίτι τα Κάλαντα των Φώτων. Την παραμονή, τελείται ο Μικρός Αγιασμός, σε όλους του Ιερούς Ναούς. Τον Αγιασμό αυτό, τον μοιράζουν οι ιερείς και οι πιστοί τον μεταφέρουν για να ραντίσουν τα σπίτια, τα ζώα και τα κτήματα τους. Για αυτό και Αγιασμό των γεωργών τον ονομάζουν. Έπειτα ακολουθεί η επίσκεψη του Ιερέα, σε κάθε σπίτι όπου το Αγιάζει. Τότε εξαφανίζονται και οι μυθικοί καλικάτζαροι
Η επόμενη ημέρα των Φώτων, είναι η μέρα της Βαπτίσεως του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό, από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή. Το ύψιστο Ιερό Μυστήριο της Βαπτίσεως που τελούμε μέχρι σήμερα, αποτελεί συνέχεια της Βαπτίσεως του Χριστού. Βέβαια τελείται ο Μέγας Αγιασμός, σε όλες τις Εκκλησίες και οι πιστοί αφού νηστέψουν την προηγούμενη ημέρα, πίνουν λίγο από τον Μεγάλο Αγιασμό.
Σε όλες τι Ορθόδοξες, Χριστιανικές Εκκλησίες και όπου υπάρχουν ποτάμια, λίμνες και θάλασσες, αγιάζονται τα νερά. Σε μια ιδιαίτερη τελετή ο Μητροπολίτης ή ο Ιερέας, ρίχνει τον Σταυρό στη θάλασσα ή σε άλλο υδάτινο χώρο. Σύμφωνα με το παμπάλαιο έθιμο, όποιος πέσει στο νερό και πιάσει τον Τίμιο Σταυρό, έχει ξεχωριστή ευλογία για ολόκληρο το χρόνο.
Κάθε χρόνο και στο νησί μας γίνεται η λαμπρή τελετή καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού, όπως και σε όλα τα χωριά. Στην πόλη μας τελείται η ανάλογη τελετή καταδύσεως του Σταυρού, από τον εκάστοτε Μητροπολίτη και με την συνοδεία Ιερέων και πλήθος κόσμου.
Η εβδόμη Ιανουαρίου, κλείνει την γιορταστική σειρά από το Δωδεκαήμερο των Χριστουγεννιάτικων λαμπερών εορτών. Την ημέρα εκείνη, τιμάται σε όλες τις Εκκλησίες μας ο Άγιος Ιωάννης, ο Πρόδρομος και Βαπτιστής του Κυρίου μας, που με μαρτυρικό τρόπο τον αποκεφάλισε ο θηριώδης Ηρώδης.
Μέσα από το κλίμα και το Πνεύμα των Χριστουγεννιάτικων εορτών, και με τις ευχές ο Καινούργιος Χρόνος να κουβαλάει στο τσουβάλι του λιγότερες λύπες και περισσότερες χαρές, ο κόσμος γιορτάζει, καθώς έδωσε και πήρε δώρα αγάπης.
Ξανθίππη Αγρέλλη
