Εκείνο το σκοτεινό βράδυ και το φεγγάρι είχε κρυφτεί, από τον φόβο του, πίσω από τα πυκνά σύννεφα.
Ο νεαρός τότε ψαράς ο Νικολιός, φώναξε τα φιλαράκια του, τον Μωσέ και την Ραχήλ και τους είπε, πως θα γίνει εκείνη την νύχτα μεγάλο κακό. Η Γερμανική Ναζιστική κατοχή, είχε δώσει διαταγή, να μαζέψουν όλους τους Εβραίους του νησιού μας και να τους στείλουν στους φούρνους, των βασανιστηρίων.
Ο ψαράς τους πρότεινε, να τους κρύψει στην ψαρόβαρκα και από εκεί να τους βγάλει, στα απέναντι Τουρκικά παράλια.
Η Ραχήλ, δεν τον πίστεψε και επέστρεψε στο διώροφο σπίτι της, απέναντι από τον αιωνόβιο Πλάτανο του Ιπποκράτη.
Ο Μωσέ έφηβος τότε, φοβήθηκε και κρύφτηκε στο αμπάρι της ψαρόβαρκας, μέχρι που βρέθηκε στην απέναντι ακτή, στο Πετρούμι.
Τότε οι Δωδεκανήσιοι Ιερολοχίτες αγωνίζονταν σθεναρά ενάντια στους Ιταλούς κατακτητές, αλλά και οι γενναίοι κάτοικοι της Κω, αντιστέκονταν στην βαριά Γερμανική μπότα. Πολλοί από αυτούς το πλήρωσαν με την ζωή τους αφού οι εχθροί τους κρέμασαν στη μεγάλη Πλατεία, της Χώρας του νησιού μας. Όπως ο Καπίρης, ο Θεόφιλος Κώστογλου, η Ανεζούλα Πατάκου και πολλοί άλλοι αγωνιστές.
Όμως μερικοί, ευτυχώς πολύ ολίγοι προύχοντες και άρχοντες τότε του νησιού, δεν ήταν όλοι τους έντιμοι. Υπήρχαν δυστυχώς και τότε διεφθαρμένοι πολιτικοί, όπως φασίστες, δοσίλογοι και κουκουλοφόροι προδότες.
Αυτοί οι ολίγοι, καθ’ υπόδειξη των Γερμανικών στρατιωτικών, συγκέντρωσαν όλους τους Εβραίους, στο υπόγειο του Δημοτικού κτηρίου και τους υποσχέθηκαν, τάχα πως θα τους φυγαδέψουν στην Παλαιστίνη. Οι Εβραίοι της Κω ανυποψίαστοι, μαζεύτηκαν όλοι, χωρίς να πάρουν τίποτα απολύτως και περίμεναν τις οδηγίες, για την διάσωση τους.
Αλίμονο όμως, το καράβι που τους έβαλαν αντί να πάρει την κατεύθυνση προς την Τουρκία, έφυγε κατευθείαν για την Θεσσαλονίκη. Από εκεί οι άμαχοι Εβραίοι και οικογένειες με αθώα παιδιά, μπήκαν στα τρένα μαζί με τους άλλους ομοεθνείς τους, από την Θεσσαλονίκη και τράβηξαν για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της φρίκης. Έπειτα κατέληξαν στα κρεματόρια στους θαλάμους βασανιστηρίων και στους φούρνους των Γερμανών Ναζί. Τα τάγματα θανάτου των Γερμανών Ναζί, γέμιζαν με χιλιάδες αθώες ψυχές τους μαζικούς τάφους.
Μαζί τους κάηκαν χιλιάδες Έλληνες αντιστασιακοί ή διαφωνούντες που τους κατέδιδαν οι δοσίλογοι, κουκουλοφόροι Ιούδες αλλά και αρκετοί άμαχοι όπως άτυχοι αθίγγανοι, ομοφυλόφιλοι, καθώς και κάθε είδους ανάπηροι.
Ο Μωσέ ασφαλής στην πατρίδα του στο νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ, έμαθε μετά από 60 ημέρες, πως ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος είχε λήξει. Επέστρεψε και διεκδίκησε την μεγάλη οικογενειακή του περιουσία, από την οποία κατάφερε να πάρει έστω και ολίγη. Οι λιγοστοί προδότες, που αποτελούν ντροπή για το νησί μας, έκαναν πλιάτσικο στην αμύθητη περιούσια των Εβραίων της Κω. Κρατούσαν μαζί με τους Γερμανούς, σκληροτράχηλους στρατιωτικούς τα κλειδιά των σπιτιών, που εγκατέλειψαν ξαφνικά οι περίπου χίλιοι Εβραίοι της Κω. Μόνο την Ιουδαϊκή Συναγωγή-Εκκλησία και το κοιμητήριο δεν πήραν. Σε αυτή την Συναγωγή, που σήμερα αποτελεί αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου, το Εβραϊκό Συμβούλιο έκανε μια ειδική τελετή μνήμης, επί επιτυχημένης Δημαρχίας του τότε μακροβιότερου Δημάρχου Κω, κ. Κώστα Καίσερλη. Στους λόγους που εκφωνήθηκαν αναφέρθηκαν σε λεπτομερείς περιγραφές των τραγικών γεγονότων, καθώς και στα ονόματι των άτυχων θυμάτων της Κω, του Εβραϊκού ολοκαυτώματος που αριθμεί επτάμιση εκατομμύρια αθώες ψυχές.
Ξαφνικά μερικοί προύχοντες, βρέθηκαν πάμπλουτοι, με αμέτρητα κτήματα, χρυσές λίρες, διαμάντια, πολύτιμα κοσμήματα και πολλά σπίτια, στο κέντρο της πόλης.
‘Επειδή το άδικο δεν ευλογείται’, πλήρωσαν και τις συνέπειες.
Οι κατάρες, τα δάκρυα, τα βασανιστήρια, οι φωνές απελπισίας και η δόλια προδοτική συμπεριφορά τους, προς του Εβραίους, δεν έμειναν ατιμώρητες. Η γιαγιά, θυμάται τους δύστυχους Ιουδαίους στο λιμάνι, να φωνάζουν ‘σαλόμ -σαλόμ’ και ‘ατιό- ατιό’ δηλ αντίο -αντίο και- πεινάμε θέλουμε ψωμί.
Τα περίφημα πλούσια εμπορικά μαγαζιά του Γουσουφίκου και του Τσελεμπίκου, λεηλατηθήκαν. Πολλοί από τους παλιούς, όταν ήθελαν να αναφερθούν πόσο πλούσιο είναι ένα κατάστημα, έλεγαν χαρακτηριστικά.
‘Αυτό εκεί το μαγαζί έχει απ’ όλα, είναι φορτωμένο σαν του Γιουσουφίκου και του Τσελεμπίκου.’
Όσοι πήραν τους τίτλους, των σπιτιών και τις περιούσιες των αδικοχαμένων θυμάτων, της χιτλερικής Γερμανίας, δεν είχαν καλό τέλος. Πήραν και την κατάρα των αθώων Εβραίων. Ξεκληρίστηκαν, σχεδόν όλοι τους. Όπως μου τα διηγήθηκε η αξέχαστη γιαγιά Κλεοπάτρα, κανείς δεν χάρηκε τα πλούτη τους, ούτε είχαν καλό τέλος όσοι τα άρπαξαν με δόλο.
Άλλοι αρρώστησαν, από φυματίωση και πέθαναν. Άλλοι τρελάθηκαν, άλλοι αυτοκτόνησαν, άλλες κρεμάστηκαν και οι περισσότεροι έμειναν ανύπαντροι ή ανύπαντρες, χωρίς να συνεχισθούν οι οικογένειες εκείνων των δοσίλογων. Εκείνων που με δόλο και προδοσία, πήραν όχι μόνο την ζωή, αλλά και τους κόπους των πλούσιων Εβραίων της Κω.
Την ιστορία αυτή μου την επιβεβαίωσε και ένας παλαιός πολεμιστής, που δεν ζει πια. Μάλιστα μου υπέδειξε και τους δρόμους με τα ακίνητα στη γειτονιά, των αθώων Εβραίων της Κω, που είχαν την ατυχία να γεννηθούν Ιουδαίοι.
Για ευνόητους λόγους δεν αναφερόμαστε σε λεπτομέρειες. Την τραγική κατάληξη των Εβραίων του νησιού μας, μου την επιβεβαίωσαν αργότερα και πολλές άλλες γιαγιάδες, που έζησαν τα γεγονότα της Γερμανικής κατοχής και γνώρισαν την μαύρη αυτή σελίδα για το νησί μας. Η ίδια τραγική ιστορία με τα ίδια δραματικά γεγονότα, συνέβη και στην Εβραϊκή γειτονιά της γειτονικής νήσου Ρόδου. Θα μου πείτε στον πόλεμο, όλα επιτρέπονται. Όμως το ολοκαύτωμα των Εβραίων και η άδικη εξόντωση των αθώων αμάχων, με τόση ανθρωπινή αγριότητα, αναμφίβολα αποτελεί το μεγαλύτερο έγκλημα της ανθρωπότητας από Γερμανούς, Χριστιανούς Προτεστάντες. Αλλά και από Ιταλούς, Χριστιανούς Καθολικούς, οι οποίοι κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, βασάνισαν, εκτέλεσαν και κρέμασαν πολλούς αθώους Έλληνες με μαρτυρικό τρόπο, πριν το ΟΧΙ του 1940, που γιορτάζουμε σήμερα συμβάλλει στην απελευθέρωση της Ελλάδας το 1945.
Ποτέ πια! Ευχόμαστε όλοι!
Ας ευχηθούμε όλοι, η ιστορία αυτή, να μην ήταν αληθινή και να αποτελεί ένα κακό εφιαλτικό παραμύθι. Κυρίως ελπίζουμε, να μην επαναληφθεί, γιατί οι κάτοικοι της εύφορης Κω, είναι έντιμοι αγωνιστές Δημοκρατικοί, φιλήσυχοι και πολύ φιλόξενοι.
28η Οκτωβρίου 2020 – Χρόνια Πολλά-
Ξανθίππη Αγρέλλη
