Τελετές, κυβερνητικής πρωτοβουλίας, με συμμετοχή Υψηλών Εκπροσώπων Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας καθώς και εντυπωσιακή, στρατιωτική παρέλαση.
Μηνύματα, προσωπικοτήτων της Διεθνούς Πολιτικής Σκηνής εκφράζοντας τον θαυμασμό τους προς τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων και την στήριξη του σημερινού αγώνα της Ελλάδος.
Εκδηλώσεις, με πρωτοβουλία των σε κάθε γωνιά της Υφηλίου Ελλήνων της Διασποράς, εις ανάμνηση του μοναδικού στην Ιστορία γεγονότος της Επαναστάσεως του 1821.
Επηρεασμένος από τα παραπάνω, σπεύδω να μετροφυλλίσω την υπό ολοκλήρωση «εργασία» μου, η οποία τιτλοφορείται: «Η συμμετοχή των Δωδεκανησίων στην προπαρασκευή και διεξαγωγή του Αγώνος της Παλιγγενεσίας».
Πρόκειται, στην ουσία, περί ενός απλού «ευρετηρίου» Ερευνών, Μελετών, Πονημάτων, Αφηγήσεων, Διηγημάτων και ονομάτων των συγγραφέων, Δωδεκανησίων και μη, που ασχολήθηκαν με το υπ’όψη θέμα.
Κατά το μετροφύλλισμα τού υπό σύνταξη «ευρετηρίου» συνήντησα τον εκ Πάτμου, εμποροϋπάλληλο εις Οδησσό, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΞΑΝΘΟ, συνιδρυτή με τους Αθανάσιο Τσακάλωφ και Νικόλαο Σκουφά, της Φιλικής Εταιρείας, η οποία προσέφερε μεγίστης εθνικής σημασίας υπηρεσίες μέσα από απίστευτες περιπέτειες.
Πέρι αυτών, αλλά και για τις μετά τον θάνατό τους περιπέτειες, κυρίως του Ξάνθου, μάλλον θα επανέλθω.
Περιορίζομαι σήμερα στην ανάγλυφη διαπίστωση η οποία αναδύεται και από το «ευρετήριο» και συνίσταται στο γεγονός ότι οι «Έλληνες των Σποράδων», οι Δωδεκανήσιοι, δηλαδή, δεν παρηκολούθησαν τον Αγώνα της Παλιγγενεσίας από την «κερκίδα».
Παρά τον μακράς διαρκείας και βαρύτατον Οθωμανικόν ζυγόν μετείχαν ενεργά στην Επανάσταση, είχαν θύματα, υπέστησαν καταστροφές εις ξηρά και θάλασσα, ακόμη δε και «ολοκαυτώματα».
Υπέγραψαν όμως τότε με το αίμα τους το «πρωτόκολλον της απελευθερώσεως» αυτό που … ανεγνώσθη την 31η Μαρτίου 1947, υπό το θρόισμα της υπερήφανα κυματιζούσης, δια πρώτην φόρα επισήμως, κυανολεύκου, και υπό τον γλυκήτατον και θριαμβευτικό τόνο του «Ύμνου προς την Ελευθερίαν».
Αριστοτέλης Α. Παυλίδης
τ. Βουλευτής Δωδεκανήσου – Υπουργός
