Είναι, δυστυχώς, κοινή η διαπίστωση, ότι τις τελευταίες δεκαετίες σπάνια βλέπεις να ανεγείρονται στις πόλεις μας κτίρια δημόσιου χαρακτήρα εμβληματικά, που με την παρουσία τους να δίνουν χαραχτήρα και ταυτότητα στη νεοελληνική πόλη.
Κι όσα χτίστηκαν έχουν αφεθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία, σε ιδρύματα που θέλουν να έχουν τον πρώτο λόγο στον πολιτισμό και να μονοπωλούν την τέχνη στις μέρες μας.
Το κράτος απουσιάζει διαχρονικά από αυτό που αποτελεί το κύριο μέλημα των υπηρεσιών του, κύρια ευθύνη των κυβερνήσεων, αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Και βέβαια το εύκολο θύμα , για να φορτώσουμε την ευθύνη είναι οι Αρχιτέκτονες!
Είναι όμως έτσι? Είναι μόνο οι Αρχιτέκτονες?
Δείτε, για παράδειγμα την περίπτωση του Πολυχώρου Πολιτισμού , Αθλητισμού , Συνεδρίων και Συναυλιών στη Σύρο.
Προ μηνών στο Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου ομόφωνα ψηφίσαμε την κατασκευή του ανωτέρω Πολυχώρου στην Ερμούπολη της Σύρου.
Η Περιφερειακή Αρχή το χαρακτήρισε (και δικαίως) έργο πνοής για το νησί , έργο που θα συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη του Πολιτισμού , Αθλητισμού στο νησί , θα αναβαθμίσει τις εκδηλώσεις και θα αποτελέσει πόλο έλξης για την τοπική κοινωνία ιδιαίτερα για τη νεολαία του νησιού.
Έρχεται βέβαια το τελευταίο Περιφερειακό Συμβούλιο και αλλάζουν όλα!
Διερωτάστε γιατί ? Θα σας εξηγήσω παρακάτω.
Πρώτα δυο λόγια για τους Αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς!
Ο θεσμός των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι η μοναδική και πιο αξιόπιστη διαδικασία που έχει στα χέρια του όποιος θέλει να κατασκευάσει ένα αξιόλογο δημόσιο κτίριο – στολίδι για την πόλη.
Και είναι σίγουρο ότι τα τελευταία χρόνια τα αξιόλογα δημόσια κτίρια είναι «είδος προς εξαφάνιση».
Γι’αυτό και ο Νόμος είναι σαφέστατος:
“ Αξιόλογο τεχνικό έργο θεωρείται κάθε έργο που έχει ευρύτερη κοινωνική, αρχιτεκτονική, πολεοδομική, συμβολική και περιβαλλοντική σημασία και η λειτουργία του, ο όγκος, η θέση ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έχουν επίδραση στο ευρύτερο δομημένο ή φυσικό περιβάλλον.
Ως αξιόλογα τεχνικά έργα θεωρούνται:
Πολιτιστικά κτήρια και πολιτιστικές εγκαταστάσεις (μουσεία, βιβλιοθήκες, κτίρια εκθέσεων, πινακοθήκες, γλυπτοθήκες, πνευματικά κέντρα κλπ) , χώροι συνάθροισης κοινού (συνεδριακά κέντρα, θέατρα, κινηματογράφοι, αμφιθέατρα, χώροι διαλέξεων, χώροι συναυλιών κλπ).”
Είναι σαφές λοιπόν ότι το κτίριο – πολυχώρος πολιτισμού , αθλητισμού , συνεδρίων και συναυλιών της Σύρου εντάσσεται στην κατηγορία των αξιόλογων τεχνικά έργων!
Τι συνέβη όμως και τι μας ζήτησαν να ψηφίσουμε στο τελευταίο Περιφερειακό Συμβούλιο ο Περιφερειάρχης και ο αρμόδιος εισηγητής του θέματος - Αντιπεριφερειάρχης Λεονταρίτης , Φαρμακοποιός το επάγγελμα?
Καλυπτόμενοι πίσω από απαράδεκτη απόφαση αρμόδιου οργάνου , υποστήριξαν ότι το κτίριο που πρόκειται να κατασκευαστεί είναι ένα αδιάφορο κτίριο , χωρίς παρεμβατικό ρόλο στην τοπική κοινωνία , χωρίς αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον , απρόσωπο και απλοϊκό , άρα δεν χρειάζεται να προχωρήσουμε σε Αρχιτεκτονικό διαγωνισμό!!!
Και βέβαια αυτή η εσκεμμένη υποβάθμιση του ρόλου του εν λόγω πολυχώρου , είχε ως στόχο την ψήφιση από το Περιφερειακό συμβούλιο της σκόπιμης εξαίρεσης του έργου από την υποχρέωση του Αρχιτεκτονικού διαγωνισμού!
Μετά από τις απαράδεκτες αυτές τοποθετήσεις και με την ιδιότητά μου ως Αρχιτέκτονα , ήταν λογικό να είμαι ο κύριος εισηγητής της παράταξής μου και να προσπαθήσω να πείσω για τη σπουδαιότητα του έργου.
Τεκμηρίωσα λοιπόν ότι είναι τεχνικά αξιόλογο έργο , με ευρύτερη κοινωνική, αρχιτεκτονική, πολεοδομική, συμβολική και περιβαλλοντική σημασία και ότι η λειτουργία του, ο όγκος, η θέση ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θα έχουν επίδραση στο ευρύτερο δομημένο ή φυσικό περιβάλλον , άρα επιβάλλεται να προχωρήσουμε σε Αρχιτεκτονικό διαγωνισμό!!
Και ποια ήταν η αντίδραση του Φαρμακοποιού-Αντιπεριφερειάρχη?
Μια απρόκλητη και αήθης επίθεση στο πρόσωπό μου και στην επαγγελματική μου ιδιότητα , χαρακτηρίζοντάς με άσχετο και ανίδεο , αφού όπως ισχυρίστηκε κανένα έργο δε μπορεί να κατασκευαστεί χωρίς Αρχιτεκτονική μελέτη!
Τραγελαφικό για ένα όργανο όπως το Περιφερειακό Συμβούλιο , ένας Αρχιτέκτονας Περιφερειακός Σύμβουλος να μιλάει για Αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και ένας Φαρμακοποιός-Αντιπεριφερειάρχης να το αντιλαμβάνεται ως Αρχιτεκτονική μελέτη!!
Φρίκη!! Και να μη μου δίνεται ο λόγος για να του εξηγήσω και να σταματήσει να γελοιοποιείται!
Σοβαρά τώρα! Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και χρήζει μεγάλης συζήτησης!
Κάποια στιγμή θα πρέπει να υπάρξουν δικλείδες ασφαλείας για τον περιορισμό της άγνοιας και της ασχετοσύνης , σε όργανα που καθορίζουν την ζωή και το μέλλον μας!
Δεν ξέρω πως , όμως απόψεις , θέσεις και αποφάσεις στελεχών που βρίσκονται σε νευραλγικές θέσεις και από τους οποίους εξαρτώνται τα νησιά μας , θα πρέπει να φιλτράρονται και αν μη τι άλλο να έχουν στοιχειώδη σοβαρότητα.
Ας ευχηθούμε κάποια στιγμή οι αιρετοί κάθε περιοχής να είναι αντάξιοι της Ιστορίας του τόπου τον οποίο καλούνται να υπηρετήσουν!
ΥΓ : Εύχομαι ειλικρινά το κτίριο-πολυχώρος πολιτισμού και αθλητισμού που θα κατασκευαστεί στην Ερμούπολη χωρίς Αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, να είναι αντάξιο της σημαντικής Ιστορίας και της αξιόλογης Αρχιτεκτονικής παράδοσης του νησιού της Σύρου.
Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Νίκος Κανταρζής-Αρχιτέκτων
Περιφερειακός Σύμβουλος ΠΝΑΙ
