Τον κίνδυνο εκτεταμένης απαξίωσης του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος της χώρας αλλά και της υγιούς επιχειρηματικότητας προκαλεί η συνεχής παράκαμψη της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας από πλευράς των εργοδοτών, κυρίως στον κλάδο του τουρισμού, πολλές φορές μάλιστα με τη σιωπηρή αποδοχή αυτών των πρακτικών και από τους εργαζομένους. Κάτι που δεν έκαναν στο Ηράκλειο Κρήτης τρεις ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι οποίοι έπειτα από συνεννόηση με τις Αρχές παγίδευσαν τον εργοδότη τους, ο οποίος ενώ τους πλήρωνε κανονικά, απαιτούσε μετά να του επιστρέψουν μέρος του μισθού τους. Ο επιχειρηματίας συνελήφθη την Πέμπτη, την ώρα που παραλάμβανε 500 ευρώ σε προσημειωμένα χαρτονομίσματα από τον έναν ξενοδοχοϋπάλληλο.
Σύμφωνα με τις καταγγελίες, και με δεδομένη την υποχρεωτικότητα στην τήρηση της συλλογικής σύμβασης εργασίας, ο επιχειρηματίας κατέθετε κανονικά τα δεδουλευμένα στους τραπεζικούς λογαριασμούς των υπαλλήλων του και μετά τους ζητούσε μέρος των χρημάτων πίσω, με την απειλή ότι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα τους έδινε τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που πρέπει να καταθέσουν στον ΟΑΕΔ για να πάρουν το επίδομα ανεργίας με τη λήξη της τουριστικής σεζόν.
Το γεγονός –πρωτόγνωρο ως προς το σκέλος της σύλληψης του εργοδότη για την περιοχή του Ηρακλείου– δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία στους κόλπους του ξενοδοχειακού κλάδου. Μελέτη μάλιστα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδοχοϋπαλλήλων (του 2020) χαρακτηρίζει πολύ ανησυχητική την περίπτωση εργαζόμενοι να λαμβάνουν ένα μέρος του μισθού τους στο χέρι, ήτοι «μαύρα», στον κλάδο τόσο του τουρισμού όσο και του επισιτισμού. Μάλιστα, η μελέτη το πάει ένα βήμα παρακάτω επισημαίνοντας ότι σχεδόν στο ένα τρίτο αυτών των περιπτώσεων, κυρίως στον κλάδο του τουρισμού, η απόκρυψη δήλωσης του ποσού γίνεται με τη συναίνεση ή ακόμη και την εισήγηση της εργατικής πλευράς.
Στη μελέτη ξεκαθαρίζεται ότι το φαινόμενο είναι δύσκολο να αναλυθεί μονοδιάστατα. Και αυτό γιατί η φορολογική και εργατική ασφαλιστική νομοθεσία, με το πολύ υψηλό μη μισθολογικό κόστος και τα αντικοινωνικά χαρακτηριστικά, η μείωση των αποδοχών, η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών αλλά και η μη ανταποδοτικότητα του ασφαλιστικού συστήματος δημιουργούν τέτοιες συνθήκες εργατικής συναίνεσης στην εργοδοτική αυθαιρεσία.
Αντίστοιχα φαίνεται, σύμφωνα με εκπροσώπους των ξενοδόχων, πως λειτουργούν και οι δεσμευτικές προϋποθέσεις λήψης του εποχικού επιδόματος. Δεν είναι λίγοι όσοι εκτιμούν δηλαδή πως η επιδότηση του διαστήματος ανεργίας των εποχικά εργαζομένων λειτουργεί ως αντικίνητρο για «νόμιμη» εργασία, πέραν του διαστήματος που δεσμευτικά προβλέπεται ως προϋπόθεση για τη λήψη του. Η συμπλήρωση των προϋποθέσεων μπορεί να αποτελεί εργαλείο πίεσης προς τους εργαζομένους, όπως έγινε στην περίπτωση του εργοδότη από το Ηράκλειο Κρήτης, ο οποίος –σύμφωνα με τις καταγγελίες– εκβίαζε τους εργαζομένους προκειμένου να του επιστρέφουν ένα μέρος του νόμιμα καταβαλλόμενου μισθού τους. Μπορεί, δε, να αποτελεί και το ανώτατο όριο ασφάλισης που και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι επιθυμούν, προκειμένου και το επίδομα να λάβουν και την εργασία να συνεχίσουν μετά, χωρίς να εμφανίζονται στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Η «μεγάλη εικόνα»
Σύμφωνα με τους ειδικούς αλλά και τη μελέτη της ομοσπονδίας των ξενοδοχοϋπαλλήλων «Η παραβατικότητα στην εργασία – Η περίπτωση του επισιτισμού και τουρισμού», η μη σωστή λειτουργία των θεσμών της κοινωνικής προστασίας στη χώρα μας αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες αύξησης της παραβατικότητας, με τη σύμφωνη γνώμη και των εργαζομένων σε ορισμένες περιπτώσεις.
Είναι ενδεικτικό ότι το 26% των εργαζομένων συναινούν γιατί πιστεύουν πως οι εισφορές τους δεν πιάνουν τόπο, ενώ περίπου οι μισοί εργαζόμενοι έχουν κλονισμένη εμπιστοσύνη για το κατά πόσον θα έχουν μια αξιοπρεπή δημόσια σύνταξη στο μέλλον (47%). Ενας στους τρεις εργαζομένους που προέβη σε πρακτικές μη συμμόρφωσης δήλωσε πως το δέχθηκε καθώς έχει ήδη ασφαλιστική κάλυψη υγείας (32%), ενώ το 16% συνυπολόγισε ότι έχει ήδη άλλη (παράλληλη) οικονομική δραστηριότητα. Στην πράξη, οι ειδικοί εκτιμούν πως πρόκειται για έναν «φαύλο κύκλο», ο οποίος, αν δεν ξεπεραστεί, οδηγεί στη διαρκή απαξίωση του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης.
Σε αυτό, σημειώνουν, θα πρέπει να προστεθούν και οι χαμηλοί μισθοί που δίνονται, απόρροια κατά έναν μεγάλο βαθμό που έχουν τα υψηλά μη μισθολογικά κόστη. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους εργαζομένους που συναίνεσαν σε πρακτικές μη συμμόρφωσης, οι μισοί προκρίνουν την αποφυγή καταβολής εισφορών και φόρων ώστε να αυξήσουν το άμεσο εισόδημα του ατομικού τους προϋπολογισμού (55%), ιδίως επειδή το καθαρό ποσοστό που εισπράττουν το θεωρούν ιδιαίτερα χαμηλό (50%). Οσο για το μακροπρόθεσμο, των συντάξεων, αυτό στην παρούσα φάση δεν το εξετάζουν. Στο οικονομικό όφελος συχνά –για έναν στους τέσσερις εργαζομένους– συνυπολογίζεται και η μη απώλεια του εποχικού επιδόματος.
Πηγή: kathimerini.gr
