Εκείνο το παλιό ξύλινο ραδιόφωνο της Philips, με το πράσινο φωτάκι που είχαμε στο παπαδόσπιτο, πάντα μου τραβούσε την προσοχή. Κάθε φορά που ο αέρας έπαιρνε την κεραία στο ανεμοδαρμένο Ασφενδιού, ο Μιχάλης ο Αλαχιώτης, ο ξακουστός ραδιοτεχνίτης, έτρεχε για να αποκαταστήσει τη βλάβη. Ήταν η μοναδική επικοινωνία μας με τον έξω κόσμο, πέρα από το μοναδικό τηλέφωνο, στον ανδροκρατούμενο καφενέ του ‘Καζίνο’ .
Από το 1938 που άρχισε η ΕΙΡ να βγάζει στα σπάργανα, ραδιοφωνικό πρόγραμμα και στην δεκαετία του 60, μπορούσαμε πια να ακούμε την θεία Λένα, τις αναζητήσεις του Ελληνικού Ερυθρού Σταύρου, το δελτίο καιρού και των ναυτιλλομένων, μαζί με ελαφρολαϊκή μουσική. Φυσικά ακούγαμε ειδήσεις, μέσα από την στεντόρεια χαρακτηριστική φωνή, του πρώτου ραδιοφωνικού εκφωνητή, Γιάννη Βεήνογλου.
Έτσι πληροφορηθήκαμε για την δολοφονία του Αμερικανού πρόεδρου Τζων Φιτζέραλντ Κένεντι, το 1963 στο Ντάλας του Τέξας, καθώς και για την δολοφονία του αδελφού του Ρόμπερτ Κένεντι, στο ξενοδοχείο ‘Αμπασαντόρ –Πρεσβευτής’ στο Λος Άντζελλες της Καλιφόρνιας το 1968. Με ραγισμένη τη φωνή ο εκφωνητής, ανήγγειλε στα ραδιόφωνα, στις αρχές του Μαρτίου του 1964, τον θάνατο του Βασιλέως Παύλου. Όλοι ακούσαμε συντετριμμένοι τα δυσάρεστα νέα, του 63 χρόνου άνακτος. Πέθανε ο βασιλιάς Παύλος, το είπανε στην Εκκλησία, στους ψάλτες και στους πιστούς, του έκαναν και Τρισάγιο. Το θλιβερό νέο, μεταδόθηκε από χωρίου εις χωρίον, σε όλα τα σπίτια, στα χωμάτινα καλντερίμια και στα χωριάτικα καφενεία.
Ο Βασιλεύς Παύλος, ήταν πολύ αγαπητός στους Δωδεκανησίους, γιατί συνέβαλλε στην Ένωση των Δωδεκανήσων, με την Μητέρα Ελλάδα και προσυπέγραψε την συνθήκη των Παρισίων το 1947.
Έτσι ο θάνατος του υιού του, μου φέρνει μια πραγματικά θλιβερή, συνειδητή ανάμνηση του θανάτου του Βασιλέως Παύλου, από την ανίατη ασθένεια. Είναι μια θλιβερή εικόνα που έρχεται αποσπασματικά, από τα πολύ μακρινά βάθη της παιδικής μου και Σχολικής ηλικίας. Θυμάμαι πόσο έντονη ήταν απλωμένη η λύπη, στους σοκαρισμένους απλοϊκούς θαμώνες του καφενείου, των πιστών στην Εκκλησία και των δασκάλων στο Σχολείο, με το τρίμερο πένθος που ακολούθησε.
Ο Βασιλιάς Παύλος, πρόλαβε το 1962 και όρισε επίσημο κληρονομικό διάδοχο στο θρόνο, το γιο του Κωνσταντίνο, όπου η φωνή της ΕΙΡ τότε το διαλαλούσε στα παλιά ραδιόφωνα, με τις λυχνίες. Διάσπαρτα θραύσματα της μνήμης, μου επαναφέρουν πολύτιμα ψήγματα ειδήσεων, όπως αυτής των γάμων του νεαρού πρίγκιπα και μελλοντικού Βασιλιά Κωνσταντίνου, με την πανέμορφη Δανέζα Πριγκίπισσα Άννα- Μαρία στον ίδιο χρόνο, στο τέλος του Σεπτέμβριου 1964.
Τότε δεν είχαμε τηλεοράσεις, για να χαζέψουμε αποχαυνωμένοι, το παραμύθι και τις επίχρυσες άμαξες με τα άλογα του μυθικού, βασιλικού γάμου. Ο λαμπερός βασιλικός γάμος, έβγαλε στους δρόμους όλη την Αθήνα, όπως μας μετέδιδαν τα παλιά θρυλικά ραδιόφωνα, στα σπίτια μας. Ζήσαμε όμως τα επίκαιρα τότε στον περιοδεύοντα κινηματογράφο, του Κωλέττη και είδαμε τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες, της υπέρλαμπρης γαμήλιας πομπής και τελετής, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Ευαγγελισμού της Παναγίας, στις εφημερίδες που κυκλοφορούσαν.
Ο Κωνσταντίνος ο πορφυρογέννητος, που στη γέννηση του έπεσαν 21 τιμητικοί κανονιοβολισμοί, όπως εθιμοτυπικοί κανονιοβολισμοί, έπεσαν και κατά την γέννηση του πρώτου παιδιού του βασιλικού ζεύγους, της πριγκίπισσας Αλεξίας.
Τότε βγήκε και εκείνο το χαριτωμένο χορευτικό τραγούδι, της ‘Γιάγκας’. Παραφράζοντας τους Ιταλικούς στίχους, με το ‘Γιάγκα χορεύει και η Άννα Μαρία, Γιάγκα χορεύει και ο Βασιλιάς, Γιάγκα χορεύει και η Αλεξία, μέσα στα πανιά’.
Έτρεχαν όλοι, για να πάρουν φωτογραφίες, του νέου και όμορφου Βασιλικού ζευγαριού, για να στολίσουν εκτός από τους Δημοσίους χώρους, τα καφενεία, τα γραφεία και τα σπίτια τους. Θυμάμαι τον αξέχαστο Ρείση και τα είδη κεντήματος στην οδό Ιπποκράτους, όπου δεν προλάβαινε να πουλάει σταμπωτούς καμβάδες, με τα πορτρέτα των βασιλέων.
Τα κεντούσαν οι γυναίκες, σε γκομπλέν ή σε σταυροβελονιά και τα στόλιζαν για να φιγουράρουν στο σαλόνι των σπιτιών τους. Έτυχε να επισκεφτώ συγγενικό μου σπίτι, όπου είχε ολόκληρο σερβίτσιο, με τα πρόσωπα των τότε Βασιλέων, μαζί με κούπες κλπ διακοσμητικά πιάτα, όλα στις αποχρώσεις του μπλε.
Όλα αυτά δεν είναι τίποτα, μπροστά στην επίσκεψη των τότε Βασιλέων στην Κω, που τους έραιναν με ροδοπέταλα και με λεμονανθούς. Κληρονομώντας το θρόνο του πατέρα του, νεότατος στην ηλικία των 24 ετών μονάρχης, έπρεπε να κυβερνήσει σύμφωνα με το Σύνταγμα, μια ταραγμένη πολιτικά και εξασθενημένη, μεταπολεμικά Ελλάδα.
Έτσι άρχισαν να βγαίνουν οι δράκοι, από το βασιλικό παραμύθι και οι κακές μάγισσες, από τις χρυσές άμαξες και τις κολοκύθες. Πολιτική αστάθεια, διαδηλώσεις, Χούντα, πτώση, εξορία, ματωμένη διχοτομημένη η Κύπρος μας, μεγάλο το τίμημα για όλους. Στα πρώτα του και μοναδικά τρία χρόνια, που κυβέρνησε ο τότε Βασιλιάς Κωνσταντίνος, άρχισε τις περιοδείες στη χώρα.
Όμως το 1962 έφτασε στο νησί μας, εκπροσωπώντας τον Βασιλιά πατέρα του, μαζί με τον γαμβρό του και διάδοχο του Ισπανικού θρόνου, τον Χουάν Κάρλος, για να θεμελιώσει το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα, κοντά στο Ασκληπιείο. Δήμαρχος Κω ήταν τότε, ο αείμνηστος Γεώργιος Καήσερλης, πατέρας του επί τριάντα χρόνια Δημάρχου Κω, κ. Κωνσταντίνου Καϊσερλη. Παράλληλα, ο τότε νεαρός Βασιλιάς Κωνσταντίνος, έφερε και ένα χρυσό μετάλλιο Ολυμπιονίκη στην ιστιοπλοΐα, τιμώντας την Ελλάδα.
Το νιόπαντρο τότε Βασιλικό ζεύγος, επισκέφτηκε ξανά το νησάκι μας το 1964, σε περιοδεία στα Δωδεκάνησα. Καταλαβαίνετε τι έγινε, όλο το νησί ήταν στο πόδι. Όλα τα Δημοτικά Σχολεία, το μοναδικό ενιαίο Γυμνάσιο Λύκειο, συγκεντρώθηκαν τότε κάτω από το Επαρχείο, σε μια μεγαλειώδη παρέλαση, για να τιμήσουν τους νεόνυμφους Βασιλείς.
Εκείνοι ήρθαν κοντά και χαιρέτησαν εγκάρδια, όλα τα παιδιά και το συγκεντρωμένο πλήθος. Τα παιδιά με τα διάπλατα αθώα μάτια τους, θαύμαζαν το εντυπωσιακό Βασιλικό ζευγάρι και ζούσαν το δικό τους φανταστικό παραμύθι. Ήμουν τότε στην τετάρτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου.
Τα ραδιόφωνα ανήγγειλαν πως ο τότε Βασιλεύς και η σύζυγος του η Βασίλισσα, περιόδευαν από χωρίου εις χωρίον και έτυχαν μεγάλης υποδοχής. Η ασπρόμαυρη τηλεόραση, διέκοψε την χαρούμενη αστεία, παιδική σειρά, με τον ‘Κλούβιο και τη Σουβλίτσα’ και μετέδιδε την παραμυθένια περιοδεία, των τότε Βασιλέων.
Τα χρόνια πέρασαν, ως και οι πέτρες γέρασαν και εμφανίστηκε ο δράκος του παραμυθιού, η Χούντα. Σχολιαρόπαιδο τότε εγώ, δεν πολύ καταλάβαινα από πολιτικές αναταράξεις. Αλλά έβλεπα τα γεγονότα, στην ασπρόμαυρη τηλεόραση, που άρχισε να εισβάλλει στα σπίτια μας, εκτοπίζοντας τις παραδοσιακές αποσπερίδες και τα γειτονέματα. Σε εκείνη την πολιτική αντάρα, ήμουν πια στο Γυμνάσιο και ο μακαριστός παπά Δημήτρης, επιταγμένος από την Χούντα, λειτουργούσε εκ περιτροπής, στον Άγιο Παύλο, εντός του παλιού στρατοπέδου του Λινοπότη. Εκεί πρόλαβα και είδα ξανά τον τότε Βασιλιά και την Άννα Μαρία, τυχαία να Εκκλησιάζονται.
Από εκεί είδα από κοντά τον Παπαδόπουλο και τον Πατακό, στα συχνά ταξίδια τους για το κυνήγι, αλλά και στα Πασχαλινά υπαίθρια γλέντια, στο παλιό Στρατόπεδο.
Ήμουν πολύ μικρή, για να εκτιμήσω το μέγεθος της ζημιάς, που κουβαλούσαν για τη χώρα μου όλοι αυτοί. Ζημιά την οποίαν έκαναν στη συνέχεια και οι πολιτικοί, διαφόρων κομμάτων. Άκουσα μόνο ένα παγωμένο πρωινό του Δεκέμβρη του 1967, από τα ραδιόφωνα και την ασπρόμαυρη τηλεόραση, πως οι τότε Βασιλείς διέφυγαν στην Ιταλία, μετά από ένα αποτυχημένο Βασιλικό πραξικόπημα, ενάντια στην Χούντα, σε μια προσπάθεια ανατροπής της.
Ακολούθησαν τα δημοψηφίσματα, με Ναι ή Όχι στην Βασιλευόμενη Δημοκρατία; Όσο εγώ στην ανήσυχη εφηβεία μου, άκουγα τον Δάκη, τον Πασχάλη, τον Φρανκ Σινάτρα και μάζευα αφίσες και κάρτες με τον Άλεν Ντελόν, τον Έλβις Πρίσλεη και τον Σαλβατόρε Ανταμό, τόσο μου έδιναν ψηφοδέλτια και κονκάρδες, αμφοτέρων των πλευρών. Ώσπου φτάσαμε στο δεύτερο δημοψήφισμα, ενάντια στην Μοναρχία και στην κατάργηση της το 1974. Προηγήθηκε η πτώση της χούντας και η συμφορά από την Τουρκική εισβολή, καθώς και η διχοτόμηση της αιματοβαμμένης Κύπρου μας. Από τα ραδιόφωνα και τις φιλοβασιλικές φυλλάδες, ακούγαμε ότι το αποτέλεσμα υπέρ της Μοναρχίας θα ήταν σαρωτικό. Αντίθετα ήταν συντριπτικό και ολέθριο, με την κατάργηση της Μοναρχίας. Καταργήθηκε και ότι θύμιζε την Βασιλεία, ακόμη και το ‘Νίκας τις Βασιλεύσι’, έγινε ‘Νίκας τις Ευσεβεύσι’, στις Εκκλησίες.
Τι απέμεινε από όλα αυτά; Οι φανατικοί φιλοβασιλικοί, νοσταλγοί του Βασιλικού παραμυθιού, αφού οι νέοι δεν ενδιαφέρονται πια ούτε για την Βασιλεία, μα ούτε και για την πολιτική.
Ο θεσμός της Βασιλείας, αν και υφίσταται ακόμη σε οκτώ Ευρωπαϊκές χώρες, με συμβολικά βασίλεια, πριγκιπάτα και δουκάτα, που ακολουθούν πιστά το Σύνταγμά τους, για να μην χάσουν τη δόξα, το χρήμα και το θρόνο, ουσιαστικά έχει ξεθωριάσει και έχει περιέλθει στην κρίση της ιστορίας. Παρόλα αυτά, παρέμεινε στις Σχολικές αθώες μας αναμνήσεις και στις παιδικές μας νοσταλγικές και φανταστικές ιστορίες, για παραμυθένια πολυτελή παλάτια, φτιαγμένα με σαντιγί και κήπους με νιφάδες χιονιού, όπου βολτάρουν και κατοικούν βασιλείς ντυμένοι με χρυσόσκονη και τυλιγμένοι με απατηλή και εφήμερη λάμψη. Έμεινε μόνο μια ανεκπλήρωτη προφητεία.
Ο θρύλος του Βυζαντίου, έλεγε πως ο Κωνσταντίνος ο τελευταίος Βασιλιάς, θα έμπαινε κάποτε αγωνιστής και θριαμβευτής στην Βασιλεύουσα Πόλη. Η απώλεια του τελευταίου εκδημήσαντος Βασιλιά, ξέθαψε πάθη και μίση δεκαετιών, μπολιασμένα με προεκλογικό φανατισμό, αντί να μείνει ουδέτερη η νυν Κυβέρνηση.
Κάτι ανάλογο συνέβη και με τον θάνατο της 62χρονης, βασιλομήτορος Φρειδερίκης το 1981, η οποία στην ουσία κυβερνούσε πίσω από το θρόνο, του άπειρου βασιλιά και νεαρού γιου της, προκαλώντας πάρα πολλά αρνητικά σχόλια. Μπροστά στην κοινή μοίρα του θανάτου, όλοι υποχωρούμε και τον αντιμετωπίζουμε, με ανθρώπινο σεβασμό. Ωστόσο, δεν μπορούμε να σβήσουμε την ιστορία μας σαν λαός, ούτε να την ξεχάσουμε, γιατί δεν θα έχουμε μέλλον.
Το παρελθόν θα πρέπει να μας διδάσκει, όχι να μας τρομάζει. Πρέπει να μας δίνει ελπίδα και δύναμη, για το μέλλον μιας τόσο σημαντικής χώρας της Ελλάδας, που σήμερα κυβερνάται από Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, στη χώρα που γέννησε και δίδαξε σε όλο τον Κόσμο, την Ελευθερία και την Δημοκρατία.
Το κείμενο αυτό αποτελεί χρονογράφημα, ιστορικής αφήγησης, με γεγονότα που όλοι τα ζήσαμε. Δεν έχει κανένα πολίτικο ή φιλοβασιλικό προσανατολισμό, ούτε διάθεση τοποθέτησης, υπέρ ή εναντίον δεξιών, αριστερών, κεντρώων, σοσιαλιστικών κομμάτων.
Ξανθίππη Αγρέλλη
