Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Η ψυχική υγεία μετά τις κρίσεις και η σιωπηλή μάστιγα των ηρεμιστικών (γράφει ο Ν. Μανούσης)

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (10 Οκτωβρίου) είναι αφιερωμένη στην πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε περιόδους κρίσεων και καταστροφών.

 Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας γνώρισε αλλεπάλληλες δοκιμασίες: οικονομική κρίση, πανδημία COVID-19, φυσικές καταστροφές και τραγικά δυστυχήματα, όπως αυτό των Τεμπών. Κάθε μία από αυτές τις εμπειρίες άφησε βαθύ ψυχολογικό αποτύπωμα, επιβαρύνοντας όχι μόνο όσους επλήγησαν άμεσα, αλλά και το σύνολο της κοινωνίας.

Η Κως, με τη δική της οδυνηρή εμπειρία από τον σεισμό, γνωρίζει πόσο εύθραυστη μπορεί να γίνει η ψυχική ανθεκτικότητα. Ο φόβος, η αϋπνία, η ανασφάλεια και η απώλεια ελέγχου δεν υποχωρούν από μόνα τους· χρειάζονται φροντίδα, στήριξη και επιστημονικά οργανωμένες παρεμβάσεις.

Ωστόσο, συχνά η “εύκολη λύση” αναζητείται στο φάρμακο. Η ευκολία με την οποία συνταγογραφούνται ηρεμιστικά και υπνωτικά από ιατρούς πολλών ειδικοτήτων, χωρίς επαρκή ψυχιατρική αξιολόγηση ή παρακολούθηση, έχει οδηγήσει σε ανησυχητικά ποσοστά εθισμού και κατάχρησης. Οι βενζοδιαζεπίνες, και ιδιαίτερα η αλπραζολάμη (γνωστή στο κοινό από τα εμπορικά της σκευάσματα), έχουν εξελιχθεί σε σιωπηλή μάστιγα της εποχής. Από περιστασιακή βοήθεια μετατρέπονται σε καθημερινή εξάρτηση, υπονομεύοντας την ψυχική ισορροπία και τη λειτουργικότητα των ανθρώπων.

Η υπεύθυνη συνταγογράφηση και η ενημέρωση των πολιτών για τη σωστή χρήση των ψυχοφαρμάκων είναι σήμερα πιο αναγκαίες από ποτέ. Η πρόληψη δεν σημαίνει στέρηση της θεραπείας, αλλά προστασία από την παγίδα της εξάρτησης που μπορεί να ξεκινήσει από «ένα απλό χάπι για να κοιμηθώ».

Η ψυχική υγεία δεν είναι πολυτέλεια· είναι δικαίωμα, κοινωνική υποχρέωση και δείκτης πολιτισμού. Η πρόληψη, η εκπαίδευση και η ευαισθησία όλων μας είναι ο μόνος δρόμος για μια κοινωνία ψυχικά ανθεκτική και ουσιαστικά ανθρώπινη.

Νίκος Στ. Μανούσης
Ψυχίατρος – Νευρολόγος
Μέλος Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ)

του Ιατρικού Συλλόγου ΚΩ(ΙΣΚΩ)

Μέλος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ)

Μέλος της Ελληνικής  Εταιρείας Ψυχοφαρμακολογιας  (ΕΛΕΨΥ)