Στη ριζική αναμόρφωση του τρόπου με τον οποίο εκτελούνται τα δρομολόγια της ελληνικής ακτοπλοΐας και κυρίως του τρόπου διαχείρισής της από τα λιμάνια προχωράει το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Με πρωτοβουλία του υπουργού Χρήστου Στυλιανίδη θα εισαχθεί σύστημα ενδελεχούς προγραμματισμού και διαχείρισης των αναχωρήσεων και των αφίξεων των πλοίων σε κάθε λιμάνι ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα συνωστισμού πλοίων κατά την αναχώρηση και την άφιξη σε συγκεκριμένους προορισμούς, να αυξηθούν περαιτέρω τα επίπεδα ασφαλείας και να είναι δυνατή, κατά την αναχώρηση και την άφιξη σε συγκεκριμένους προορισμούς, η έγκαιρη γνωστοποίηση και έγκριση δρομολογίων.
Για τον σκοπό αυτό πρόκειται να προκηρυχθεί διαγωνισμός το αμέσως επόμενο διάστημα για την επιλογή αναδόχου που θα κάνει τη μελέτη, ανάπτυξη και υλοποίηση ηλεκτρονικού συστήματος χρονοθυρίδων ή slots για τα μεγάλα αλλά και τα μικρότερα πλην όμως πολυσύχναστα λιμάνια της χώρας. «Δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό, το σύστημα έχει ήδη δοκιμαστεί παγκοσμίως στα αεροδρόμια», αναφέρει χαρακτηριστικά ο υπουργός στην «Καθημερινή».
Αν και επί του παρόντος δεν αποκαλύπτονται περαιτέρω λεπτομέρειες του σχεδίου, εκτιμάται ότι τα slots θα ανατίθενται από τις λιμενικές αρχές και το λιμενικό σώμα αλλά και από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου ανάλογα με μία σειρά κριτηρίων ποσοτικών και ποιοτικών κάθε δρομολογίου. Αναμφίβολα, η εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος απαιτεί ενδελεχή σχεδιασμό και δεν θα λείψουν οι αντιδράσεις. Η κυβέρνηση όμως και ο υπουργός εμφανίζονται αποφασισμένοι να βάλουν τάξη στο χάος που προκαλείται κυρίως από τις μικρότερες και εποχικές γραμμές.
Σε όσους ταξιδεύουν στο Αιγαίο και στο Ιόνιο ειδικά από τον Πειραιά και τη Ραφήνα, το φαινόμενο δύο, τριών ή και τεσσάρων πλοίων που επιχειρούν να ξεκινήσουν ταυτόχρονα το πρωί δεν είναι άγνωστο. Ακόμα περισσότερο εξοικειωμένοι είναι νησιώτες και ταξιδιώτες νησιών όπως η Πάρος ή η Νάξος, αλλά και άλλων πολυσύχναστων κυκλαδίτικων λιμανιών, όπου παρατηρείται το φαινόμενο να διαγκωνίζονται για να πιάσουν λιμάνι το καλοκαίρι 2 και 3 ταχύπλοα σχεδόν ταυτόχρονα.
Είναι κοινό μυστικό, άλλωστε, στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ των ταχυπλόων επιβατηγών, των πλοίων δηλαδή που δρομολογούνται για τέσσερις μόνον μήνες κατά την κορύφωση της καλοκαιρινής σεζόν, ότι συχνά πραγματοποιούνται ακόμη και αγώνες μεταξύ των καπετάνιων, ενίοτε και μεταξύ καπετάνιων της ίδιας εταιρείας, για το ποιος θα φτάσει πρώτος.
Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να προκηρυχθεί διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου που θα κάνει τη μελέτη, ανάπτυξη και υλοποίηση των slots.
Το πλαίσιο του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (ΣΑΣ) στο οποίο συμμετέχουν όλες οι εταιρείες αλλά και οι αρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου τα τελευταία χρόνια, δείχνει να αδυνατεί να βρει γρήγορα κοινά αποδεκτές λύσεις σε τέτοια ζητήματα, σχολιάζουν όσοι παρακολουθούν τις συνεδριάσεις τους άοκνα εδώ και χρόνια.
Οι περισσότεροι ακτοπλόοι, ειδικά των ταχυπλόων, θέλουν να αναχωρούν νωρίς το πρωί πρώτοι πρώτοι, για να απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της επιβατικής κίνησης, με τους υπόλοιπους να επιχειρούν να μη χάσουν ούτε έναν επιβάτη από τον ανταγωνισμό και να σχεδιάζουν έτσι εγκεκριμένη ή και άτυπη ταυτόχρονη αναχώρηση.
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, οπότε και τα ταχύπλοα δρομολογούνταν για να απορροφήσουν την επιπλέον ζήτηση που δεν μπορούν να καλύψουν τα συμβατικά πλοία κατά το καλοκαίρι, η κατάσταση ήταν διαχειρίσιμη. Ωστόσο η μεγάλη αύξηση του στόλου των ταχυπλόων σε συνδυασμό με την αύξηση των δρομολογίων και της επιβατικής κίνησης, όπως και η ταυτόχρονη παρουσία στις θάλασσες εμπορικών πλοίων, ιδιωτικών και επαγγελματικών σκαφών αναψυχής, ταχυπλόων ή ιστιοπλοϊκών αλλά και αλιευτικών σκαφών, παράγει μεγάλες προκλήσεις για την αξιόπιστη χρονικά εκτέλεση δρομολογίων.
Το καλοκαίρι του 2023, περί τα 150 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούσαν καθημερινά 115 νησιά της χώρας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους, υπολογίζει η XRTC Business Consultants, εταιρεία συμβούλων που ειδικεύεται στις θαλάσσιες μεταφορές. Το πότε θα αναχωρούν και το πότε θα καταφθάνουν αυτά τα πλοία θα ενταχθεί πλέον σε σύστημα χρονοθυρίδων.
Η εμπειρία από το αεροδρόμια είναι ενδεικτική: Στο πλαίσιο του συντονισμού του αεροδρομίου, μια χρονοθυρίδα ή αλλιώς slot, είναι μια εξουσιοδότηση είτε για απογείωση είτε για προσγείωση σε ένα συγκεκριμένο αεροδρόμιο μια συγκεκριμένη ημέρα κατά τη διάρκεια μιας καθορισμένης χρονικής περιόδου.
Οι χρονοθυρίδες ή τα όρια στις προγραμματισμένες λειτουργίες αεροσκαφών είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες και στα μεγάλα αεροδρόμια σε όλο τον κόσμο για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας σε εξαιρετικά πολυσύχναστα αεροδρόμια και περιόδους, όπως και για την πρόληψη επαναλαμβανόμενων καθυστερήσεων που προκύπτουν από πάρα πολλές πτήσεις που προσπαθούν να απογειωθούν ή να προσγειωθούν την ίδια στιγμή. Ο,τι ακριβώς δηλαδή συμβαίνει στα ελληνικά λιμάνια.
Το πρόβλημα στα λιμάνια επιτείνεται από την κρουαζιέρα
Η ζήτηση του μεταφορικού έργου των επιβατών και των οχημάτων αυξάνεται διαρκώς από το 2013, με εξαίρεση το 2020 που μειώθηκε δραματικά λόγω της πανδημίας, ενώ διαχρονικά το μεγαλύτερο ποσοστό της ζήτησης συγκεντρώνεται κατά τους θερινούς μήνες.
Σύμφωνα με πληροφορίες που συνέλεξε η «Καθημερινή» από τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας αλλά και κατά τόπους λιμενικές αρχές, το 2023 η επιβατική κίνηση της ακτοπλοΐας προσέγγισε τα επίπεδα-ρεκόρ της κίνησης κατά το 2019. Τη χρονιά εκείνη διακινήθηκαν από τα ελληνικά λιμάνια, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, 18,998 εκατ. επιβάτες.
Δεν είναι όμως μόνο αυτοί που επιβιβάζονται και αποβιβάζονται σε πλοία που ταξιδεύουν στο Αιγαίο και στις άλλες ελληνικές θάλασσες όλο τον χρόνο: Τους καλοκαιρινούς μήνες στις ελληνικές θάλασσες πλέουν γύρω στα 150 ακτοπλοϊκά πλοία ημερησίως που μπορούν να μεταφέρουν έως και 104.000 επιβάτες την ημέρα. Παράλληλα, κινούνται 60-70 κρουαζιερόπλοια ημερησίως με μέσο όρο μεταφερόμενων επιβατών τους 1.000 επιβάτες ανά πλοίο, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό του μεταφερόμενου διά θαλάσσης πληθυσμού σε επίπεδα άνω των 150.000 κάποια συγκεκριμένη στιγμή την ημέρα, την υψηλή περίοδο του καλοκαιριού, αναφέρει χαρακτηριστικά η XRTC Business Consultants. Χιλιάδες ακόμη άτομα κάθε μέρα επιβαίνουν σε επαγγελματικά και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής.
Σε όρους όγκου επιβατών πρώτος είναι ο Πειραιάς, στις προσεγγίσεις πλοίων πρώτη είναι η Σαντορίνη.
Το πρόβλημα στον απόπλου και τον κατάπλου στα λιμάνια επιτείνεται έντονα πλέον και από την κρουαζιέρα: Το 2023 σε 49 ελληνικά λιμάνια οι συνολικές αφίξεις κρουαζιερόπλοιων ανήλθαν σε 5.230 και ο αριθμός επιβατών σε 7,003 εκατ., δηλαδή επιπλέον 450 αφίξεις πλοίων με 2,373 εκατ. περισσότερους επιβάτες έναντι του 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Ενωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ). Πρόκειται για νέο ρεκόρ με το προηγούμενο να εντοπίζεται στο μακρινό 2011.
Σε όρους όγκων επιβατών πρώτος είναι, όπως πάντοτε, ο Πειραιάς με περίπου 1.500.000 επιβάτες και ακολουθούν η Σαντορίνη με 1.298.968, η Μύκονος με 1.192.822 και στη συνέχεια η Κέρκυρα, η Ρόδος, το Κατάκολο και το Ηράκλειο. Σε όρους αριθμού προσεγγίσεων πλοίων πρώτη είναι η Σαντορίνη με 800 πλοία και ακολουθεί ο Πειραιάς με 760, η Μύκονος με 749 και στη συνέχεια η Ρόδος, η Κέρκυρα, το Ηράκλειο και η Πάτμος.
Ο εγχώριος και διεθνής τουρισμός όπως και η νησιωτικότητα της χώρας σημαίνουν ότι η επιβατική αυτή η κίνηση προοπτικά είναι πιθανότερο να αυξηθεί πάρα να μειωθεί. Απαιτείται λοιπόν, εκτιμούν στην κυβέρνηση, αρτιότερος προγραμματισμός μεταξύ άλλων και στις ώρες αναχώρησης και άφιξης των πλοίων της ακτοπλοΐας.
ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
