Τις τελευταίες εβδομάδες, σε πολλές ακτές του Αιγαίου, της Κύπρου και σε άλλες περιοχές της Μεσογείου, η ομάδα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», καταγράφει ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο που εμφανίζεται περιοδικά, συνήθως ανά 5-10 έτη.
Στις ακτές της χώρας παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση καρπών Ποσειδωνίας, σε συνέχεια της ανθοφορίας που ήδη είχε καταγράψει το Ινστιτούτο το περασμένο φθινόπωρο.
Τα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας αποτελούν ένα πραγματικά ξεχωριστό φυτό της θάλασσας, αναφέρει το Ινστιτούτο. Δεν είναι φύκος, είναι ένα ανώτερο φυτό, αντίστοιχο με αυτά της στεριάς απ’ όπου και προέρχεται άλλωστε.
Ανθοφορεί και καρποφορεί, σχηματίζει βαθύ ρίζωμα και σε αυτό βασίζεται η παραγωγικότητα, αλλά και η καθαρότητα των θαλασσών μας.
Δεδομένης της μοναδικότητας αυτού του φαινομένου, οι ερευνητές παράκτιας οικολογίας του Ινστιτούτου, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε διάφορα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, έχουν ήδη συγκεντρώσει περισσότερους από 12.000 καρπούς και σπόρους τους οποίους θα χρησιμοποιήσουν τις επόμενες εβδομάδες για χρήση σε πειραματικούς υποβρύχιους κήπους.
Δεδομένης της ιδιομορφίας και της δυσκολίας αυτού του εγχειρήματος, έχουν γίνει πολύ λίγες παγκοσμίως αντίστοιχες προσπάθειες επαναφύτευσης Ποσειδωνίας με τη χρήση σπόρων.
«Ποσειδωνία - Σύμμαχός μας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής»
Όπως εξηγεί το Ινστιτούτο, τα λιβάδια Ποσειδωνίας είναι ένας πολύτιμος σύμμαχός μας που μπορεί να περιορίσει ή και να αναστρέψει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Μπορούν να απορροφήσουν έως και 35 φορές περισσότερο άνθρακα, σε σύγκριση με τα τροπικά δάση.
Η έκτασή τους στη Μεσόγειο έχει ήδη μειωθεί κατά 34% κυρίως λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων όπως η ανεξέλεγκτη αγκυροβολία, οι καταστροφικές πρακτικές αλιείας και η εντατική ιχθυοκαλλιέργεια κοντά σε λιβάδια Ποσειδωνίας.
Η καταστροφή ενός λιβαδιού Ποσειδωνίας συνεπάγεται τον αφανισμό ενός ολόκληρου οικοσυστήματος αλλά και την εκ νέου απελευθέρωση όλης της ποσότητας μπλε άνθρακα που αποθηκεύεται σε αυτά.
Σε μία εποχή όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα καταστρέφει τον ένα φυσικό πόρο μετά τον άλλο, ενώ συνεχίζουμε να δημιουργούμε όλο και περισσότερα προβλήματα αντί να τα επιλύουμε, το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» θεωρεί ότι είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη, μετά από την αναγνώριση και την καταγραφή του κάθε προβλήματος, να περνάμε στην επίλυση ή έστω στην αποτελεσματική αντιμετώπισή του.
«Στείλτε μας τις καταγραφές σας»
Στην Ελλάδα όπου η ακτογραμμή ξεπερνάει σε έκταση τα 18,000 χιλιόμετρα, η συμβολή όλων είναι ανεκτίμητη για την παρακολούθηση της έκτασης του φαινομένου της καρποφορίας.
Οι άνθρωποι του «Αρχιπελάγους» καλούν όλους όσοι θα βρεθούν το επόμενο διάστημα σε ακτές ή παραλίες, να παρατηρήσουν με προσοχή το περιβάλλον και σε περίπτωση που εντοπίσουν σπόρους ή καρπούς, να βγάλουν φωτογραφίες και να τις στείλουν στο [email protected]
Θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας
Τα προστατευόμενα λιβάδια Ποσειδωνίας, συναντώνται μόνο στη Μεσόγειο από τα ρηχά νερά έως και τα βάθη 50 μέτρων. Διατηρούν θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση της υγείας και παραγωγικότητας των θαλασσίων οικοσυστημάτων.
Περισσότερα από 300 είδη φυκών και πάνω από 1000 είδη θαλάσσιων ζώων ζουν στα λιβάδια Ποσειδωνίας, συμπεριλαμβανομένου και ενός μεγάλου αριθμού ειδών εμπορικής σημασίας.
Δυστυχώς, στις μέρες μας, τα λιβάδια Ποσειδωνίας μειώνονται σε ανησυχητικούς ρυθμούς και σε αρκετές περιπτώσεις οδηγούνται σε ερημοποίηση, ιδίως στην κεντρική και δυτική Μεσόγειο.
Tο Αιγαίο στηρίζει έως σήμερα ορισμένες από τις σημαντικότερες εκτάσεις λιβαδιών Ποσειδωνίας που έχουν εναπομείνει στη Μεσόγειο.
Επαναφύτευση λιβαδιών Ποσειδωνίας
Το Ινστιτούτο έχει αναπτύξει πρακτικές επαναφύτευσης των θαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας, σε συνεργασία με εξειδικευμένα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.
Μετά από 3 χρόνια πειραματικής εφαρμογής διαφορετικών μεθόδων για την επαναφύτευση των λιβαδιών της Posidonia oceanica, οι δράσεις επαναφύτευσης που διεξάγονται σήμερα από το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» αποσκοπούν στο να βοηθήσουν αυτά τα λιβάδια να ανακάμψουν από ανθρωπογενείς καταστροφές (π.χ. από αγκυροβόλια) ή άλλες περιβαλλοντικές καταστροφές, με πρακτικές που είναι φιλικές προς το περιβάλλον αλλά και χαμηλού κόστους.
