Yπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που κάνουν δύσκολη τη δουλειά των επιστημόνων που προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να νικήσουν τον καρκίνο. Ο τακτικός καθηγητής χειρουργικής, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διευθυντής της Μονάδας Παθήσεων Μαστού στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της πόλης, Χαράλαμπος Χαρίσης είχε την καλοσύνη να μας εξηγήσει κάποια βασικά πράγματα, με αφορμή τον μήνα πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού -που ήταν ο Οκτώβριος-, προκειμένου να κατανοήσουμε το πρόβλημα που καλούνται να λύσουν οι ειδικοί.
«Θα χρειαστεί να πάμε στην αρχή: στο πώς αναπτύσσεται ένας καρκίνος. Κάθε μέρα στο σώμα μας γεννιούνται καρκινικά κύτταρα. Έχουμε το ανοσοποιητικό σύστημα που τα εντοπίζει, τα αναγνωρίζει (από σημάδια που έχουν πάνω τους τα καρκινικά κύτταρα) και τα εξολοθρεύει. Όταν το ανοσοποιητικό δεν μπορεί να τα βρει, τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται, γίνονται εκατομμύρια και σχηματίζουν ένα ογκίδιο. Για να φτάσει να το πιάσει η γυναίκα, σημαίνει ότι έχει αυξηθεί πάρα πολύ σε αριθμό κυττάρων».
Γιατί ενδέχεται να μην εντοπίσει τα καρκινικά κύτταρα το ανοσοποιητικό σύστημα; «Δεν ξέρουμε πού οφείλεται αυτό. Και όταν δεν γνωρίζουμε τα αίτια, λέμε πως υπάρχουν πολυπαραγοντικά αίτια. Προφανώς και θα ήταν το ιδεατό αν μπορούσε να σταματήσει εκεί κάποιος τη διαδικασία -με κάποια παρέμβαση. Αλλά αυτό δεν γίνεται. Ένα από τα θέματα που λειτουργούν εναντίον είναι η γήρανση. Όπως γερνάει το σώμα, γερνάει και το ανοσοποιητικό σύστημα και δουλεύει λιγότερο καλά. Για αυτό και ο καρκίνος είναι πιο συχνός, από τα 60 και μετά».
Τι ισχύει με το εμβόλιο mRNA; «Στις έρευνες που γίνονται (είναι 50 που ‘τρέχουν’ αυτήν την στιγμή) το εμβόλιο λειτουργεί ως βοήθημα, ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα που του διέφυγαν -και πολλαπλασιάστηκαν στον αριθμό που έγιναν καρκίνος- και να τα σκοτώσει. Δεν είναι πρόληψη -όπως στην περίπτωση του Covid-19, αλλά θεραπεία. Και για αυτό αναφέρεται ως κατ’ ευφημισμόν εμβόλιο, αφού περισσότερο πρόκειται για ανοσοθεραπεία.
Για ενίσχυση του ανοσοποιητικού, ώστε να καταστρέψει τον καρκίνο που δεν ‘αναγνώρισε’ το σύστημα. Αυτός είναι ο στόχος του εμβολίου mRNA και είναι μια ερευνητική προσπάθεια που ξεκίνησε ως θεραπεία κατά του καρκίνου, προ 20ετίας. Μετά χρησιμοποιήθηκε για ιούς και λοιμώξεις».
Η πρόοδος που υπάρχει αφορά «τον τρόπο που έχουν βρει, ώστε να περνάει το mRNA στο κύτταρο -με κάψουλα λιπιδίων που έφτιαξαν. Μπορείτε να πείτε πως η έρευνα για τον Covid-19, βοήθησε και την έρευνα για τον καρκίνο του μαστού». Έχουν γίνει διάφορες δοκιμές. «Στο μελάνωμα τα πρώτα αποτελέσματα ήταν θετικά. Στον καρκίνο του παχέος εντέρου δεν λειτούργησαν καλά τα πρώτα εμβόλια».
Για τον Covid-19 δοκιμάστηκαν οκτώ διαφορετικά εμβόλια μέχρι να βρεθεί το πιο αποτελεσματικό. Για τον καρκίνο πρέπει να δοκιμαστούν εκατομμύρια. Οι καθ' ύλην αρμόδιοι έχουν ζητήσει υπομονή για 3 χρόνια, με τον κύριο Χαρίση να προτείνει υπομονή για τουλάχιστον μια πενταετία, καθώς “Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ του πώς αντιμετωπίστηκε ο κορονοϊός των πέντε μεταλλάξεων έως τώρα και το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι εκατομμύρια μεταλλάξεις του καρκίνου. Πόσα εκατομμύρια είναι; Όσες είναι και οι ασθενείς. Κάθε καρκίνος είναι σαν τα δαχτυλικά αποτυπώματα. Συνεπώς, δεν μπορεί ένα εμβόλιο να δουλέψει για όλους. Σκεφτείτε πως για τον κορονοϊό δοκίμασαν 8 διαφορετικά, ώστε να αποφασίσουν ποιο είναι το πιο αποτελεσματικό.
Δεν ξέρω αν μπορεί να γίνει το ίδιο (λόγω κόστους ή άλλων θεμάτων που προκύπτουν) και για κάθε ασθενή με καρκίνο του μαστού, αφού κατά περίπτωση πρέπει να εντοπιστούν διαφορετικά σημάδια καρκινικών κυττάρων. Δηλαδή, στην ουσία να δημιουργηθεί ένα εμβόλιο για κάθε ασθενή. Προφανώς έως ότου προκύψει αυτό, η γυναίκα δεν μπορεί να παραμείνει χωρίς θεραπεία. Άρα, το εμβόλιο μπορεί να χρησιμοποιείται στο τέλος, ώστε να μην επανεμφανιστεί ο καρκίνος. Θα δουλέψει βοηθητικά στις ήδη υπάρχουσες θεραπείες».
Η εξέταση αίματος που θα μπορεί να δείξει τι μας συμβαίνει
Όπως διάβασες ήδη, στην παρούσα φάση το μόνο που μπορεί να μας σώσει είναι να ανακαλύψουμε τυχόν πρόβλημα στην απαρχή του. Οι περισσότεροι καρκίνοι ωστόσο, δεν έχουν συμπτώματα έως ότου εξελιχθούν και οι θεραπείες είναι πολύ περιορισμένες. Τα στοιχεία ενημερώνουν πως το 71% των θανάτων από καρκίνο προκαλούνται από καρκίνους που δεν ελέγχονται συνήθως -δεν έχουν συνιστώμενη εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου.
Ως προς αυτό θέλησαν να κάνουν κάτι Αμερικανοί γιατροί, που συνεργάστηκαν προκειμένου να βρουν έναν τρόπο εντοπισμού καρκινικών κυττάρων μέσω εξέτασης αίματος. Όπως λένε, το Galleri μπορεί να ανιχνεύσει 50 τύπους καρκίνου. Πώς; Μέσω του εντοπισμού της διαφοράς που προκύπτει στο DNA ενός καρκινικού κυττάρου, συγκριτικά με ένα υγιές. “Μπορούμε να εντοπίσουμε και να αλληλουχήσουμε τα μικροσκοπικά κομμάτια του DNA που προέρχεται από τον όγκο, στο αίμα και με βάση τα μοτίβα που βλέπουμε, να διαπιστώσουμε αν υπάρχει σημάδια παρουσίας καρκίνου. Μπορούμε να προβλέψουμε με μεγάλη ακρίβεια, ποιο σημείο του σώματος εκπέμπει το σήμα”, δήλωσε στο CBS News η Dr. Julia Feygin, η οποία ανήκει στην ερευνητική ομάδα (είχε χάσει τον πατέρα της όταν ήταν 13 χρόνων -εκείνος ήταν 40- από καρκίνο στο πάγκρεας με τη διάγνωση να γίνεται πολύ αργά).
Από τη λήψη αίματος έως τα αποτελέσματα, μεσολαβούν δέκα μέρες.
Οι επιστήμονες έχουν ολοκληρώσει το στάδιο της κλινικής έρευνας και σε δείγμα 6.600 μετεχόντων, το σύστημα που βρήκαν εντόπισε 29 σημάδια που περαιτέρω εξετάσεις διέγνωσαν ως καρκίνους. Άλλη μελέτη είχε ποσοστό false-positive (ψευδούς θετικού αποτελέσματος) 1%, με την Dr. Feygin να εξηγεί πως υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις, για να πάρει κάποιος μέρος στην έρευνα. “Η μελέτη μας έχει ως στόχο να δοκιμάσουμε το τεστ σε ανθρώπους που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο -για απλούς λόγους, όπως η ηλικία” και τόνισε πως αν γίνουν και άλλες δοκιμές, σε άλλα εργαστήρια η έρευνα που έχει γίνει μπορεί να αποδειχθεί ο τρόπος για να μειωθεί η θνησιμότητα από καρκίνο, καθώς η διάγνωση θα γίνεται στο αρχικό στάδιο, όταν οι πιθανότητες επιβίωσης μας είναι πάρα πολλές. Η εταιρία στην οποία ανήκει το Galleri (Grail) δουλεύει αυτήν την περίοδο για να εξασφαλίσει την έγκριση του FDA.
